DOOR AMERIKA.

XI.

Paterson.

Twee Hollandsche jongens kwamen vrijwel zonder geld in Amerika aan. Zij hadden een paar heldere oogen in hun hoofd, een paar flinke handen aan het lijf. Geen arbeid achtten zij te vernederend. Het waren mannen van pak-aan. Na niet te langen tijd hadden zij een kapitaaltje bijeen. Ziji legden daarmee een Ideine spoorlijn aan. Deze rendeerde zóó goed, dat zij. in staat waren andere railroads (spoorwegen), waaronder zeer voorname, aan te koopen. Daaronder ook de Erie-railroad, welke ik vaak nam, om van uit New York naar Paterson en omliggende plaatsen te gaan.

De historie van die twtee jonge Hollanders herhaalt de werkelijkheid van Amerika in schier eindelooze variaties. Telkens ontmoet men voormalige landgenooten, die u verhalen, hoe ziji in hun geboorteland niet konden vooruit komen en hier na de eerste moeilijke jaren als vooruit vlogen. Niemand schaamt er zich voor er voor uit te komen, hoe berooid hij hier aanlowam om dan in blijden trots aan te wijzen, hoe ver hij het onder Gods zegen hier heeft gebracht. Ongelooflijke staaltjes zou ik hiervan kunnen mededeeten, wtelke toch alle vertrouwen verdienen.^ Ik kan dit hier gevoeglijk neerschrijven, wijl emigratie' uit ons land naar de Vereenigde Staten zoo goed als uitgesloten is. En zou het iemand gelukken toch een toelatingsbewijs machtig te worden, dan heeft hij zich voor te bereiden op harde jaren in het begin. Hoelang die jaren duren, valt niet te voorspellen. Men mag gerust op een tiental rekenen. Maar ook dan is men lang nog niet binnen. Doch 't is waar, over emigratie hoop ik aan het eind van deze artikelenreeks een afzonderlijk hoofdstuk te wijden.

Paterson ziet er bij het binnenrijden noch grootsch, noch aantreklielijk uit. Men herkent haar dadelijk als een fabrieksplaats. Hier heeft zich een aanzienlijke zijde-industrie ontwiltkeld. En industriecentra zijn in den regel niet van de mooiste. De meerendeels houten huizen worden als bestofzuigerd door de felle zonnestralen, waardoor de verfelijke overblijfselen mee worden opgeslorpt. Daarna komen w'eer regen en wind hoepen roetdeelen uit de fabrieksschoorsteenen er tegen aansmakken. Men heeft dan ook weleens moeite om uit te malten, wat de oorspronkelijke kleur van d© houten huizen mag geweest zijn. En waar de stad bijna 136.000 inwoners telt, kan men uitrekenen, hoe lang do vreemdeling die indrukken in zich opneemt.

In die gore huizen echter wwnen vooral „Polakken", Italianen en ander vreemd volkje. De overigen zijn meer naar de buitenwijken geweken. En daar verraadt het uiterlijke reeds de welvaart. Dteze woonwijken geven zoowiel hier als in andere Amerikaansche steden een liefelijk, landelijk aanzien. Wel zijn' ze wat te veel naar hetzelfde model gegoten, maar de wel onderhouden grasterrassen, waarop de meeste huizen zijn geplaatst, het frissche groen, waarvan ze zijn omgeven, doen heerlijk rustig aan. De heldere cementsteenen sidewalks (voetpaden op de overigens onbestrate trottoirs) dragen bet hunne bij tot de bekoring. Vooral in de omliggende plaatsen, Passaic. RidgeWood, Midland Park vindt men aardige, soms weelderig-eenvoudige villa's. Vandaar heeft men niet zelden een schitterend uitzicht op de prachtig begroeide heuvelruggen. Hoe langer men dan ook in en rond Paterson kruist, des te mieer slijt de eerste, niet onverdeeld gunstige indruk uit.

En al zou dat niet het geval zijn, zoo zou toch de hartelijke ontvangst, welke mij daar ten deel viel, het uiterlijke spoedig hebben doen vergeten. In genoemde plaatsen toch met Paterson als centrum maakte ik voor het eerst kennis met het Gereformeerde kerkelijk leven in Amerika. In Holland denkt men vaak, da', wanneer Gereformeerden in Amerika komen, zij spoedig een deel van hun Gereformeerdheid afleggen en tot een oppervlakkig Amerikaansch prakticisme vervallen Nu w'ist ik dat uit de kerkelijke bladen, welke in Amerika verschijnen, wel beter. Maar eerlijk wil ik verklaren, dat het mij toch nog is meegevallen. In Paterson ca. ontving ik daarvan de eerste proef. En die werd bijna overal elders in Amerika bevestigd. Ik ben dan ook blij te kunnen rapporteeren: • er is veel dorst naar de Gereformeerde waarheid. Er is veel strijd orn de Gereformeerde beginselen zuiver te houden, ffs' rijzen er Mj 'velen bange vragen voor de toekomst. Dioch daarover later. Over wat er op heden is mogen we veel ^oeds boodschappen.

In^Paterson wonen heel wat Nederlanders van origiuc. Velen, die in Newi-York aankomen, beschikken niet over genoeg reisgeld om verder het binnenland in te trekken. Zij. slaan hun tenten dan licht in het nabije Paterson op. Diaar kunnen zij met hun taal terecht. Eigenlijk draagt Paterson op dit oogenblik nog meer «en Hollandsch kaï'aktèr dan j\Iichigan. In sommige kerken wordt nog - enkel in het Hollandsch gepreekt. En hoewel de diep ingrijpende taalkwestie: Neder-'land'Sch-Engelsch ook daar de kerken van Gereformeerde konfessie niet onberoerd laat, heeft .ze nog niet die afmetingen aangenomen, als elders wtel het geval is.

Den dag na mijn aankomst hield ik mijn eerste preek te Midland Park bij Paterson. Een aardig gezicht, dat autopark achter de kerk! Later zou ik daaraan wel wennen, maar het eerste gezicht had voor mij iets verrassends. 'Een bloeiende gemeente! In Paterson zijn er meerdere kerkgebouwen zoowel van de „Dutch Reformed", welke in het vervolg door mij zal worden aangeduid als de „Gereformeerde Kerk", als van de j, Christian Reformed Church", welke ik zal noemen met haar oorspronkelijken naam van „Christelijke Gereformeerde Kerk". In Passaic eveneens. Van mijn preeken en lezingen zal ik niet uitvoerig vertellen.-Er zelfs gewoonlijk over zwijgen. Want 't is er mij niet om te doen verslag uit te brengen van wat ik aj zoo in Amerika heb verricht, maar wat notities te maken over wat ik er waarnam.

Ook zal ik mij, hoewel noode, eraan moeten spenen om de namen te noemen van hen, wien ik bijzonderen dank verschuldigd ben. Dat zou niet doenlijk zijn. Allicht zou ik iemand vergeten en dat zou mij dubbel spijten. Alleen zij het mij vergund hier de verzekering te geven, dat hun ongemëene vriendelijkheid steeds bij mij in aandenken blijft.

In Amerika verstaat men de kunst van recipiearen. Men gebruikt daarvoor niet veel plichtplegingen. Fransche omslachtigheid moet men er niet verwachten-Daarvoor is men te demokratisch. Dat houdt echter ook weer niet in, dat het fijne voelen wordt gemist. Geen enkel oogenblik echter rijst bij u twijfel of men wel meerit, wat men aanbiedt ol zegt. Neen, gij proeft dadelijk de gulle oprechtheid.

Het organiseerend talent kan bij zulk een receptie zich niet verloochenen. Den derden dag van mijn verblijf in Amerika had men een autotoer door een schoon, zoo niet het schoonste gedeelte van New Jersey, den staat, waarin Paterson ligt, op het program gezet. Met tien auto's liep de tocht langs Little Falls, Mont: clair, Eagle Rock, Singac, Mountain View, Pompten, Oakland, Suffem, Allendale, Hohokus en Ridgewood. Het was een rit vol aangename afwisseling. Eaglo Rock (Arendsrots), waarschijnlijk zoo geheeten naar den vorm van de rots, hoewel anderen meenen, dat vroeger arenden er hun nesten liadden, bood een Neboblik over de rijke staten van New-York en New-Jersey. Elders gaf een mooi gevormde heuvelketen rust voor het 00^. En telkens werd van auto verwisseld om met „the guest of honor" (de eeregast) konnis te maken. Zeer stelde ik het óp prijs, dat een predikant, die gedurende geruimen tijd lijdende was, zich de ver^ moeienis van dezen tocht heeft getroost om de per-.soonlijke ontmoeting niet te missen.

Des avonds mocht ik het genoegen hebben aan te zitten aan een banquet (feestmaal), dat men mij iti het gebouw van de Y. M. C. A. (Young Men Christian Association — Vereeniging van Christelijke Jongemannen) te Passaic aanbood. Daar zaten aan predikanten en leden zoowel van de Gereformeerde als van do Christelijke Gereformeerde Kerk. Ik had ruimschoots gelegenheid om op te merken, hoe dicht beide kerken bij elkander staan en hoeveel meer "kracht van haar zou uitgaan, indien zij intensiever samenwerkten. Dit evenwel terloops. Want over de kerkelijke verschillen mag fk nu nog niet schrijven. Ik wilde wel, dat ook anderen uit Nederland, mee de toasten, welke werden uitgebracht, hadden kunnen beluisteren. Of dat ik koin weergeven het geestelijke klimaat, waarin wij leefden. De zaal w§s gevuld met een^. Calvinistische sfeer. Men sprak er zijn groote blijdschap over uit, dat op da'{ oogenblik weer het kontakt werd gevoeld met de Calvinistische broeders in Nederland. Een predikant van de Gereformeerde Kerk hield een bezielende speech over de hooge beteekenis van de Vptje Universiteit ook voor Amerika. Er werd met alle kracht op aangedrongen, dat toch de band tusschen de Gereformeerden in Amerika en Nederland nauwer zou worden aangehaald.

Heerlijke muziek toch, die gespierde Calvinistische taal, 't - zij ze in 't Engelsch of in 't Hollandsch wordt gesproken!

Het „Ai, ziet, hoe goed, hoe lieflijk 't is" werd niet wegens ontbroken wijding aan dezen avond aangclijmd, maar drong zich vanzelf naar de lippen.

En dit, met wat ik beide vorige dagen ondervond, (naakte mijn entree in Amerika tot een „blijde inkomste”.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen