Berekening of constructie - pagina 24

22

de begripsvorming ; het rationalisme zoekt de kennis buiten het zinnel Üke en legt den .eenzijdigen nadruk op de waarde van het denken . Steeds is het in het puur menschelijk denken het dilemma: Of rekenen, Of construeeren. Harmonie tusscherr idee en realiteit is er nog niet gevonden. Daarom zal ook elke wetenschap, die eenerzijds door de idee wordt beheerscht, maar anderzijds met realiteiten arbeidt haar tweeslachtig karakter behouden. En zoo zal ook de paedagogiek, die uit het moderne denken is gegroeid, de eenheid voor de opvoeding en het onderwijs, voor de didactiek en de methodenleer niet kunnen vinden. Steeds zal men daar blijven slingeren tusschen formalisme en materialisme, individualisme en socialisme, leerschool en arbeidschool, hoorof kijkschool en doeschool. Het christendom echter schouwt de verhoudingen vanaf een hoogte, waar rekenen en construeeren als wezenlijk één kunnen worden gezien. Wanneer we toch de typische tegenstelling, die onze aandacht bezig houdt, nader beschouwen, dan blÜkt ons, dat we hier. te doen hebben met een vraagstuk , dat onmiddellijk herleid kan worden tot een ander. De vraag van de tegenstelling : " óf berekening óf constructie", is er eene, die uitgaat van de veronderstelling, dat men inzake de verhouding van subject en object één van de twee elkaar uitsluitende standpunten van empirisme en idealisme moet innemen. De vraag naar de verhouding van subject en object, naar de verhouding ook van realiteit en idee, wordt hier aan de orde gesteld , en dat op een wijze, die van den aanvang af reeds een keuze voor slechts een tweetal mogelükheden uitspreekt. Maar er is een derde. Het theisme keert steeds terug tot het : " uit God, door God en tot God zijn alle dingen". ' ) Daarmee is gezegd , dat wÜ ons stellen op het derde standpunt, waarbij de tegenstelling tusschen "berekening" en " constructie" wordt opgeheven. peze stelling eischt nadere toelichting. Omdat we weten , dat uit God de oorsprong aller dingen is, en zij door Hem bestaan om tot Hem terug te keeren , weten we ook, dat Zijn plan gaat over alle relatiën in en tusschen de dingen. En waar Gods plan over de dingen gaat, bestond ook alles reeds in Gods gedachten " ten dage toen zij geformeerd werden, toen nog geen van die was". Daarom kent God alle relatieën der dingen, en is er voor Hem geen beperking. Omdat er niets bestaat, dat niet door God werd gemaakt en gedacht, is er ook niets, dat onafhankelijk van Hem bestaat en dat niet in zich heeft Zijn Idee. In alle dingen, in alles wat reëel is, ligt alzoo de' Idee Gods. Zijn en bewustzijn ontmoeten elkander in eenzelfden oorsprong, de godsgedachten. Maar in zijn en bewustzijn is dan ook eenzelfde idee de draagster van het wezen; zoodat hetgeen ,) cf J. Wol t je r, Ideëel en re ëel. 30.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen