QUO USQUE.... TANDEM?

Quo usque tandem? — hoe lang nog? Die woorden zijn ons overbekend uit een klassieke oratie, en kregen sindsdien de beteekenis van een , , gevleugeld woord".

Ook de discipelen hebben, misschien op den dag van Christus' hemelvaart, of anders kort daarvóór, zoo iets aan den Heere gevraagd.

Maar hun vraag luidt toch eenigszins anders. De bekende vraagwoorden van zooeven wijzen op een zeker ongeduld: moet het nu nóg, langer duren? Zal de bestaande toestand, die al zoo lang heeft aangehouden, nóg langer worden gerekt? Doch de discipelen rekenen sterk met de mogelijkheid, dat de beslissende wending, waarop zij hopen, spoedig intreden zal. Ze vragen den Meester, of hij „ i n dezen t ij d " het koninkrijk weder oprichten zal.

Ze zeggen niet: „in den tijd", doch, „in dézen tijd". Zal de wederherstelling, de „wedergeboorte", de groote vernieuwing van het bestel aller dingen in dezen tijd geschieden? In den leeftijd van de generatie, waartoe zij behooren?

Hun gedachten zijn door Christus zelf heengeleid naar de „laatste dingen". Ze moeten de wereld ingaan, proselieten, leerlingen maken. Want het einde komt. Het laatste bedrijf der wereldgeschiedenis zal met de uitstorting van den beloofden Geest een aanvang nemen. En nu is dit hun vraag: of dat laatste bedrijf soms maar kort zal duren? De weder-oprichting der koninklijke heerschappij zal de slot-handeling zijn; daarvan houden zij zich overtuigd. Maar komt de ontknooping nu in hun leeftijd? In dézen tijd? Binnen een menschenleeftijd? Zijn we er gauw. Meester?

Het treft ons, dat de Heiland de vraag onbeantwoord laat. De détailkennis, die ze zoo graag zouden hebben, wordt hun niet gegund. Die houdt de Vader voor zichzelf.

Ongetwijfeld beteekent het onbeantwoord laten van hun vraag zekere critiek op de vraag zelf.

Wat was dan in die vraag verkeerd?

Iemand 1) heeft eens op déze vraag aldus geantwoord, dat het , , spreken van tijd" zelf reeds fout was. Hij zegt: „door van tijd te spreken, wordt het koninkrijk Gods binnen de dingeii dezer aarde getrokken... We moeten het rijk Gods losmaken van den menschelijken tijd, omdat het krachtens zijn karakter eeuwig is".

Maar dit schijnt ons een onjuiste weergave van de bedoeling zoowel van de vraag der leerlingen als ook van het bescheid, dat de Meester erop geeft. De jongeren spraken niet van „tijd" („in tijd", of , , in den tijd"), doch van „dézen" tijd. Bovendien: ze vroegen niet naar „het rijk", doch naar de wederoprichting van dat rijk of van zijn heerschappij. Nu valt wel 'de voltooide glorie in de eeuwigheid, doch haar voltooiing in den tijd. Het voleinde in de eeuwigheid, de voleinding in den tijd. Het geconsummeerde in de eeuwigheid, de consummatie in den tijd.

De discipelen waren derhalve niet te berispen, omdat zij „van tijd spraken". Evenmin was het hun als een fout aan te rekenen, dat zij het „koninkrijk" niet losmaakten van den tijd. Wij gelocven, dat juist 'wie dit wèl doet, een ernstige fout begaat. Het v o 1 e i n-d e koninkrijk is van de eeuwigheid, maar het koninkrijk zélf is met den , , menschelijken tijd" (wat is dat eigenlijk? ) ten nauwste betrokken. Zijn stichter, die ook de kracht aan dat Rijk vernieuwt, moge de Eeuwige zijn, maar het Rijk zelf komt, wast, groeit, zet vast zich in den tijd.

Wij leven dan ook niet „tusschen de tijden", evenmin als wij de bergrede, zoo dikwijls zij over het koninkrijk Gods spreekt, ons buiten den „menschelijken tijd" mogen achten te plaatsen.

Wij hooren dan ook niet uit Christus' mond, dat Hij zou loochenen, dat het laatste wereldbedrijf èèn van de bedrijven van het drama, dat heel den tijd omspant, zou wezen. We hooren Hem alleen maar verklaren, dat Hij geen uitsluitsel geven wil, en dat Hij 't ook niet geven mag, aangaande den duur van 't laatste bedrijf.

En hier dient Jezus Christus ons juist de sterkste bestraffing toe, zoo vaak wij concreet er toe mochten overhellen, het Rijk Gods los te maken van den „menschelijken tijd". Soldaten, die in den oorlog vragen: quo usque tandem, komt de vrede nu in de periode, die ik in ongeduld me heb gedacht? , die dienen niet het rijk: ze droomen over hun dienst-tijd heen. Ze maken het rijk, dat hun dagelijkscheiï strijd vraagt, los van den tijd, en strekken den hals naar een utopisch duizendjarig rijk...

Maar Christus 'wil, neen, niet, dat wij de jaren tellen, doch dat wij de krachten ondervinden. De jaren tellen, dat niet, maar: gij zult de kracht ontvangen van den Heiligen Geest. Wie de jaren telt, en dan het maximale aantal er van wéét (uiterlijk een menschenleef tijd...), die leeft voortdurend in den toestand van den verouderde, om niet te zeggen: den ouwelijke. Oud zijn is niet erg, maar ouwelijk zijn, dat is het wèl. Men kan op jeugdigen leeftijd ouwelijk zijn. Wisten wij: het is met 30, 40 jaren maximaal gedaan, — het beeld van de „dauw der jeugd" (Ps. 110) zou kwalijk meer aan ons zich opdringen, zoo dikwijls vnj de christenmenschen, èn hrm tegenstanders, bezig zagen.

Fin-de-siècle-menschen zouden we allen worden. We zouden weten: nu is er het hoogtepunt. Nero zou voor de christenen DE antichrist geweest zijn, niet „een" antichrist. Anderen zouden gezegd hebben: de jaren die (niet zij, doch) wij als de periode van keizer Nero kennen, die jaren-van-Nero halen we niet meer.

Maar nu de kennis van den duur van 't laatste bedrijf der wondervreemde geschiedenis van deze wereld ons onthouden is, nu moeten wij den ZIN der historie leeren verstaan. Het is er mee, als met het lezen van een roman: wie nerveus zich laat „boeien" door het boek, die „kijkt" bij 't begin al even, hoe „het afloopt" aan het eind. Hij , , ziet" niet, maar hij „kijkt". Wie echter een roman „proeft", die denkt zich zijn , , p r o b 1 e e m " in, en speurt de verwikkeling der handeling na. Hij moet voortdurend naar het midden van het boek toe, of — hij moet daarheen terug. Maar het „midden" is niet op de „middenste" pagina geteekend. Het is daar, waar het knooppunt der verwikkelingen ligt. • Ook in het drama is het zoo.

Daarom kunnen alleen christenen, die zóó den tijd verstaan, door hem .te beproeven, zinvol spreken vaji het „midden der geschiedenis". Dat midden is Golgotha-paschen-hemelvaart-Pinkster. Daar liggen alle draden in elkander.

Wie van den hemelvaartsberg afdaalt, wordt niet geleerder; wèl wordt hij wijzer. Hij heeft geen voorspelling, wèl een belofte meegekregen. Ik ben met u al de dagen tot aan de voleinding. En ga nu maar de krachten kennen. Het oogenblik, waarin de stoppen springen zullen, dat kent gij niet, want 't kan — voor uw besef — nog altijd erger. Noem Nero niet het eindpunt, noch Hitler, noch Stalin. Johannes niet, en Augustinus niet, en Calvijn evenmin. Maar weet, dat 't Rijk uw dagdienst vordert, alsof geen engel er aan dacht, 't gordijn te laten vallen.

1) Dr F. W. Grosheide, Komm., 18.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen