Het gereformeerde beginsel en de kerkgeschiedenis - pagina 17

16

- -

van los naast elkaar staande feiten, dan moet ook voor ( historie een eigen princiep worden gevonden, waardoor de; feiten worden verklaard. Dat prÎnciep meent deze empiriscl school te hebben gevonden in de "on~keling", juister nc in de "Kausalverknüpfung" 44) tusschen deze feiten. Het e( wordt ~t het ander y dat oorzakelijk verband moet worden n .espeurd, en daarb~i moet niet, gelijk het pragmatisme dit wild het individu op zich zelf worden genomen met zijn wilsmotieve maar de mensch als sociaal wezen in verband worden gez met de hem omringende wereld en zoo de tegenstelling tu schen het individualisme en collectivisme worden overwon ne De methode der historische we~nschap is daarom noch indu tief - zij zoekt niet uit het bijzondere het algemeene, noc deductief ..u.. zij verklaart niet het bijzondere uIt het algemeen ma~ genetisch, zij speurt den wordingsgang der feiten na. 4 Is "ontwikkeling" dus de eenige wet, die op het gebied d; historie geldt, dan rijst van zelf de vraag, die zich niet wel cijferen laat, of deze ontwikkeling organisch dan wel mechanisc moet gedacht worden, of in haar een teleologisch princiE werkt dan wel alleen de wet der causaliteit? Het antwoord ( die vraag wordt dan ook door deze empirische school duideli. genoeg gegeven. "Es ist der gröszte, der muthigste, der e ;"'~'" ::i~~' .'. ,,- zoo roemt OTTOKAR LORENZ zijn meester Vc eschichtswissenschaft den Zusammenhang d( ~ ' . ':: .. , ......: -;-.:~ r5 . .;. . .., ...../.... . ~.' . ~ ... , und ganzen begreifen soll und kann ... ur: dabei doc die elenden Krücken des eingebildeten Zweckb griffs hinwegwirft, Jas teleologische Prinzip ein für alle mal en behrlich macht." 46) HELMoLT neemt met instemming het woo! van WILHELM vo HUMBOLDT over: "Zwecke, wie man sie nenn gibt es nicht; die Schi~ksale des Menschengeschlechts roll{ fort, wie die Ströme vom Berge dem Meere zuflieszen, wie d. Feld Gras und Kräuter sprieszt, wie sich Insekten einspiflnf und zu Schmetterlingen werden." 47) En BERNHEIM raadt d{ historicus aan voor het rechte begrip van deze wet der on wikkeling de philosophische werken van het Darwinisme bestudeeren. 48) Habemus reum confitentem. Deze empirische school; die a

, .

id-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen