KERKELIJKLEVEN

„Moet dat nu zóó? " (VI.)

Wie mijn betoog tot het laatste gedeelte toe heeft gevolgd, zal daarin voornamelijk den grond aangegeven vinden, waarop ik de bewering zelf dwaas moet noemen welke achter de „polemiek" der laatste maanden eeii tegenstelling Kampen—^Amsterdam durft zoeken. HJJ simpele feit immers, dat men ook aan de Vrije Uniïer. siteit zelf meer dan één overtuiging heeft, ook wanneei het gaat over de voornaamste punten, die in den laat. sten tijd in geding waren, zegt genoeg. In den strijii der meeningen, zooals die ook aan de V.U. gaande is komen onderscheidene punten naar voren; en er ij gelukkig daarbij zooveel verscheidenheid, dat zij, Jij in kwestie A elkanders medestanders zijn, het somj niet kunnen wezen in kwestie B. En dan komt er naast de meeningsverschillen over bepaalde punten ook nog de algemeene vraag, of men zijn kracht moet zoeken in de breedte, dan wel in de diepte, in den samenganj met andersdenkenden, dan wel in het vooropstellen vaj de eigen geloofs-vóór-oordeelen. Er zijn er, die in hef openbaar de houding verdedigen, welke door ons blad is afgewezen, er zijn er aan de V.U. ook, die deze onze afwijzing juist en gewenscht achten.

Opzettelijk spreek ik me hier niet uit over de nieuwe vereeniging tot beoefening der calvinistisch wijsbegeerte. Want hoezeer ik ook daarin waardeer de duidelijke vooropstelling der volstrekte afwijzing van alle synthese, en hoezeer ik ook met dankbaarheid erken, dat daarmee feitelijk heel wat synthetiseerende voorlichtingsdiensten, waarop we den laatsten tijd al ijveriger onthaald worden, juist als voorlichting^ diensten zijn veroordeeld tot mijn blijdschap, toch lijld het me onrechtvaardig, als ik in deze een terugblik werpende artikelen de vereeniging in debat zou brengen, die zelf pas opgericht is in den tijd, toen tot deze reeks de aanleiding werd gegeven. Bij een overzicht van wat in het verleden gebeurd is, kan men beter zich beperken tot wat toen reeds bestond. Wel mag ik echter er op wijzen, dat ook deze vereeniging zelve bewijst, dat er ook aan de V.U. de overtuiging leeft, dat alle synthese schaadt, en met het oordeel der onvruchtbaarheid geslagen is.

Tot mijn spijt moet ik deze week hier afbreken, terwille van andere copie.

K. S.

Over de „Algemeene Genade".

(Antwoord aan Dr O. Noordmans.)

V.

Willen we nu de principiëele verschillen, die tusschen de beschouwingen van Dr Noordmans en de mijne liggen, met eenige duidelijkheid zien, dan is feitelijk reeds een korte verwijzing naar de laatste bladzijden van Dr Noordmans' boek „Herschepping" ter orienteering voldoende.

In die laatste bladzijden toch spreekt Dr Noordmans zich uit over „het christelijk Leven" (hoofdletter van den schrijver zelf). Hij behandelt dit thema onder het hoofdstuk „Ik geloof in den Heiligen Geest". Ter sprake komen o.m. „de verhouding tusschen Evangelie en schepping. Evangelie en ras. Evangelie en humaniteit, Evangelie en cultuur. Evangelie en moraal" (172). . ,

Maar daarom wijzen dan ook deze laatste paginas vanzelf terug naar die voorgaande, waarin Dr Noordmans handelt over „God den Vader", en in verband daarmee over de „schepping".

De vraag wordt nu: wat is „scheppen" voor het besel van Dr Noordmans?

Wie hem daarover raadpleegt, verneemt al aanstonds klanken, die een leerling van Calvijrt, Bavinck, Kuyper, minstens even vreemd aandoen, als de mijne het Dr Noordmans deden. „In den beginne schiep God den hemel en de aarde". „Dat is", zegt Dr Noordmans, „da' is de eerste groote scheiding". Ik spatiëer dat woord; ook elders doe ik dat.

„De groote scheiding".

Hoe bedoelt Dr Noordmans dat? Aldus:

„Het is" — zegt hij — „de daad van e e n g e !st; een oordeel. Bij de eigenlijke scheppingsdagen herhaalt zich dat. Licht en duisternis, dag en nacht worden gescheiden. De wateren boven van de wateren beneden. De zee van het droge. Straks bij de schepping van den mensch wordt Eva van Adam gescheiden, t in de oer-geschiedenis (Genesis 3—11) volgt, naast lijn der belofte, die toen ook reeds liep, een geweldig» beschrijving van den loop der schepping buiten Cnn tus. Achter elkaar zien wij op het doek het spel va Adam en Eva, de revolutie van Kaïn, den arbeid v Lamech en zijn zonen, den oorlogsdans voor Ada en Zilla, en den ondergang in den Zondvloed. Gevolgd doo een mislukte poging om den hemel te bestorme (64/65.)

Laat ons nu even stilstaan.

als De aandachtige lezer, hij moge in zijn scholing gereformeerde misschien niet verder gekomen zijo de catechisatie, zal aanstonds hier een zeer ingnjP verschil opgemerkt hebben tusschen de wijze, wa Dr Kuyper in zijn „Gemeene Gratie" over de schepP spreekt, èn de manier, waarop Dr Noordmans het Om te beginnen is „scheppen" bij Kuyper vols

• ts anders dan „schelden". O neen, wij vergeten iet dat ook Dr A. Kuyper vaak gepakt is door het «oord „scheiden", gelijk dat in Genesis I voorkomt. Hebben we niet nog pas in ons Doleantienummer daarherinnerd? Zoozeer is dit Goddelijk „scheiden" als motief van het scheppingsbericht in de ooren van Dr „„yper en in zijn ziel gedrongen, dat hij het er telkens weer over heeft. Niet toevallig was het, dat ook zijn mon, Prof. Dr H. H. Kuyper, in „De Heraut" dit zelfde motief er bij de lezers ingehamerd heeft, hij schreef immers artikelen over „Hamabdil", en dit hebreeuwsche «loord is juist ook ontleend aan hetzelfde scheppingsbericht en is een aanduiding van die zelfde scheidings-werkzaamheid van God.

En toch — het verschil is groot.

Reeds dit ééne is beslissend, dat bij Kuyper de „scheijjng" van „water en droge", „licht en duisternis", „dag en nacht", „boven- en benedenwateren", een werk is der z.g. „tweede schepping". Deze „tweede" is door de gereformeerde dogmatiek onderscheiden van de eerste", welke dan in Genesis I : 1 zou vermeld jijn. De „eerste" schepping wordt zóó nadrukkelijk door de gereformeerde dogmatiek onderscheiden van de tweede", dat zij zelfs, zoowel in het hebreeuwsch als in het grieksch, dit verschil meent te kunnen uitdruk- Isen in telkens weer andere woorden, als men n.l. deze woorden strikt zou willen nemen (wat de trouwens niet - wetenschappelijk, hoewel ook niet tegen-wetenschappelijk sprekende bijbel zelf niet altijd doet). De eerste schepping is dan „maken" (bara', poieoo), de t w e e d e is dan „het gemaakte toebereiden" o) „in gereedheid brengen ('Asah, katartizoo). Maar men mag de „scheiding" (die immers tot de „tweede" schepping behoort) nimmer met de „schepping" zelf identiek verklaren. Want niet alleen is de „tweede" schepping veel en veel meer dan een „scheiden" (in den aangegeven zin) geweest, maar ook is de „eerste" schepping zelf allerminst „scheidend" geweest. Feitelijk valt reeds het „scheidende" werk der „6 dagen" onder (Je voorzienigheid van God.

De aandachtige lezer zal nog een tweede punt van verschil tusschen Dr Kuyper en Dr Noordmans hebben opgemerkt.

Waar hl ij ft bij Dr Noordmans de zonde­

val? Het antwoord op d i e vraag zal moeten gegeven worden, voordat men als goed gewaarschuwd man Dr Noordmans' verdere uitspraken over die „scheiding"

lezen kan. Want dat begrip „scheiden" speelt bij hem een zeer gewichtige rol. Men leze maar eens de volgende uitspraken:

„Goed en kwaad zijn niet twee dingen, waarvan men beurtelings kennis kan nemen. Het is een scheiding in onzen geest, zooals licht en duisternis, dag en nacht" (67).

„De bijbel zegt het zelf, dat kennis van goed en Itwaad het goddelijk geheim is, dat achter de wereld steekt" (66.)

„Het zijn juist de groote, donkere machten, die in de Christelijke belijdenis van den Schepper naar voren komen en die scheiding zouden maken tot in alle eeuwigheid, als God zelf Zich niet midden in de breuk gesteld had" (67).

„De verhouding tusschen Schepper en Verlosser is niet die tusschen Maker en Hersteller" (68).

„Het is ge vaar lij k (er), als men scheppen als maken en vormen beschouwt" (70).

„God is g e e n pottenbakker omdat Hij vaten maakt en boetseert, maar voorzoover (!) Hij scheiding maakt tusschen het eene en het andere vat (Rom. 9:21). Scheppen is scheiden, geen vormen. God is een Geest en Hij werkt door oordeelen" (70).

„Aan de schepping van de zedelijke wezens ligt ten grondslag de scheiding tusschen goed en kwaad" (70).

Al deze uitspraken graven een diepe kloof tusschen Dr Noordmans' overtuiging en de mijne. Naar mijn vaste meening verlaat Dr Noordmans' dogmatiek hier den Christelijken bodem.

Maar de lezer voelt meteen, dat dus hier de kwestie van den zondeval haar actueel belang krijgt.

We zullen evenwel onze opmerkingen in dezen dienen te bewaren tot het volgende nummer.

K. S.

Openbaar debat

Merkwaardige menschen, tegenwoordig. Eerst hebben de heeren van de C.D.U. hun leergierige leden opgevoed met de wijsheid — we zijn democratisch — dat ondergeteekendes redenen over de C.D.U. maar wat onzin zijn, °' ze komen thans tot openbaar debat met veel gewicht inviteeren. Om misverstand te voorkomen, bericht ik, het volgende geantwoord te hebben:

Geachte Heer, Voordat ik Uw vraag kan beantwoorden, zult U mij een dienst doen door mij uit de vaklitteratuur te bewijzen,

a. dat de geneesheeren gewoon zijn hun patiënten, die aan nachtmerries lijden, uit te noodigen tot een openbaar debat;

b. dat de biografen van nog levende Don Quichotes Wn helden uitnoodigen tot een openbaar debat.

In afwachting Uwer geëerde berichten teeken ik, hoogachtend. Uw dw.,

K. SCHILDER.

K. S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen