Berekening of constructie - pagina 12

10

woordigers van de paedagogische wetenschap. Zij komen alle met de pretenties van h et naturalisme. Het naturalisme toch wil de wetenschap bij uitstek zijn. De natuur is de eenige groote werkelijkheid , en dus is de natuurwetenschap uitsluitend de wetenschap en is de weg tot de waarheid alleen bij háár te vinden. Hier heeft dan ook de natuurwetenschap de levensbeschouwing te beheerschen, en hebben de geconstateerde feiten alle deductief opgestelde theses te verdrijven. Deze wetenschap, die alleen berekent, is objectief, eenvoudig en voor ' t gezond verstand alleen vanzelfsprekend. En of men zich aansluit bij Co m te , Ren a n of LeD a n t e c, bij S t u art Milt Dar win of Spe n c e r, bij Fe u e rba c h , B ü c h n er of Ha e c keI , dan wel bij Lom b ros 0 of 0 p zoo mer , steeds weer is de grondtoon dezelfd e. 1) Deze naturalistische overheersching evenwel, die speciaal in Spe nc eren M e u man n dreigend b egon te worden voor de paedagogiek, heeft in haar biz arren vorm afgedaan. 2) Want dit naturalisme, dat slechts de natuur wilde erkennen als werkelijkheid, ontkende in zijn atomiseering van h et leven , het leven zelf. Slechts wijl ideeë n heerschen kunnen , kon het naturalisme het uithouden. Het moest sterven , wijl het de natuur van de natuur voorbijzag. Het is w el tragisch ! H et natu ralisme leefde van ' t geen het loochende en het stierf aan ' t geen het b eleed. 3) Trouwens h eel de theorie van de berekening is weer een filosofie op zichzelf. Dàt m en zegt geen wijsbegeerte noodig t e h ebben, maar intusschen een " ervaringswetenschappelijke paedagogiek" m een te kunnen poneeren , is gevolg van de stelling, dat er een alles verklarende causale samenhang der dingen is. Met déze filosofie wordt elke andere wijsbegeerte bestreden . 4) En de naturalistische paedagogiek h erinnert ons er aan , dat heel de natuurwetenschappelijke richting vrucht was van een filosofie , al was het dan ook de naturalistische filosofie . Toch heeft deze beoefe ning van de paedagogiek dit groote voordeel gebracht, dat zeer uitdrukkelijk de aandacht gevestigd werd op het feit . dat er bij de opvoeding óók te rekenen valt. Al is dan allerminst hier alles berekening. Maar de reacties , die tegen het naturalisme optraden , wezen elk op minstens één zijde van zijn te kort ; al was' t alleen reeds door haar namen: we denken aan het activisme van Eucken, h et perso-

J) cf. 1. i t t. a.w. 14 sqq .. H. B a v i n c k. Paed. Beg. 18 / 54 sqq .. D e H o v r e. a.w. 30 sqq. ~ ) cf. De H ov r e. a.w . 32 . H . Bav in ck. ChristeJ. W ereldbeseh . 32 sqq .. Litt. a.w. 18 . 19. a) cf. De Ho v r e. a.w. 74. Em. B 0 u t r o u x . De la contingence des lois de la nature ( 1874). Id. Science et reli gio n dans la phil osophie conte mpora ine (1908). R. Eu c ke n . Geisti ge Srrömungen der Gegenwart (1906 :). Erkennen und Leben (19 12 ). 4) cf. Litt. a.w. 17 .

I

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen