Synode-Indrukken.

XXXI (Slot.)

onge­ Gravamen Dr Van Leeuwen grond verklaard.

Deze eer mag aan Dr Van 'Leeuwen niet onthouden, , dat hij tenminste getracht heeft voor zijii afwijkend gevoelen argumenten bij te brengen.

Terwijl andere bezwaarden vaak niets onbeproefd lieten, om de gerezen kwestie naar de sfeer vah het abstrakte over ts brengen, met mogelijkheden te opereeren, waarvoor zij geen basis wisten te vin-Jen, op , , Oostersch licht" • wezen, dat zij naar eigen Ijekentenis zelf niet zagen en zoodoende de ontwikkeling van hun bezwaren een redeneeren in de ruimte werd, deed Dr 'Van Leeuwen althans zijn Ijest konkreet te blijven.

Onder al de bezwaarschriften was dan ook het zijne het eenige, dat den naam van gravamen kon dragen.

De Synode heeft dit dan ook op zijn waarde geschat.

De aandacht, welke er aan besteed is, het breede rapport, dat over deze zaak is opgesteld, bevvijzen dit reeds.

Dit gravamen was dan ook de eigenlijke reden, waarom de Synode voor de laatste maal samenkwam. ,

Het was de piece de resistance.

Aan de deugdelijke voorbereiding vaii de Commissie, waarvan Prof. Dr G. Ch. Aalders rapporteur was, viel het dan ook "te danken, dat de Synode dit gravamen betrekkelijk spoedig kon afwerken.

Niet, dat de Synode het als een hamerstuk be^ handelde.

Integendeel. . .

Tevoren was het rapport reeds aan de Synodeleden toegezonden.

Deze kwamen met hun opmerkingen .ter vergadering.

Het bleek, dat zij de argumenten thuis rustig hadden overwogen.

Voorstellen tot wijziging bleven dan ook niet uit.

Maar met den opzet en de strekking van het rapport konden allen zich aanstonds vereenigen.

Opnieuw een teeken, ' dat „de geest 'van Assen" een geest van eendracht, van principiëele eenheid was.

En de opmerkingen, welke gemaakt werden, waren geenszins van principiëelen aard.

Ook maakten zij geen ingrijpiende wijzigingen noodzakelijk.

De voorbereiding bleek uitnemend te zijn geweest.

En wat nu de gronden aangaat, door het gravamen tegen de toepassing der belijdenis door de Synode van Assen aangevoerd met alle waar-. deering voor de zorg hieraan besteed, wettigden zij de konklusie: indien men geen andere argumenten tegen de beslissing der Synode inzake de . slang en haar spreken kan vinden, wat staan dan zij, die hierover bezwaard zijn, schromelijk zwak!

Het bezwaar tegen den term „klaarblijkelijk" bei-ustte op een niet recht begrijpen van dit woord. Dr Van Leeuwen vatte het op als „wat op den eersten indruk waar schijnt". Dit gaat natuurlijk tegen het Nederlandsche taaieigen in. De Sjmode attendeerde er terecht op, dat „klaarblijkelijk" niets anders is dan wat „klaar blijkt".

Voorts zocht Dr Van Leeuwen de kracht van zijn argumentatie tegen de klaarblijkelijke bedoeling op . dit punt in exegetische uiteenzettingen.

Men zou kunnen vragen of de Synode daarop wel had moeten ingaan.

Immers, wat naar de klaarblijkelijkheid vaststaat is iiooit door eenige exegese omver te weipen.

In deze redeueering schuilt iets waars.

Evenwel mocht de Synode niet met een enkele afwijzing volstaan.

Dan zou-zij zich al te gemakkelijk van de bezwaren hebben afgemaakt.

Neen, ^j had juist aan te toonen, dat de exegetische argumenten niet bij machte waren op de klaarblijkehjkheid ook maar iets af te dingen.

Daartoe moest zij die argumenten exegetisch wegen.

Dat heeft zij dan ook gedaan met de nauwgezetheid, welke haar van het begin af heeft gekenmerkt.

Zij heeft zoowel op het verkeerde in de exegetische uiteenzettingen zelf gewezen, als ook ophet ontbreken van al wat logisch dwingend kon heeten om de klaarblijkelijke bedoeling los te laten. '

Zij ging soms zóó ver, dat zij voor een oogenblik eens onderstelde, dat de verkeerde exegese de juiste was. Maar dan nog, zoo luidde haar kle-mmend' betoog, kan daaruit niet de gevolgtrekking gemaakt, waartoe gij in uw gravamen zijt gekomen.

Om eens een staaltje te noemen, tot wat voor soort van exegese men geraakt, als men de klaarblijkelijkheid in het onderhavige - geval prijsgeeft.

Dr Van Leeuwen gaat er van uit, dat in Gen. 3:1 „De glang nu was het listigste onder al het gedierte des velds, dat de Heere God gemaakt had' listig per se een ongunstige beteekenis moet hebben. Dat hetzelfde woord in de Schrift soms ook een gunstigen zin heeft, kan hij niet cntfcennen. Maar hier moot het volgens _hem in ongunstigen zin worden verstaan. Hij leidt dat af uit het verband. Maar die afleiding is allesbehalve klemmend.

Listig in ongunstigen zin, zoo vervolgt hij zijh redeneering, kan de slang in den staat der rechtheid niet geweest zijn. Derhalve kan de slang hier niet de slang beteekenen. Het moet de naam zijn voor Satan.

Maar hoe maakt hij het dan met het vervolg van dit vers? Vervangen wij voor het gemak „slang" nu eens door „Satan", dan krijgt men: De Satan nu was het listigste onder al het gedierte des velds, dat de Heere God gemaakt had. Behoorde dus .Satan tot de velddieren? Indien men konsekwent was, moest men die stelling aandurven. Doch daarvoor deinst Dr Van Leeuwen terug.

Neen, aldus Dr Van Leeuwen, maar „gedierte 'des velds" moet gij hier beschouwen als een aanduiding van •, , aUe andere levende wezens".

Op die wijze kan men natuurlijk van. een tekst maken wat men zelf wil.

Begint men eenmaal, met terzijdestelling van de klaarblijkelijke bedoeling der Schrift, te allegoriseeren, dan komt er geen eind aan.

Nu is de zoogenaamde „Oergeschiedenis" aan de beurt, dan weer een ander Schriftdeel.

Ten slotte leest men uit de Schrift, wat men er zelf uit wil lezen.

Dan is de Schrift geen openbaring meer, maar een zuil met hieroglyphen, waarvan niemand den sleutel heeft en welke ieder verklaart naar eigen believen.

De Schrift is geen openbaring meer, maar een rebus, waarover ieder zijn eigen oplossing ten beste geeft.

De Schrift dient niet meer om Goids gedachten te openbaren, doch te verbergen en aan de menschelijke gedachten vrij spel te geven.

Dr , Van Leeuwen werkt ook sterk met oüd-Oostei'sche voorstellingen en oud-Oostersche parallellen b.v. met de Adapamythe.

Maar blijkbaar heeft hij nog niet gepoogd streng te doo-rdenken, hoe die parallellen van Gereformeerd standpunt kunnen worden verklaard.

Hij heeft zich niet genoeg aan den invloed der godsdiensthistorische school kunnen o-httrekken.

Wij beweren daarmee niet, dat hij op en top „Religionsgeschichtler" is.

Hij tracht eenigszins het verschil aan te geven tusschen het godsdien.sthistorisch standpunt on het zijne. , ,

Doch het Gereformeerd principe komt daarbij nog altijd in het gedrang. ^'•

Het rapport konstateert dan ook, dat er „onzekerheid bes'taat of aan de onfeilbaarhei d der Schrift en dus ook aan de volstrekte historische betrouwbaarheid der door haar geboden verhalen door hem (t)r Van Leeuwen) niet wordt tekort gedaan".

Een ernstige uitspraak voorzeiker!

Een niet minder ernstig oordeel wordt over een andere manier van argumenteeren, door Dr tan Leeuwen toegepast, geveld. „De poging van DT Van Leeuwen om te redeneeren uit de ondenkbaarheid van wat volgens het getuigenis der Schrift zelf eenvoudig een feit is, moet dus zoo beslist mogelijk als ratio-nalistisch worden afgewezen."

Helaas geldt dat niet alleen van Dr Van Leeuwen.

Ook op sommige schismatieke broederen is dat van toepassing.

Zij schijnen sterk te toornen tegen het, intellektualisme (sterker dan wij kunnen zij; hef bijna niet doen!), maar zij geven zich gewonnen aan het rationalisme, zij het dan ook een rationalisme iii gematigden vorm.

De Synode heeft gelukkig dit gevaar ingezien.

Profeten hadden wel voorspeld, dat de Synode als het gravamen van Dr Van Leeuwen in behandeling kwam, de slang „cadeau zou geven".

Maar deze profeten hebben zich, gelijk zoo dikwijls, ook ditmaal in Assen vergist.

Had echter de Synode nog langer geduurd, zoo zouden zij hun'profetenmantel stellig niet aan den kapstok hebben gehangen.

De profetie behoort tegenwoordig ook at„to, L: de sport! ' . lf##i.

Thans heeft de Classis-Bolsward de zaak-Van Leeuwen af te, wikkelen.

Moge het haar gelukken Dr Van Leeuwen verder te overtuigen.

In zijn laatste artikel in „Gereformeerd Theo»logisch Tijdschrift", dat de Redaktie noopte tot de verklaring, dat zij er ernstige bedenking tegen heeft, handhaaft hij nog altijd zijn rationalistische zienswijze.

Toch blijven wij totdat het tegendeel blijkt, op een goede uiücomst hopen.

Evenwel zou de schade, welke zijn gravamen, door hem als brochure gepubliceerd en alzoo gepropageerd, daarmee niet zijn afgewend.

Een man als Ds Van den Brink kwam er voor uit, dat deze brochure van Dr Van Leeuwen zijn gedachten in andere richting had geleid.

H e t r a t i o n a 1 i s m e is dan ook de worm, welke aan de schismatieke kerken knaagt.

Dat dient bij het ijveren voor hereeniging wel te worden overdacht.

Van hereeniging kan noch mag iets koanen, zoolang dat rationalisme niet is afgezworen.

'Want Calvinisme en rationalism© verdragen elkander niet.

Offers der dankbaarheid.

Aan smaad heeft het de Synode niet ontbroken. Maar evenmin aan dardcbaarheid.

Als de steenen onzer kerkgebouwen spreken konden, zouden zij daarvan treffend getuigenis geven.

En als daarbij de wanden van het bidvertreiki tot echo's werdeaa, zou men inderdaad vernemea als een stem van vele wateren.

Enkelen hadden behoefte hun dankbaarheid ook, in geldelijke offers aan de Synode 'te toonen.

Schertsend heeft men gezegd: de bus der Syriode was voor deze zendingen niet gesloten.

Op dien scherts kan ik antwoorden: de bus der Synode was voor geen enkelen brief gesloten.

Allo werden zij in ontvangst genomen.

Geen werd er aan het adres van den afzender geretourneerd.

Dus ook deze niet.

Maar een onderwerp van diskussie hebben gene noch deze uitgemaakt.

De blijken der dankbaarheid werden dankbaar aanvaard.

En al is nu de Synode gesloten, de offers der dankbaarheid kunnen nog altijd gebracht.

Het adres is voor ieder heel dichtbij.

Men adresseere aan zijn kerkeraad en het komt in orde.

Hebt gij er wel nota van genomen, op hoeveel tienduizende guldens deze Synode onze kerken kwam te staan?

Synode-foto.

Synode-foto. Op den laatsten dag is van de Synode de gebruikelijke foto genomen.

In alles was alzoo deze Synode niet buitengewoon.

In de eerste maanden werd dooir niemand aan een foto gedacht.

Ik weet niet of desbetreffende verzoeken van fotografen al vroeger tot de Synode waren gericht.

Maar in ieder geval was er geen sprake van, dat daaraan zou zijn voldaan.

Daarvoor waren de tijden te .ernstig.

Doch men kon moeilijk tot 't laatst toe bezwaar maken. .

Hoewel de sombere ernst niet week, was toch menig hart van blijdschap vervuld en 'de trekken van menig gelaat ontspannen. . •§iS0M''.

Zelfs behoorde ik tot hen, die reeds tfif Assen waren vertrokken. 'fel^f? :

Wel hoorde ik, dat er tegen iief fotografeeren nog bezwaren werden geopperd.

Maar diep zaten die blijkbaar niet.

Want iemand, die nog het meest beizwaar maakte, nam bij het poseeren plaats op de eerste ri|.

Het konformeeren ging dus nog al gemakkelijk.

Trouwens, 'de Synode van Dordt werd ook in beeld gebracht. . "

•Ook in dit o-pzicht bleef Assen in de lijn van Dordt.

Prijkt de plaat van de Dordtsche Synode in menig katechisatie-lokaal, het zou nog zoo'n kwaad idee niet zijn, die van Assen daar eveneens een plaats te geven.

De foto moet uitstekend zijn geslaagd.

Zelf zag ik haar niet.

Maar ik vernam het van een onzer medewerkers, dien ik minstens zoo goed vertrouw aJs mijzelf.

De naam van den fotograaf ontschiet mij momenteel.

Het staat dien Assenaar echter vrij zich per advertentie bekend te maken.

Dan kan hij er meteen den prijs Hj vermelden.

De sluiting.

De Synode van Assen was ook' hierin buitengewoon, dat zij meer dan één sluiting heeft gehad.

De vorige echter waren provisoire sluitingen.

De laatste evenwel was definitief.

De Praeses stond voor een moeilijke taak.

Hij had al , zooveel ter opening en ter sluiting gesproken.

Moest hij nu niet in herhaling vallen?

Men leze in de Acta zijn slotrede en oordeele zelf.

Het was weer even fijn en frisch als altijld.

' Schuldbelijdenis, roemen in Gods genade en de liefde kwamen in zijn rede afwisselend aan het woord.

Beëindigen wij onze Synode-indrukken met het woord, waarmee Ds Femhout zijn toespraak sloot:

„Wij zijn ongetwijfeld gesterkt in het besef onzer roeping en in den moed om die te vervullen. Wij hebben van elkaar geleerd, onze harten aan elfcaars liefde gewarmd, en den heerlijken band der gemeenschap in Christus voelen trekken. Blijve die baiid en moge ook van wat wij als winst wegdragen van deze Synode de kerk des Heeren vracht hebben. De Heere verheffe over ons Zijn aangezicht. Moge door onzen dienst Zijn Sion onder ons gebouwd en Zijn groote Naam in onzen Heere Jezus Christus verheerlijkt worden.^'

HEPP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen