Symboliek.

Een onzer lezers vraagt ons in de Heraut een verklaring te willen geven van de hem onbegrijpelijke symbolische figuren, die als

versiering zijn aangebracht op den band van het boekje van Dr. A. Kuyper: In Jesus ontslapen. Al is het reeds meer dan 16 jaar geleden, dat dit boekje verscheen en al komt de vraag dus wel w^at laat, toch w^illen we. gaarne aan dit verzoek voldoen, omdat dit boekje nog altoos veel gelezen wordt, vooral in gezinnen, waar ziekte of sterfgeval binnenkwam, en meer dan eens naar de beteekenis van deze symbolen ons gevraagd werd. »

De bedoelde symbolen zijn alle ontleend aan de oude Katakomben, waarin de oudste Christenen gewoon waren hunne dooden te begraye.n. Die Katakomben waren onderaardsche gangen met vertrekken of kamers, in den tufsteen bodem onder dengrond uitgegraven; en men vindt ze niet alleen te Rome, maar ook te Napels, in Sicilië en elders. Een zeer getrouwe en nauwkeurige afbeelding van de Katakomben teRom«kan men thansin ons land bezichtigen, en wel nabij Valkenburg, waar ze in de zandsteenbergen' zijn nagebootst. Op het dekblad van het genoemde werkje ziet men nu in het midden een afbeelding van een grafkamer uit de Katakomben. In de donkere nissen, die horizontaal zijs aangebracht en waarvan men op den achterwand enkele - zien kan, werden de lijken weggeborgen en daarria werd de nis met een plaat of zerk afgesloten.

Voorts waren deze grafkamers rijk versierd met schilderingen of teekenirigcn, die óf dienden om Christus aan te duiden óf een symbolische voorstelling gaven van de opstanding uit de dooden. Verschillende van deze afbeeldingen zijn" nu op het dekblad van genoemd boekje als versiering aangebracht. Zoo staan naast den titel: In Jezus ontslapen twee palmtakken en daaronder vindt men het bekende monogram waarmede de oudste Christenen den naam van Christus aanduidden. Zc"'^eden dit door de beide ^ Grieksche letters^, - waarmede de naam van Christus aanvangt, nl. de X (de Grieksche letter voor onze Cli) en de P (de Grieksche letter voor onze r) in elkaar te schuiven. Rechts en links hiervan staan twee kleinere Grieksche letters, de A of de Alpha en de dubbele OO of de Omega, die de laatste letter is van het Grieksche Alphabet. Natuurlijk slaat dit op het bekende Woord van Christus in de Openbaring van Johannes: Ik ben de Alpha en de Omega, de eerste en de laatste. Ook in zij versiering aan de beide kanten van het dekblad aangebracht, komt hetzelfde monogram telkens voor, maar dan meestal in een cirkel gevat.

Onderaan ziet men op het breede voetstuk twee visfchen met in het midden een anker. Het anker is wel een symbool van de hoop. De visschen kunnen zoo wel een afbeelding van de Christenen zijn (zooals Christus tot Petrus zei: ik zal u tot een visscher van menschen maken) als van Christus zelf. Op dit" laatste zinspelen de Grieksche woorden, die boven deze visschen staan: Ichthus Zoontoon, die letterlijk vertaald beteekenen: visck der levenden. Het Grieksche woord van viseh (Ichthus) bestaat uit dezelfde letters, die de aanvanglctters zijn van de volgende Grieksche woorden : ^esous C^ristos tht.o\x uios jooter, d.w.z. Jezus Christus, Gods zoon, zaligmaker. - Daarom werd de visch als symbool gebruikt, om Christus aan te duiden. De lauwerkrans daarboven is evenals de beide palmtakken bij den titel een symbool van de overwinning ®ver den dood. De beide letters D. en M. daarnaast geplaatst, zijn vermoedelijk de aanduiding van de Latijnsche woorden Vis Manlèus, die ook op de graven der heidenen vaak voorkomen en bcteekeijen: aan de geesten der afgestorvenen. Behoort echter de letter O, die vlak daarbij in den linkerhoek staat, erbij, dan is D. O. M. de afkorting van Deo Optimo Maximo, wat zeggen wil: aan den Algoeden en Hoogsten 'God.

De vignetten, die boven en beneden zijn aangebracht, hebben IStetrekking op de behoudenis der ziel en de opstanding. In > de twee groote vignetten bovenaan bevinden zich twee schepen, die blijkbaar de ark van Noach voo); gtellcn, en afbeelden hoe in de Kerk de zielen behouden worden van den dood. De kleinere vignetten vlak daaronder stellen den vogel Phoenix v»or, een fabelachtig dier, dat volgens de oudheid, wanneer het oud was geworden en sterven ging, in vuur zich verbrandde en dan uit de asch weer verjongd opsteeg. De Christenen gebruikten dit als symbool van de opstanding. In de kleinere vignetten onderaan het dekblad ziet men rechts wederom de ark, waarin Noach, die het deksel optilt, terwijl de duif met het olijfblad in den bek naar hem toevliegt; de figuur links zal wel den gouden kandelaar met zijn zeven armen moeten afbeelden als symbool van de Kerk. In de beide groote vignetten ziet. men aan de eene zijde Moze^, die met den uitgèstrekten staf in de hand het levende water uit den dooden rotssteen doet te voorschijn komen, en aan den anderen Christus, die den dooden Lazarus opwekt uit het graf. Er zijn in de Katakomben nog wel meer van zulke symbolische schilde ringen gevonden, zooals Jonas, die uit het schip wordt geworpen, en Daniël in den leeuwenkuil, maar wat de teckenaar van dit dekblad gaf, was voldoende om te doen uitkomen, hoe levendig en bezield het geloofsvertrouwen der eerste Christenen in de opstandingskrachf van Christus was

^ Dr. H. H. K.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen