De hoogste vrijheid - pagina 24

22

DE HOOGSTE VRIJHEID.

den vervolgde schrikt — wij zien het in onze dagen nog — zoo menigeen, die zich anders gaarne bij den vervolgde zou voegen, af om mede te gaan, of drijft hem op de oude, reeds verlatene paden terug. Die ervaring schijnt zelfs een Augustinus tot een verdediger van geloofsvervolging te hebben gemaakt, en is nog de grond voor elke vervolging, niet alleen voor die welke van kerkelijken, maar ook voor die welke van antikerkelijken uitgaat. Want zelfs hij die met eiken godsdienst spot zal den invloed dien ook de meest onware godsdienst op huisgezin en staat uitoefent, gelijk o. a. ons door Montesquieu i) met vele voorbeelden is aangetoond, niet kunnen loochenen. Kunst en godsdienst kunnen in dit opzicht volstrekt niet op ééne lijn worden geplaatst. Redeneeringen als de zooeven aangeduide hebben dan ook in de praktijk nooit veel invloed gehad. En mocht men, ten slotte, nog tegenwerpen, dat de vernietiging van godsdienstvrijheid en de ontkenning van rechtsgelijkheid onmogelijk is, zonder dat tal van andere, kostbare vrijheden in dien val worden meegesleept, dan zal het antwoord moeten luiden: „Paris vaut bien une messe". Zoodra de godsdienstvrijheid de maatschappelijke belangen benadeelt — en dit staat ter beoordeeling van de regeering, niet van de geregeerden, — dan moet het mindere voor het meerdere wijken. Ook thans bestaat er nergens eene absolute vrijheid, en geen enkele wet heeft de gewetens- en godsdienstvrijheid in absoluten zin gehuldigd; elke vrijheid kan door wetten worden beperkt, en steeds is het de vraag wat in de gegeven omstandigheden het zwaarste weegt. Is de overheid, die voor allen te zorgen heeft, overtuigd, dat de vrije verkondiging van zeker stelsel of denkbeeld de grondzuilen der maatschappij ondermijnt, en dat daartegen geen beter middel van verweer is dan onderdrukking, dan zal zij aan die noodzakelijke zelfverdediging het recht van vergadering, van drukpers^ desnoods dat van op eenige wijze zijne gevoelens te openbaren, moeten opofferen. Salus publica, suprema lex! Inderdaad, welke gronden men ook tot verdediging van het recht i) Liv. XXIV. Chap. XIV. Zoo zegt ook de Jezuïet L. von Hammerstein, de ecclesia et statu juridice consideratis, Treviris, l886 f. I i o : religio, quae negat libertatem humanam et docet, Deum alios praedestinare ad coelum, alios ad infernum, ita ut hi nihil mutare possint, enervat hominum industriam atque cuivis crimini offert excusationem." Deze lieden (de Gereformeerden ?) zijn, volgens den schrijver, even gevaarlijk als, ja gevaarlijker dan de Mohamedanen en Mormonen!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen