Leemten in de wet - pagina 14

16 of het andere „bronnen" naast zich dulden zal, wordt volstrekt niet algemeen toegestemd. Integendeel betwist men aan de wet deze bevoegdheid. Drieërlei standpunt laat zich hier denken. Men kan vooreerst aannemen, „nu", zooals men zich veel uitdrukt, „eenmaal meerdere rechtsbronnen bestaan" en steeds bestaan hebben, dat de prioriteit van de eene bron boven de andere in een bepaald geval afhankelijk is van een door den rechter aanwijsbaar sociaal-psychologisch feit. Z o o kan men zich voorstellen, dat de „massgebende Schicht" van een georganiseerde gemeenschap de overtuiging heeft, dat als wil der gemeenschap dit en niet dat, deze bron en niet een andere als norm voor het sociale leven zal hebben te gelden. W a t derhalve rechtsverbindend is bepaalt deze groep, de toonaangevende klasse. Tegen deze opvatting zijn verschillende bezwaren in te brengen. Immers de formeele verbindendheid van het recht is in dezen gedachtengang nog niet gegeven met het gelden van het recht of liever met het z.g.n. „empirisch" daar-zijn van het recht, maar wordt afhankelijk gesteld van een sociaal-psychologisch feit. Maar dan is met de mogelijkheid te rekenen, dat de wet niet meer geacht wordt recht te zijn en het recht vigorem legis heeft. In dit geval laat men de wet eenvoudig „varen", „waaien" enz. en erkent daarmee het „recht" eener rechtspraak sine lege, extra legem, contra legem. Hier is geen verdere discussie mogelijk! Men neemt als uitgangs­ punt een begrip van gelding en verbindendheid, dat wijst op een vereenzelviging van waarde en werkelijkheid en berust op het psychologistisch vooroordeel. Deze meening leidt voorts tot de reeds aangegeven consequentie (rechtspraak sine lege, extra en contra legem) die er wel toe leiden kan den arbeid van hen, die tot oordeelen geroepen is, te vergemakkelijken — want wat is eenvoudiger dan iets te laten varen of te laten waaien of over boord te werpen — doch waarmee geen zedelijke rechtvaardiging is gegeven. Ook hier geldt, dat in ons zijn en in onze werken geen rechtvaardiging is! Men kan op de tweede plaats aannemen, dat er meerdere bronnen van het recht zijn, b.v. wet, gewoonte, rechtspraak, wetenschap, dat de prioriteit van de een boven de ander niet bepaald wordt door een feitelijkheid, b.v. een sociaal-psychologisch feit, maar dat

\

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen