Petitie.

Amsterdam, 3 Juli 1896.

Op onderscheidene dassen zijn voorstellen aan de orde gekomen, om met petitie tot de Overheid te gaan.

Nu eens wilde men aandringen op de wederinvoering van de Doodstraf. Dau eens protest indienen tegen den Nieuw-Malthusiaanschen Bond. Of ook aandringen op betere handhaving van de Zondagswet. En liefst zag men dat de Generale Synode deze denkbeelden overnam, en als Synode, in naam der kerken, met haar petitie tot de Overheid ging.

Er ligt hieraan een goede gedachte ten grondslag.

De kerk van Christus heeft metterdaad een roeping ook tegenover de Overheid, en indien de dingen liepen gelijk het behoort, moest de kerk van Christus haar stem bij de Overheid kunnen doen hooren, zoo dikwijls godsdienstige, zedelijke en geestelijke belangen op staatsterrein, met name in de wetgeving, aan de orde komene d w w

Dat een Wet op de Kerkgenootschappen, een Wet op het Lager onderwijs, een Wet, regelende ook de Theologische faculteiten. . i tot stand kon komen, zonder dat de Kerk van Christus gehoord werd en haar stem deed hooren, is, voor wie de roeping der kerk ernstig opvat, ook in haar betrekking tot het matefieele leven, een hinder en een ergernis.

Ware onze staatsinrichting gelijk die behoort, dan moest zelfs het publiekrechtelijk karakter der kerk ten deze geëerd worden; behoorde de Overheid officieel ten deze de kerken te hooren; en moesten de kerken een officieel orgaan bezitten, om op staatsrechtelijk terrein over geestelijke zaken te adviseeren.

Hier drongen we steeds op aan, en we denken er niet aan, van dien eisch af te laten.

Zoover zijn we intusschen nog niet. De Overheid eert de kerk van Christus hier te lande nog niet in haar waardigheid.

Geld heeft ze er vóór over, om zekere pressie op de kerken uit te oefenen. Ze betaalt Theologische faculteiten om de kerken tam in haar prediking te maken. En nu de socialistische beweging een dreigend aanzien verkrijgt, ziet de Overheid met zekeren angst naar de groote kerkgenootschappen uit, of ze in de ure des gevaars op haar invloed kan rekenen.

Maar tot de erkentenis, dat de kerk van Christus een last, een roeping, een taak van Godswege heeft, en dat bij elk contact van de wettelijke regeling met de geestelijke belangen de stem der kerk dient gehoord te worden, is de Overheid van het Rijk nog in het minst niet gekomen. En zelfs kan men niet zeggen dat de kerken, over het algemeen genomen, er aanspraak op maken, om gehoord te worden.

In verband hiermede zal men verstaan, hoe van harte wij op zich zelf het denkbeeld toejuichen, om de Generale Synode der Gereformeerde kerken ten deze bij de Overheid te laten optreden.

Wij achten dat dit alzoo hoort, en dat de kerken hiermede een vaak verre van gemakkelijke taak tegenover de Overheid vervullen.

Toch zou ons daarom niet elke vorm waarin dit plaats greep welkom zijn, noch elk tijdstip van zulk optreden gelegen voorkomen, noch ook elk onderiverp geschikt om er advies over te geven.

Zoo licht is men geneigd, om hierin of te veel of te weinig te doen.

Te weinig doet, wie met een ^oottpetitie tot de Overheid wil gaan, en niet diep gevoelt, hoe de kerk van Christus raad en zvaarschiiwing heeft te doen uitgaan.

Het stelsel mag daarom niet zijn het stelsel van petitie, maar moet zijn het stelsel van advies.

Ook met de keuze van Jiet tijdstip waarop men spreekt, zij men voorzichtig.

Kerken, die pas in definitief kerkverband optraden, zullen wel doen, niet aanstonds te druk of te luidruchtig te zijn, maar winnen aan kracht, zoo ze haar tijd weten af te wachten, die dan eerst komen kan, als ze een zedelijk-sterke positie in het land wisten te veroveren.

En wat eindelijk de onderwerpen aangaat, zoo onderscheide men hier wel. De quaestie van de Doodstraf is op zich zelf geen kerkelijke, en daarom van geheel anderen aard dan de quaestie der Zondagswet.

Elk advies dat men zal uitbrengen moet daarom wel doordacht zijn, op goede gronden steunen, en niet den indruk maken van een rauwelings uitgestooten kreet, maar veeleer zich aandienen als een wel gefundeerde uitspraak.

Er liggen op dit terrein zooveel voetangels en klemmen.

Zoo licht glijdt men het spoor op, om weer een bemoeiing der Overheid uit te lokken, die, won ze veld, alras een hoogst bedenkelijk karakter zou aannemen.

Met een enkel voorbeeld zij dit hier toegelicht. p

Toen in 1854 de Wet op de Vereenigingen aan de orde kwam, en daarin de bepaling was opgenomen, dat de Overheid het recht zou hebben, om aan verkeerde Vereenigingen de rechtspersoonlijkheid te weigeren, is juist van Christelijke zijde hiertegen ten ernstigste geprotesteerd, en geen minder dan Elout van Soeterwoude liet geen poging onaangewend, om deze bepaling te doen vervallen.

Hij, en zijn vrienden, zagen in, dat een recht aan de Overheid gegeven, om geestelijk te keuren, wat toegelaten en wat verboden zou zijn, zoo licht kon misbruikt worden, om de propaganda der Christelijke religie te stuiten.

Een ongeloovige Overheid zou zoo licht toelaten wat verkeerd, en weren wat gewenscht was. En daarom was hun stelregel, dat het beter was allen vrij te laten, en aan de Regeering elk recht van beslissing ten deze te ontzeggen.

Thans daarentegen wil men bij de Overheid juist in tegenovergestelden zin aandringen op strenge keuring.

Is dit stelsel nu doordacht?

Heeft men de gevolgen er van berekend ? Weet wie dit beoogt, dat hij juist vlak tegenover mannen als Elout van Soeterwoude komt te staan, die bij de behandeling van deze zelfde wet er poogden uit te lichten, wat men thans wenscht dat als wapen duchtig zal worden gehanteerd!

We vragen slechts, en het eenig doel van dit artikel is, er de kerken op te wijzen, hoe men ook wat dit punt betreft, eerst helder het beginsel van waar men uitgaat behoort door te denken, en zich duidelijk rekenschap heeft te geven van de wijze waarop, den vorm waarin, en de zaak' waarover men tot de Overheid spreken wil.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen