Christelijke wereldbeschouwing - pagina 41
Rede bij de overdracht van het Rectoraat aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
41 sche verklaring onvoldoende
vervangen er
en door eene teleologische moet
aangevuld worden. Zoo erkent Keinke wel, dat
of
levende natuur naast causale ook finale oorzaken
de
in
is
werken, maar voor de anorganische natuur neemt tend „Kausalwirkungen" aan dat eene
hij uitslui-
elders geeft hij den indruk,
alleen voor de verklaring van ,, kosmische_Vernurift"
wezens moet aangenomen worden, en aan de
organische
de
En
i).
onveranderlijke natuurwettan gebonden en door haar beperkt is;
maar
schijnt geen schepper aller dingen te zijn,
zij
een
„Weltuhrmacher",
das
Dasein
Organismen"
der
principe
teleologische
een nog kleiner werkkring
in de
eerst
van doel gesproken worden,
wereld onbewijsbaar
in
is,
kan
als er
er volgens
Maar deze opvatting
is
Wijl
L. Stein
een organisch wezen
de wereld optreedt; er
cendente, maar alleen immanente
toe.
en het heerschen eener
onmogelijk
bewustzijn
zonder
rede
alleen
Bezug auf
in
Anderen kennen aan het
2).
doel
met bewustzijn
Ursache
oberste
„die
is
teleologie
dus geen tran-
^).
zoo dualistisch, dat
zij
niemand
op den duur bevredigen kan. Natuur en geschiedenis kunnen op
niet
wijze
die
gescheiden
naast
en vijandig tegenover
elkander staan. Uit logisch oogpunt beschouwd, zou de mechanische wereldbeschouwing dan nog de voorkeur verdienen, zulk een scheur in de wereld en zulk een breuk
omdat
zij
in ons
denken vermijdt.
Maar de
theorie,
dat de wereld als eene machine begrij-
pelijk zou zijn, is niets
weten
het
in
dan een armzalig vooroordeel. Reeds
physica en chemie, dat slechts op een betrek-
kelijk klein deel der werkelijkheid betrekking heeft,
1)
Eeinke, Die
2)
i.
Welt
als
That
259.
b. bl. 297 v.
3) Stein,
An
der
Wende
des Jahrhunderts
bl. 17 v.
is
stuk-
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1904
Rectorale redes | 104 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1904
Rectorale redes | 104 Pagina's