GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Buitenland

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Buitenland

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

Engeland.

Invordering van tienden in Wales, Dr. Crookshank over de vaccine.

Bekend is het, hoe in Wales de vrije kerken bloeien en hoe tengevolge daarvan de Episcopale kerk in ledental en invloed afgenomen is. Nauwelijks een vijfde deel der bevolking behoort tot de Episcopale kerk. Toch zijnde parochieën, der Episcopale kerk in het bezit gebleven van de kerkgebouwen en van de goederen en er is hier geen Episcopale gemeente zoo klein of zij heeft haar eigen pre dikant of hulpprediker. De traktementen dier geestelijken worden gevonden door »tithers", d. w, z, tienden, waarmede de landerijen der boeren bezwaard zijn. Het spreekt wel van zelf dat sedert verreweg het grootste deel der plattelandsbevolking der Episcopale kerk den rug toekeerde, het zeer moeilijk gaat om alle tienden uitbetaald te krijgen.

Terecht of ten onrechte, wij kunnen dit niet beoordeelen, weigeren vele boeren om te betalen; vooral in Noord-Wales is dit erg. In de verloopen Kerstdagen werd die streek in agitatie gebracht door de middelen die men van de zijde der Episcopalen aanwendde om de gehate belasting binnen te krijgen. Te Llangraising werd een bende mannen er op afgezonden om een partij knollen uit den grond te halen, waarop men beslag had gelegd om de tienden te innen ten bate van den predikant Thomas Rice te Prestatyn.

De mannen die zich daartoe leenden, werden te Holzwell ingekwartierd, en moesten eiken dag heen en weer naar hun arbeidsveld dat op een afstand van 14 mijlen van hun logement lag, gereden worden. Men berekent dat zoodoende elke knol ongeveer een dubbeltje kosten zal. Men beseft dat zulk een »vicar" zich niet bij de ingezetenen weet bemind te maken.

Een man, die eene invloedrijke positie in Zuid-Wales inneemt, heeft zes bijzonderheden aan een liberale kiesvereeniging medegedeeld, die duidelijk toonen op welke wijze de oorlog tegen onwillige tiendenbetalers gevoerd wordt. Hij meldt, dat een landbouwer 7 pond sterling schuldig was, en dat men voor eene waarde van 60 pond st, aan hooi in beslag nam; ook dat men 2 p. st, aan tienden moest voldoen en dat men de hand legde op 40 p. st. aan goederen; nog, dat men minder dan lo shillings (ƒ6) moest betalen en dat de kerkelijke inzamelaars zich meester maakten van een hoop hooi in zijn geheel, en ten deele van een anderen klamp, , terwijl men bovendien nog twee biggen en een kalf mede nam. Dit zijn slechts staaltjes van hetgeen aan de orde van den dag is.

Het spreekt wel vanzelf dat zulk eene wijze van handelen de boeren die niet meer willen behooren tot de Episcopale kerk, steeds meer met weerzin tegen de vertegenwoordigers van Engelands staatskerk vervullen. Zelfs de boeren die nog getrouw bleven aan de door den staat omhoog gehouden kerk worden niet ontzien. Te Llangeitho werden onderscheidene pachters op den eersten dag des jaars verrast met het bevel om binnen tien dagen de tienden te komen voldoen. Te Amluch in Anglesea hadden onderscheidene inbeslagnemingen plaats, in den tijd waarin de boeren ter kerk waren, zij waren naar de prediking gegaan om tegelijk de gewone maandelijksche meeting bij te wonent Van hunne afwezigheid gebruik makende, ging een kerkelijk agent de hofsteden rond, door een politiebeambte in uniform vergezeld, om op zijn gemak de voorgenomen inbeslagnemingen ten uitvoer te brengen. Sedert dien tijd is het onder de bevolking der nabuurschap aan het gisten gegaan en staat men in het nieuw begonnen jaar steeds op den uitkijk of de vendumeester niet komt. Zoo begint het nieuwe jaar evenals de beide voorgaande. Jaar op jaar wordt de onwil der boeren in Wales grooter, om tienden te betalen van hun hooi en worden er steeds meerderen naar de vrije kerken gedreven. Wel beweert men van Episcopale zijde, dat de Staatskerk sedert eenige jaren weder meer leden wint, doch wij meenen dat dit eene illusie is. Sedert »de groote, oude man" Gladstone, die dezer dagen zijn tachtigste verjaardag vierde, zich er voor verklaarde, om ook de Staatskerk van Wales te lateu u vallen, gelijk zij reeds in Ierland de vaan moest strijken, dunkt ons, dat de zaak der Staatskerk van Wales zeer zwak staat, Gladstone is daartoe niet uit eigen bewegipg gekomen, maar door de pressie die zijne staatkundige vrienden, ook in Wales, op hem uitoefenden, schoon hij persoonlijk aan de Episcopale kerk vasthoudt, terwijl twee zijner zonen die kerk dienen en een zijner dochters met een predikant dier kerk in het huwelijk trad.

Een nieuw werk is dezer dagen in Engeland verschenen over de vaccinequaestie; professor Crookshank schreef een Historie en Pathologie der vaccinatie. De heer Crookshank is hoogleeraar in Bacteriologie bij het King's College. De uitvinding van Jenner wordt door den Engelschen hoogleeraar getoetst aan de ontdekkingen op medisch gebied van den jongsten tijd en hij komt daarbij tot de slotsom, dat Jenner's theorie niet op wetenschappelijk gestaafde feiten berust, dat noch koepokken, noch paardepokken, noch veepest eenige verwantschap heeft met de kinderpokken, en daarom niet in staat is, om in het menschelijk lichaam de minste ziekte te verzachten, te doen ophouden of te voorkomen. Daarom beschuldigt de schrijver Baron, den levensbeschrijver van Jenner, dat hij de geneesheeren misleid heeft, zoowel wat de natuur als wat de uitkomsten der vaccine betreft, en hen aldus gebracht te hebben tot eene nietswaardige practijk. Toen het systeem eenmaal in de wereld was gezonden, werd het voortgezet en verdedigd door middel van allerlei vernuftige verklaringen, men weet alles aan vervalschte pokstof, onvoldoende uitvoering der vaccinatie, mindere qualiteit van de lymphe, het verkeerd uitleggen van statistieke opgaven.

Een afschrift van het werk van Dr. Crookshank is ter hand gesteld aan alle leden der koninklijke commissie, teneinde hen te helpen in het onderzoek over het vaccine-vraagstuk, dat de president van het vaccinatie-comité van 1871, de overleden Mr. W. E. Forster, het moeilijkste noemde waarvoor hij ooit geplaatst werd. Behalve de twee zware deelen van den hoogleeraar Crookshank, heeft de koninklijke commissie andere werken tot hare voorlichting, als Whites «Geschiedenis van eene groote begoocheling; het belangrijk artikel van Dr. Creighton, in de laatste editie van de encyclopediae Brittannica; de brochure »Jenner en de vaccinatie", door denzelfden schrijver en andere werken.

In Engeland loopt men gevaar van voor de rechtbanken geroepen en tot zware geldboeten veroordeeld te worden, indien meii zijne kinderen niet laat vaccineeren. Het is van algemeene bekendheid dat de wet op de gedwongen koepokinenting zeer ongelijk wordt toegepast; terwijl aan de ééne zijde duizenden ouders vrees ingeboezemd wordt of gedwongen worden tot iets wat zij öf nutteloos of gevaarlijk achten, zoo zijn er anderen plaatsen, waar de vaccine-wet door lijdelijken of openlijken tegenstand tot een doode letter werd. Het aantal van hen, die tegen de vaccinatie conscientie bezwaar hebben, is ook in Engeland groot. Vandaar de benoeming van de koninklijke commissie. Mocht door haar onderzoek ook nog iets goeds afgeworpen worden voor Nederland!

Duitschland.

Lutherspelen.

De geschiedenis van Luther heeft menig

letterkundige stof geleverd, voor het schrijven van een tooneelstuk.

Reeds in 1522 verscheen van een onbekend gebleven auteur een drama, onder den titel van »het Kögelspel, " waarin de persoon van Luther voor het eerst op het too-k neel gebracht werd. In het begin dezer eeuw p werden drama's door Schorch, Klingemann en h Werner over Luther gedicht, terwijl in de dagen van het Lutherfeest in 1883, drie »Lutherfestspielen" n.l. van Devriënt, Herrig en j Trümpelmann ten tooneele werden gevoerd.

Het »Lutherfestspiel" is sedert dien tijd populair geworden. Of men datgene er meê bereikt, wat men zegt er meê voor te hebben, moeten wij sterk betwijfelen. Meq wil de kerk door de kunst laten dienen, doch wij vreezen, dat het Luthersche Duitschland door dergelijke tooneelvoorstellingen ten slotte nog onkerkelijker worden zal, dan het reeds is.

Het drama van Herrig is naar het model van Shakespeare's treurspelen gedicht en valt daarom minder in den smaak. Het aanslaan van de stellingen aan de slotpoort van Wittenberg, het verbranden van den pauselijken banbul wordt daarin verteld, niet ten tooneele gevoerd, en het publiek komt juist om dergelijke scènes te zien. Om dezelfde reden bevalt ook het stuk van Trümpelmann minder, en geeft^ p men de voorkeur aan dat van Devriënt.

In Frankfoit, waar het stuk van Devriënt in het afgeloopen jaar meermalen werd opgevoerd, toonden Ultramontanen en leden der »Fortschritt"-partij zich zeer door de opvoering geërgerd, bewerende dat de vrede, die tusschen de belijders der verschillende kerken bestond, daardoor verstoord werd. Het is maar jammer, dat dergelijke bladen steeds in de weer zijn om het volk tegen mannen als Stöcker op te hitsen, juist om hunne belijdenis.

Het stuk van Devriënt stelt de daad van Luther, toen hij de reformatie begon, als noodzakelijk voor tot redding der zielen; maar juist daarom is het des te meer stuitend, als men deze op de planken brengt. De toeschouwers worden toch getuige gemaakt van den angst, dien Luther gevoeld heeft, toen hij in het klooster van Erfurt te worstelen kreeg met zijne zonden.

Bedenkt men daarbij, dat ook de scène, waarin Luther aan Catharine van Bora hart en hand biedt, wordt vertoond, terwijl een ander tafereel de toeschouwers in het klooster te Nimptschen brengt, waar de nonnen groote trouwlust aan den dag leggen, dan moet men verbaasd zijn, hoe men in een ernstig Luthersch orgaan verzekeren kan, dat door het tooneelstuk van Devriënt »een confessioneel bewustzijn" bevorderd wordt, m. a. w. dat men daar­ door het volk beter Luthersch maakt.

In Frankfort werd het stuk van Devriënt tienmaal opgevoerd, slechts eenmaal gebeurde het, dat het pubUek het choraal van Luther »Een vaste burg is onze God, " ging medezingen. Wel geschiedde het, dat men de voorstelling telkens onderbrak door luide bijvalsbetuigingen. Men behoeft zich slechts voor te stellen, hoe men, na getuige geweest te zijn van de bittere benauwdheid der ziel van Luther in het klooster te Erfurt, in de handen klapt, om er van te walgen.

Tot ons leedwezen kwam ons niet één protest uit Duitschland onder de oogen tegen de heiligschennis, die door het aldus ten tooneele voeren van Luther's geschiedenis gepleegd wordt. Een schrijver haalt Luther's gezegde: «Christenen moeten komediespelen niet geheel en al mijden" aan, om de opvoering van de Luther-drama's te rechtvaardigen. Doch daarbij heeft de groote reformator de to oneelvoorstel lingen op het oog gehad, die in zijne dagen door de leerlingen van Latijnsche scholen gegeven werden. Wanneer Luther in deze dagen leefde, hoe zou hij er legen toornen, dat men tot zulk een gebroken bak, als het tooneel van dezen tijd is, de toevlucht neemt, om daarmede »het confessioneel bewustzijn" wakker te maken.

Den i6den December van het vorige jaar begon men te Dresden weder, gelijk reeds eenige jaren geleden, met in lokalen de geschiedenis van den Kerstnacht door middel van doorschijnende ^platen voor te stellen. Vo»r schoolkinderen waren deze transparantbeelden in de. namiddaguren te zien, oudere menschen hadden daartoe gelegenheid des avonds van 7—8 ure. Men deelde daarbij gedrukte liederen uit, om die bij de vertooning te zingen, terwijl men bij de verschillende doorschijnende platen de daarop betrekking hebbende plaatsen uit den Bijbel voorlas. Hoezeer is men het spoor bijster, daar de Heere toch zijne Christenen niet door beelden, maar door de verkondiging van zijn Woord wil onderwezen hebben, gelijk onze Catechismus terecht opmerkt.

WiNCKEL.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 12 januari 1890

De Heraut | 4 Pagina's

Buitenland

Bekijk de hele uitgave van zondag 12 januari 1890

De Heraut | 4 Pagina's