Reformatie in de prediking.

IX.

Het resultaat van onze enquête. VII.

Gaarne zou ik nog meer uit de ontvangen brieven aanhalen.

Ik denk b.v. aan den brief van een jong mevrouwtje, dat zich. veilig wetend door de beloofde geheimhouding, eens vrijmoedig uitpakt, maar van haar man te hooren krijgt, dat ze wat hard van stal is geloopen en. dit ook eerlijk in een .postscriptum vermeldt. Zij .schrijft soms rake dingen, al tast zij bij de keuze van de middelen ter reformatie j\^el wat mis.

Maar dit gedeelte van onze artikelenreeks mag ook weer niet te lang worden.

Daarom willen we thans de reformatorische wenschen, welke werden uitgesproken, min of meer katalogiseeren.

Vanzelf gaan we daarbij niet alfabetisch te werk.

Doch we rangschikken de klachten naar de veelvuldigheid, waarin ze voorkomen.

Hier volge dan. het lijstje:

1. Het bevindelijk element in de prediking heeft dringend versterking n.oodig. Hierbij zij, aangeteekend, dat in ruim 95 pCt. der brieven hierom wordt gevraagd. De een drukt zich in deze natuurlijk krasser uit dan de ander. Er zijn er onder, die beweren, dat het bijna geheel wordt gemist. Dat zij zich aan overdrijving schuldig maken, behoeft nattwelijks aangetoond. De meesten echter erkennen, dat het bevindelijk element wel in de prediking voorkomt, maar te zwak is en te weinig diepgang heeft. Het bevindelijk deel der'prediking doet den rijkdom van het bevindelijke leven niet vermoeden, zoo klagen velen. Dezelfde gedachten keeren schier week aan week terug, soms gekleed in dezelfde bewoordingen. "Daardoor wordt juist dat deel der prediking eentonig, het wekt vervehng en het subjektieve raakt in 'diskrediet. Eén deelnemer meent, dat het subjektivisme van de ethische en andere richtingen in onze kerken een reaktie heeft veroorzaakt, waardoor men huiverig is den subjektieven faktor gelijke rechten toe te kennen als den objekti'even. "T'en onrechte, zoo merkt een ander op, wordt wel beweerd, dat de prediking te dogmatisch is. Was zij nog maar goed dogmatisch. Wat men echter voor dogmatisch aanziet zijn bevindelijke algemeenheden, welke men zoo dikwijls heeft gehoord, dat men ze niet meer hoort.

-Hierin meen ik de gevoelens op dit punt zij het ook deels in eigen woorden zoo objektief mogelijk te hebben weergegeven. Nog dit. Een 'tweetal deelnemers aan. onze enquête voegen er ter verduidelijking aan toe, dat zij subjektief niet willen verwarren met gemoe'delijk. Zij verlangen geen opwekking van gemoedsaandoeningen of streeling van het gevoel. Wij onderstellen, dat dit bij de meesten het geval is, die het bezwaar van het tekort aa.n een bevindelijk element in de prediking deelén, al schreven zij het er ook niet uitdrukkelijk bij.

2. De prediking moet meer t ij d p r ed i-k i n g z ij n. Ook dit punt haalt in de brieven een hoog percentage. Onder tijdprediking moet dan worden verstaan niet het houden van zoogenaamde tijdredevoeringen naar aanleiding van een min of meer belangrijke gebeurtenis, maar een prediking, welke op de'speciale geestelijke nood'eil 'van"onzen tijd berekend is. Veel preeken konden, zoo luidt de klacht, voor 50 jaar ook zijn uitgesproken, behoudens kleine wijzigingen in taal en stijl. Een ander wijst er daarentegen op, dat de preeken zonder datum voor 50 jaar niet werden gehouden. Toen, in de dagen van den strijd om het kerk-

herstel, gaf de prediking voorlichting uit het Woord Gods over de vragen, welke de harten vervulden, maar nu gaat ze veelal langs de groote vraagstukké^n heen. Daardoor komt de prediking meer dan eens buiten het leven te staan. Van de velerlei geestelijke stroomingen wordt' de gemeente gewoonlijk slechts van drie of vier op de hoogte gehouden en oók daarvan maakt de prediking zich soms met een paar toornige uitroepen of algemeen bekende argumenten af. Iemand meent te hebben opgemerkt, dat de predikanten, als zij pas van „studie'' komen, in hun prediking veel meer acht geven op die geestelijke stroomingen dan zij, die eenige jaren in de pastorie zitten. Trouwens worden 'hieraan nog andere beschouwingen vastgeknoopt. Zoo schrijft een broeder, dat de prediking zijns inziens te veel wordt ingepast in een vast schema, waardoor het moeilijk wordt, behalve dan in catechismuspreeken, aan een of andere geestesrichting volle aandacht te schenken. De predikant kan er hoogstens enkele zinnen of een halve bladzijde aan wijden, anders wordt zijn eerste, .tweede of . derde punt te lang. Hij vraagt daarom of den studenten op school of universiteit niet een preekmethode kan worden geleerd, welke in deze meer vrijheid van beweging laat. Zij, die het meest de dupe worden vap het vaste schema zijn volgens hem de predikanten van middelbaren leeftijd. De ouderen maken zich als zij gaan improviseeren, omdat schrijven.'hun te-lastig wordt, er vanzelf los van. De jongeren zitten nog vol van schoolwijsheid, welke ook de geestelijke stroomingen omvat, zoodat zij daarvan niet kunnen zwijgen. Eigenaatdig is het, dat een andere korrespondent meedeelt, dat de prediking van predikanten beneden de 35 en boven de 60 jaar hem m den regel het best , , bevalt". Overigens worden verschillende middelen aan de hand gedaan door het gebruik waarvande prediking te bet^-aan haar doel in deze kan beantwoorden. De .een wil den predikant meer op de studeerkamer zien. *

De .gemeenten, bepaaldelijk geldt dit de stads-_ gemeenten, moeten daartoe zoo klein mogelijk worden gehouden. Zij mogen niet grooter zijn dan '800 a 1000 zielen. Een ander wil den predikant meer in de gemeente zien, opdat hij uit eigen ervaring wete, welke geestesrichtingen op onze menschen 'het meest inwerken. Een derde eischt hem_ meer dan voor het huisbezoek voor het vereenig'ingsleven op, omdat daarin de invloed van den tijdgeest het sterkst openbaar wordt. Een vierde sluit bij zijn brief een krantenknipsel in, waarin door een Gereformeerd schrijver betoogd Vv^ordt, dat het goed zou zijn, wanneer de studenten in hün jaren van voorbereiding eenigen rnaatschappelijken arbeid ter hand namen, opdat' zij zóó kennis maken met het volle leven. "

Hieruit ziet men, dat de aangeprezen middelen nög al tegenstrijdig zijn.

De deelnemers aan onze enquête zijn het voor het grootste deel hierover eens, dat de prediking meer moest rekenen met de brandende kwesties. Doch zoodra zij in nadere beoordeeling treden, verschillen zij nog al sterk van elkander.

Men begrijpt, dat ik hier nog slechts als tolk dienst doe.

• Er steekt iets nuttigs in, om te weten, wat er ónder de leden onzer kerken leeft, al is men. het er ook niet altijd mee eens. cfe'^; '"-'

Zoo kan ik mij b.v. in de beschouwing van : den leeftijd der predikanten niet vinden. Hier wordt in hooge mate gegeneraliseerd. Dit oordeel is zeer subjektief. En toch raakt het een vraagstuk aan, geheel afgezien van den leeftijd, waarover weleen s mag worden nagedacht.

Voor ditmaal echter genoeg.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen