GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

UIT HET POLITIEKE EN SOCIALE LEVEN

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

UIT HET POLITIEKE EN SOCIALE LEVEN

9 minuten leestijd Arcering uitzetten

Het Duitsche Nationaal-socialisme.

XI.

Ds Kerk onder het Hakenkruis. (III)

De Kerkstrijd. (III.)

Zoo beschouwd hebben we er alleen nog maar op gelet, wat het nationaal-socialisme als zoodanig voor de kerk is geweest. We \#llen ook nog een paar opmerkingen maken over de houding der regeering, die steeds verklaard heeft, zich niet met de kerk be zuUen bemoeien noch be hebben bemoeid.

We wezen er reeds op, dat men 'die belofte al heel spoedig heeft gebroken door het benoemen van kerkelijke commissarissen van regeeringswege. En het is daarbij — ondanks telkens herhaalde plechtige verzekeringen — niet gebleven. Men zou haast kunnen zeggen: Zoo dikwijls die verzekering herhaald werd, dat men de kerk vrij zou laten, was er ook wat gebeiu'd of had men iets op het oog met de kerk vanwege den staat.

Want de regeering heeft zich telkens en telkens weer met kerkelijke zaken bemoeid, hoewel ze voorgegeven heeft, dat dit niet waar is.

Wel is waar, dat ze meer dan eens niet zoover gegaan is, dan ze volgens haar uitingen blijkbaar gaarne gewild had, omdat het dan te zeer ia het oog gevallen zou zijn.

Maar daarom is het nog erg genoeg! Wat deed de regeering dan?

We zullen hier enkele dingen opnoemen, die ieder weet, maar hcht weer in het vergeetboek raken, en waaruit blijkt, hoe „onzijdig" de regeering zich heeft gehouden in de kerkeUjke aangelegenheden.

De regeering heeft de kerkehjke commissarissen ingesteld, en die aan de kerken opgelegd en zoo de kerken gedwongen tot het uitschrijven van nieuwe verkiezingen, met de bedoeling en in de hoop, dat de nationaal-socialisten in de kerkehjke vergaderingen de meerderheid zouden krijgen.

De re geer ing heeft bij monde van den rijkskanselier AdoU Hitler aan den vooravond van die verkiezingen een rede gehouden, die op die verkiezingen betrekking had. Hitler heeft dat niet

gedaan als kerkelijk persoon (want hij is roomsch!) maar als leider van den nationaal-socialistisclien staat, en zoo getracht als regeeringspersoon door middel van de radio deze opgedrongen verkiezingen te beïnvloeden.

De regeer ing heeft zijdelings de organisatie van de kerk beïnvloed, doordat ze heeft weten te bewerken, dal de vertrouwensman van Hitler tot rijksbisschop gekozen werd, nadat Von Bodelschwingh gedwongen was aï te treden.

De r e g e e r i n g heeft met machtsmiddelen den invloed van den noodbond van predikanten gebroken, toen ze zag, dat de rijksbisschop vallen zou, en geen andere middelen had om dien val te keeren. Men heeft toen beweerd, dat de aanhangers van dien bond politieke bijbedoelingen najaagden, maar dat is de uitvlucht, die de regeering bij haar ingrijpen steeds gebruikt, als ze zich niet meer weet te verdedigen met eerlijke argumenten.

De re ge er ing heeft door middel van de geheime staatspolitie de telefoongesprekken van de leiders van den noodbond en van de latere belijdenisbeweging laten afluisteren en zelfs op grammofoonplaten opnemen om het door hen gesprokene zoo mogelijk tegen hen te kunnen gebruiken.

De regeering heeft toegelaten, dat de belijders van den Christus om hun belijdenis door het nationaal-socialistisch gepeupel en geboefte werden vervolgd en mishandeld ten bloede, en dat hunne woningen met granaten werden bekogeld, terwijl ze dat met weinig moeite had kunnen verhinderen, wanneer ze gewild had; maar ze wilde dat niet.

De regeering heeft tegen alle verzoekschriften in den rijksbisschop op zijn plaats geliandhaafd; dat die er nog is, ligt er alleen aan, dat hij door de regeering is gerugstexmd.

De re gee ring heeft door de politie wettige kerkelijke vergaderingen, waar ze niets te zeggen had, laten ontbinden, omdat die vergaderingen niet wenschten mee te gaan met de eischen van de nationaalsocialistische leiders op kerkelijk terrein. De r e g e e r i n g heeft, toen ze inzag, dat de belijdenisbeweging het winnen zou in de kerk, verboden in de bladen over den kerkstrijd te schrijven, of vlugschriften over den kerkstrijd te verbreiden, maar heeft daarbij uitdrukkelijk verldaard, dat de publicaties van den rijksbisschop niet onder dat verbod vielen. Daarmee heeft de reg& ering partij gekozen tegen de orthodoxe groep in het land; tegen dat deel, dat de belijdenis nog wil vaslhoviden.

De r e g e e r i n g heeft toegelaten en begunstigd, dat de meest getrouwe predikanten met „verlof" gestuurd werden, of geschorst, of afgezet, terwijl de aanhangers van het heidendom vrij hun meeningen konden verkondigen.

De regeer ing heeft zooveel mogelijk zijdelings de beUjdenisbeweging tegengewerkt, en de beweging van de Duitsche christenen en de Duitsche geloofsbeweging begunstigd.

De re gee ring heeft, toen dat alles nog niet baatte, nog krasser maatregelen ter hand genomen, en een aantal predikanten gevangen gezet of in concentratiekampen opgesloten met gevangeniskleeren aan en kaalgeschoren hoofden en ze dwangarbeid laten verrichten.

Waarom ?

Alleen daarom, wijl die predikanten Gode meer gehoorzaam waren geweest, dan de menschen.

De regeer ing heeft, toen de belijdenisbeweging een EIGEN KERKELIJKE HOOGE- SCHOOL OPRICHTTE, (OMDAT DE UNIVER­ SITEITEN VERGIFTIGD ZIJxN), DIE DE REGEE­ RING GEEN CENT KOST, DEZE SCHOOL, TOEN DE LESSEN BEGINNEN ZOUDEN, VER­ BODEN! Zoo verbiedt de regeer ing de kerk om haar eigen Dienaren des Woords op te leiden.

Enondanks datall e sen nog veel meer (want de regeering zorgt, dat er niets uitlekt, voorzoover het in haar macht is; en ze heeft veel MACHT, maar ze is bang voor het aan het licht komen van de WAARHEID!), ondanks dat alles verklaart ze schijnheilig: „De staat bemoeit zich niet met kerkelijke aangelegenheden!"

Maar de regeering heeft ook ondanks al die maatregelen hel moeten aanzien, dat de beweging van de beüjdeniskerk aan kracht toenam, naarmate de maatregelen verscherpt werden. Ze heeft het werk, dal uit God was, niet kunnen breken.

Al die maatregelen der regeering zijn vaak op ©en geraffineerde wijze uitgevoerd, opdat ze de meeste kans van slagen hebben.

Ze doet het zoo, dat niemand er op voorbereid is, of gelegenheid heeft, voorzorgsmaatregelen te nemen. Haar metliode is: overrompelen.

We herinneren ons allen nog wel het voorgevallene naar aanleiding van het manifest van de Belijdeniskerk, dat 6 Maart 1935 uitgevaardigd werd, en in alle bij die bewegin, g aangesloten kerken zou worden afgekondigd. In vele kerken geschiedde dat dan ook reeds dadelijk den daarop volgenden Zondag.

Maar lang niet overal.

Men scliijnt niet in slaat geweest te zijn, het stuk aan alle kerken zoo spoedig te doen toekomen.

Daarom zol^ï^êmëëstó kerken de afkondiging oen week later plaats vinden.

In de week, die aan dien Zondag voorafging, moet de regeering ook kennis van het manifest gekregen hebben, en ze nam intusschen haar maatregelen.

Zater dagsnamiddags werd het bevel doorgegeven, dat in elke plaats van de priedikanten een verklaring geëischt moest worderi, dat ze het manifest niet zouden, afkondigen. De plannen waren dus zorgvuldig geheim gehouden, en werden zoo laat mogehjk bekend gemaakt, opdat niemand de gelegenheid hebben zoUj eerst met kerkeraad of gemeente de zaak te bespreken, of op andere wijze overleg te plegen. De politie verscheen, eischte de verklaring, en werd die niet afgegeven, zoo werd de predikant eenvoudig in hechtenis genomen.

Evenzoo gescliiedde met de Vrije Theologische School, die de belijdenissynode, waarin Niemöller, Asmussen e.a. de leiding hebben — de meest orthodoxe richting van de „behjdende" kerk: Men had alles klaar, de gebouwen, en de lesrooster was vastgesteld; men had er zichgroobe geldeUjke opofferingen voor getroost, zoodat het den staat geen cent kostte, en toen men de lessen beginnen zou, werd de School verboden. DE DUITSCHE REGEERING STAAT NIET TOE AAN DE KERK OM HAAR EIGEN DIENAREN DES WOORDS OP TE LEIDEN! DIE MOET ZE AAN DE ONTCHRISTENDE RIJKSUNIVERSI­ TEITEN TOEVERTROUWEN...! Al betaalt de kerk alles — het mag niet. Zulk een tyrannic oefent het nationaal-socialisme uit.

En dat manifest, dat niet in de kerken mocht worden afgekondigd, was dat soms revolutionair"? Werd er iets in beweerd, dat in strijd was met het Woord van God?

Integendeel!

Het was een stuk, waarin op de meest duidelijke wijze de waai'heid der Schrift voorgesteld werd; waarin werd verklaard, dat de staat zijn gezag ontleent aan Gods gebod, en dat hij, die bloed en ras en volksaard tot schepper en heer van het staatsgezag maakt, den staat ondermijnt, en dat de staat zijn bevoegdheid verliest, wanneer hij zich met de waardigheid van een eeuwig rijk bekleedt, en zijn gezag tot het hoogste en laatste op elk levensterrein maakt.

De „absolute staat" werd er dus — en terecht! — in afgewezen.

Dat mocht niet.

De kerk mocht niet meer zeggen, wat Gods Woord al eeuwen lang gezegd heeft, dat de staat gebonden is aan het gebod Gods, en dat er dus grenzen zijn voor de staatsmacht.

Dat is de „christelijkheid" van het nationaalsocialistische „positieve christendom"!

En op dezelfde wijze wil ook Mussert de kerk knechten, en doen buigen voor den almachtigen staat. En er zouden ons nog heel wat erger dingen te wachten staan, daar hier eerst een be^nsel gebroken zou moeten worden, dat men in Duitschland maar spaarzaam meer aantreft: Het Calvinislisch beginsel, dat de kerk de roeping heeft haar licht te laten schijnen over elk levensgebied; ook over het terrein der staatkunde. En daar heeft de kerk niet maar het RECHT om een woord te spreken, doch een ROEPING van Godswege, die ze zich niet laten ontnemen mag, maai- die 't nationaal-socialisme haar ontnemen wil. Mussert heeft het duidelijk genoeg aangekondigd!

En ondanks dat denken velen nog: „Het zou wel meevallen".

Maar met de hulpe Gods zullen we als belijders van Zijnen Naam zorg dragen, dat het ook bij een aankondiging blijft^ en dat hij de gelegenheid niet krijgt om de Christelijke grondslagen van ons staatkundig en van heel ons nationaal leven te vernielen en te vernietigen!

Gij zult ons tóch niet hebben. Gij goden van den tijd!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 24 januari 1936

De Reformatie | 8 Pagina's

UIT HET POLITIEKE EN SOCIALE LEVEN

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 24 januari 1936

De Reformatie | 8 Pagina's