MUZIKALE KRONIEK

Gebrek aan harmonie tusscben taal- en muziekzin.

In een recensie, onderteekend: Sp., in „Hervormd Amsterdam", van „XXX Psalmen" door Willem de Mérode uitgegeven, stond:

„Bij bekende psalmen komt men in de verleiding ze te gaan neuriecn op de bekende wijzen (heb ik niet ergens gelezen, dat enkele opzettelijk zóó werden gedicht dat ze gezongen konden worden? ) Nu is er vaak gewezen op het gebrek aan harmonie, dat er soms bestaat tusschen den ouden berijmden tekst en de melodie, b.v. in „God is recht, dus zal Hij, door". Daar hoort, wat de melodie betreft, een rustpunt te komen, maar de tekst gedoogt dit eigenlijk niet, er zijn dan ook organisten, die, meestal mislukte, pogingen doen om de gemeente door te laten zingen. Maar in den zesden regel van het geciteerde couplet van de Mérode's Psalm 42

(Als een hert door dorst bevangen, Naar de frissche sprengen hijgt, Zucht mijn ziel in heet verlangen Tot den Heer, die toeft en zwijgt. Ja mijn ziel schreeuwt tot mijn God: Levensgever: laat mij tot Uwe woning mogen naadren, Weder met Uw volk vergaadren.)

heeft men weer hetzelfde: „Levensgever, laat mij tot". De melodie is ingesteld op een rustpunt, maar de tekst moet doorloopen."

Wij denken, dat dit komt, omdat dichters in zulke gevallen de wijzen niet zingen, écht zingen, hardop, rhythmisch, metrisch, geaccentueerd, ook al, omdat ze evenals meest „alle de Rhetoriciens ende dichters", waarvan „de Voorsprake" van „Het Prieel der Gheestelyke Melodiie" in 1620 gewaagt, „hoe goede meesters sy ooc syn (behoudens haerlieder eere) den sanck oft musycke niet en verstaen." Wiant wie een melodie, onverschillig welke, neuriet, wérkelijk in zich laat cadanseeren, met al haar voor- en nazinnen, dalingen en "heffingen, bedicht b.v. dien 5den en 6den regel in Psalm 25:2 niet met:

Leid mij in Uw waarheid, leer IJvrig mij Uw wet betrachten.

maar (zooals de corrector-berijmer van Hersteld Ev. Luthersch Gezang 323) met:

Leid mij in Uw waarheid Heer, Leer mij trouw Uw wet betrachten.

Zidk een muziekzingende dichter maakt zich, kan zich niet schuldij maken aan iets „het welc in 'tsingen een groote onbequamicheyt bybrengt: ten mach niet liegen", gelijk ook hier weer de dichter de Mérode deed, maar, zou woord- en toonval geaccordeerd hebben, aldus:

Ja mijn ziel schreeuwt tot den Heer: Levensgever: laat mij weer Tot Uw woning mogen naadren Mij met al Uw volk vergaadren.

öf: Ja mijn ziel schreeuwt tot mijn God: Schikker van mijn levenslot: Laat mij tot Uw woning naadren Zich weer met Uw volk vergaadren.

Het is dus volstrekt niet „logischer" wat den heer Bert Bakker lijkt, n.l.: „den tekst voorrang te verleenen boven de muziek en dus niet te zingen:

Hij zal hun 't goede niet in nood [rust) onthouden zelfs niet in den dood

maar: Hij zal hun 't goede niet in nood onthouden, (rust) zelfs niet in den dood".

ook al laat hij erop volgen (het was in „De Standaard"-Zondagsblad van 26-l-'35): „En dat kan — met een beetje goeden wil van den organist en geen klakkeloos rijmzingen van de gemeente — best."

Neen! dat kan niet „best"! Wiant dat tweemaal zich-repeteerend metrum van dien vierden- en vijfden regel uit Psalm 84 gedoogt geen deeling van 11 en 5, waar tweemaal 8 zijn preciese lengte, zijn inhoudsmaat is. Ook daar had de dichter, om de interpunctie van de melodie, om de symmetrie, moeten rijmen:

Hij zal hun 't goede niet in nood Zelfs niet onthouden in den dood,

zóó doende harmonie brengend tusschen taal- en muzielczin!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen