DE DEEMOED.

Ten slotte nog; ©en verschijnsel der ziel, dat doioo" Scheler in zijn „Zur Reliabilietierung der Tugend" zoio scherpzinnig is geanalyseerd. Het. is de deemioied, de schoonste der Christelijke deugden. Wat is deemoed ? Hoe ontslaat en weirfct zij ? Welke eigenschappen zien er oppervlakkig eender nit? Wat is haax tegendeel, haar doodend vergif? Deemoed is het voortdurend innerlijk kloppen van geestelijfcei dienstbaarheid in de diepste kern van lOns bestaan. Waag, het af te zien van al uw vermeende „'rechten", van al uwe, „waardigjieden", van uwe „verdiensten", van de hoogachting van , alle menschen — in de allereerste plaats echter van uwe „zelflioiogachting" — van elke a-anspiraak het een oif andeir geluk „wa, ardig" te zijn-en het anders dan slechts gesehoiiken op te vallen. 2oo alleen zijt gij' deemoedig!

Om 'den rechten deemoed te verstaan, doen wij goed, door ia ons zelf en om ons heen tei speuren naar haar tegendeel. Het is de itrots, de hoogmoed. Maar , ons, laat ons goed toezien. Heit ïs niet wacir, zegt Scheler, dat de GhrisiteUjke moraal elke trots, elk streven naar achting, naar verdienste, vervloekt. Het is natuurlijk, itrotsch te zijn op zijn rijkdom en bezittingen, op zijn vrouw en kinderen, op zijn naam en geslacht. Deze goederen zijn aardsch gen^oeg, om' de trots erop te verdragen. Maar er is één soort troits, die duivelsch is. Dat is de trots op eigen zedelijkheid als de hoogste waarde, de zonde der gevallen engelen — die der Pharizeörs.

Waar nog de trots op' bepaalde dingen een soort van liefde toit deze, in zich sluit, daar is de zelfschatting, de absolute hoogmoied een voortdurend armer worden aan liefde, zoodat alle levensbanden met God, de wereld en de menschen worden doorgesneden. Voortdurend eenzamer maakt de trot.s den mensch, tot ©en vluchteling der wereld. De trots is te hoogmoedig om waarde te hecihten aan het oordeel van anderen, om ijdel te zijn. IJdelheid is belachelijk, niet duivelsch. Zij' is belachelijk, omdat de ijdele gelijktijidig zich onbewust aan het oordeel van hen onderwerpt, die hij' tracht te overtreffen. Zoo wordt de ij'dele onbewust het offer van een geheime sympathie to^t de menschheid, terwijl hij bewust probeert zich boven haar te verheffen en haar opmerkzaamlhieid op zic|h te vestigen. Daarom verdient de ijdelheid een hartelijken lach, omdat de ijdeltuit ongemerkt dient, waar hij' meent te heerschen. De faoits heeft diepte als alle kwaad. De trotsche leeft noodzakelijk in nacht en duisternis, elke toiegekende waarde aan iels anders gevoelt hij als een diefstal en roof van zijn eigenwaarde. ZO'O wordt hij' duivel en loochenaar. .In de gevangenis van zijn trots in.gesloiien, groeien en groeien de wanden, die hem het daglicht der wereld afsluiten.

De deemoed is een soort liefde, die machtig als de zon het harde ijs breekt, waarin de trots het ik gesloten heeft. Hoe 'heerlijk, als de liefde 'm het trotsche hart onmerkbaar den deemoed toovert en het hart doet ope'ngaan voor alles wat waarde heeft in de wereld. Slechts hij, die uijtgaat van de gedachte, dat niets verdiend is, m|aar alles geschenk en wonder, kan alles gewinnen. Wees deemoedig en onmiddellijk zult gij' rijk ©n machtig zijn. Als gij niets meer „verdient", wordt u alles geschonken. Waait de deemoed is de deugd der rijken, en de trots die der armm. De deemoed is de oratspanning der ziel, het zich verliezen, oml zichzelf in God terug te vinden.

Hoe scherp moet men den echten deemoed onderscheiden van de „burgerlijke deugd en plicht van dienstwilligheid." Dezie biji de z.g. eenvo«digen en knechten vaak zoo gewaardeerde eigenschap' is wel een buigen voor de meerderen, de heeren, de grooten, doch is in zijn.'grond geen gewilligheid tOit dienen len geven, maar een O'nmaoht om te heerschen.

De deemoed is vO'Or alles de deugd van de geboren heeren, welke men onder de armste bietischen vinden kan, en bestaat in een niet naderen laten van aardsche waarden, eer en roem!, tot het middelpunt van de ziel; in. een voortdurend buigen voor God temidden van een hee'rschen over de wereld.

Juist datgene is voor - 'hem slechts uitwendig, ^ wat voor den dienstwilligi> middelpunt is, n.l. het willen hee'rsqhen.. En juist dat is voor hem centraal, wat voor den geboren knecht sleohts een houding is, n.l. dienstwilligheid.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen