BARTH DE EENZAME.

Dat Barth inderdaad niet als Calvinist wil genornen worden, blijkt misschien wel het best uit zijn eigen verklaring, dat zijn dogmatiek als eenzame wandelaarster haar tocht moet aanvangen evenals zijn „Brie-t aan de Romeinen" voor a.cht jaar op het gebied der moderne Schrift exegese.

Hij doet zijn best om het den lezer aan het verstand te brengen, dat hij geen geestelijken stamboom heeft.

(k kan, zoo schrijft hij, op de lijn, waarlangs de protestantsche dogmatiek zonder onderscheid van zoogenaamde richtingen zich beweegt, de plaats' niet vinden, waar ik mij ook slechts eenigszins niet genoegen en oprecht aansluiten kan. De dogmatiek van zijn vereerden leermeester Wilhelrd Herrmann (een Ritschliaan , van linksche richting, dien wij als volbloed modernistisch zouden beschouwen) is voor hem slechts het laatste stadium van een ontwikkeling, waarmee hij met den besten wil slechts breken kan.

En als hij dan toch eenige namen wil noemen van mannen, met wie hij zich op beslissende punten theologisch homogeen voelt, dan waarschuwt hij van te voren, dat men d'aaruit niet zijn afkomst zal trachten te bepalen.

Zijn bedoeling is idaarbij geen andere dan dat men hem niet zal toedichten, dat hij de theologie van den nieuweren tijd globaal genomen als een veld vol dorre doodsbeenderen beschouwt.

Dan noemt hij in alfabetische volgorde: Blumhardt de oudere en de jongere. Is. Aug. Dorner, Sören Kierkegaard, Kohlbrügge, Jiermann Kutter, Julius Muller, Franz Overbeck, Aug. Vilmar.

Kohlbrügge wil hij wel dubbel onderstreepen.

Zeker een eigenaardig lijstje.

Het geeft veel te denken.

Vooral omdat men er namen op mist, die men er stellig op zou verwachten.

Ik denk hier b.v. aan mannen als Schlatter, Erich Schraeder, Werner Elert, die evenals Barth en Brunner het Schleiermacherianisme in Duitschland scherp hebben bestreden, de gevaren van het humanisme, dat heel de religie om den mensch koncentreert, hebben onderkend, en de theocentrische gedachte (dat niet de mensch, maar God in het middelpunt moet staan) opnieuw ingang hebben doen vinden.

Dezen hebben als het ware den akker der Duitsche theologie voor Barth omgeploegd.

En toch — hen gaat hij met stilzwijgen voorbij. Daartegenover betuigt hij gedeeltelijke homogeneïteit met. Bemiddelingstheologen, Lutherschen, Modernisten, aan wie 'de echt theocentrische gedachte volkomen vreemd was.

Dit kan niet anders dan hoogst zonderling worden genoemd.

Tegenwoordige Calvinisten genieten niet de eer.

Als men hierop toepast: zeg mij, wie uw vrienden zijn en ik zal u zeggen, wie gij zijt, komt men tot de konklusie, dat Barth niet anders kan zijn. dan een eklekticist, een man, die zijn ideeën van hier en elders vergaart, maar die ze niet uit één beginsel laat opkomen.

Ongetwijfeld wil Barth geen eklekticist heeten.

Maar is hij het daarom niet?

Hij meent wel als een eenzame zijn weg te vervolgen.

Doch zijn zij, die zich eenzaam waanden, dikwijls niet de minst zelfstandigen?

Werkelijk eenzamen in de wereld van den geest zijn nog schaarscher dan genieën.

De eenzamen zijn vaak van zoovelen afhankelijk, dat zij ze niet meer kunnen tellen.

En dan gelooven ze, dat ze vrijwel onafhankelijk zijn-

Wanneer wij de ideeën van Barth zullen ontleden, zal wel blijken, hoe afhankelijk hij is.

Dan zal de kwalifikatie van ëklekticisme, welke wij aan zijn „theologie" gaven, wel gerechtvaardigd

Alleen één ding stellen wij' daarbij voorop.

Hij is geen banaal eklekticist.

Men kan niet bij eersten oogopslag reeds beoordeelen: dit heeft hij hier en dat daar vandaan gehaald.

Al durven we hem niet vergelijken bij Origenes, die veel en veel origineeler was, toch kunnen we zijn positie wel met die van Origenes verduidelijken.

Origenes was ook eklekticist.

Maar hij bond de losse bloemen zóó samen, dat men getroffen werd door de eenheid.

.En nu kan Barth zich ook hierin niet met hem meten.

ïoch heeft hij één bepaalde idee, die hij over al zijn tegenstrijdigheden doet heerschen.

Daardoor vestigt hij den indruk, dat er één draad door zijn „theologie" loopt.

HEPP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen