UIT HET POLITIEKE EN SOCIALE LEVEN

Reactie op „Moskou”.

In weinige weken is het gelaat der wereld ingrijpend gewijzigd. De processen, welke deze verandering veroorzaakten, werken echter sedert langen tijd.

Eén daarvan is dat der toenadering tusschen Frankrijk en Rusland. Autoriteiten als Her riot hadden m lyrische bewoordingen de ontwikkeling der Sovjet-Republiek verheerlijkt; de marxistische pers hield niet op met de deugden der bolsjewistische samenleving te roemen; niet alleen communisten, maar ook leiders der „Tweede Internationale" propageerden met kracht de gedachte, dat alleen de aaneensluiting „aller proletariërs" den wereldvrede zou verzekeren. Zoo werd het groeiproces, hetwelk de beide genoemde landen dichter bij elkander bracht, voortdurend gevoed. Zijn eerste vrucht was een officieel verbond; daarna volgde die van het „volksfront".

Hoort André Gide den lof zingen: „Een experiment zonder weerga werd in Sovj et-Rusland beproefd, dat ons het hart van hoop deed zwellen en waarvan wij een onmelelijken vooruitgang verwachtten, een geestdrift, welke in staat was om de geheele menschheid mee te sleepen... In onze harten en in onze geesten verbonden wij de toekomst der cultuur geheel en al met het roemrijke lot der Sovj et-Unie ..."

En talloozen namen die lofspraak over, niet alleen in Frankrijk, ook in Spanje, ook in Engeland, ook in ons land. „Vrienden der Sovjet-Unie" noemden zij zich. Wie het waagde kwaad te spreken van dat „land der belofte", werd als reactionnair en fascist gebrandmerkt. Een deel der wereld kwam diep onder den indruk van al die hulde.

Totdat de berechting van menschen als Zinovjef en Kamenef en zoovele andere z.g. Trotzkyisten de betoovering verbrak. De oogen van velen gingen open; talrijke vrienden kwamen, bitter teleurgesteld, haastig terug van den weg, die naar Moskou leidt. Onder hen ook Gide.

Het kwaad was echter intusschen gesticht! Wel vertraagde in verschillende landen de volksfronlbeweging, maar in Frankrijk bezat zij reeds een zoo groote hoeveelheid energie, dat zij niet meer tot stilstand gebracht kon worden. De gevolgen bleven niet uit; in weinige maanden tijds was het eens zoo machtige en rijke Frankrijk verarmd, verdeeld, machteloos. Terwijl zich in Europa veranderingen voltrokken, waarvan de beteekenis nog niet te overzien is, teisterden revolutionnaire stakingen het land, werd het gezag op alle wijzen ondermijnd, en gingen onverantwoordelijke leiders voort met het zaaien van wantrouwen en haat.

Ondanks de lessen, welke Moskou aan de wereld gegeven had, werden ernstige pogingen gedaan om de communistische partij en de socialistische tot één groote groep samen te smelten, verraste een deel van het bestuur van het I. V. V., waaronder J o u h a u x, de aangesloten vereenigingen met een voorstel tot opneming van het bolsjewistisch vakverbond. Een voorstel, dat hier en daar warm onthaal vond, maar tenslotte verworpen werd, omdat de Moscovische machthebbers al te duidelijk hun ware bedoelingen lieten merken.

Steeds blijkt hoe weinig ernstig de critiek op het bolsjewistische Rusland in verschillende kringen is. Voor een oogenblik zijn de menschen geschokt; als het geluid der schoten, die Stalins vroegere medestrijders vellen, weggestorven is, hervatten zij echter hun pogingen tot toenadering.

Zal nu het laatste proces daarin verandering brengen ?

Hoort Léon Blum, de man van het volksfront, nu weer minister-president, klagen!

„Ik geloof", zoo schrijft hij in de „Populaire", „aan de noodzakelijkheid van het Volksfront in Frankrijk. Ik geloof aan de noodzakelijkheid, of, beter nog, aan den dwang, door de geschiedenis opgelegd aan het proletariaat, om zich te vereenigen. Ik geloof, dat het verbond van Frankrijk met Sovj et-Rusland een van de voorwaarden is voor het evenwicht en dientengevolge van den vrede, in Europa. Ik geloof, dat zoO' lang de as Berlijn- Rome-Tokio bestaat, het belang van den vrede boven het Fransch-Russische verdrag de toenadering eischt tusschen Rusland en de groote Angelsaksische democratieën: Groot-Britannië en de Vereenigde Staten. Juist omdat op al deze punten mijn overtuiging vast staat, maakt het proces van Moskou mij wanhopig, zou het mij bijna verbijsteren.

„Het proces van Moskou brengt verwarring in het Volksfront. Het dwarsboomt het werk voor de eenheid. Het brengt koren op den molen van de nationale en de internationale reactie bij haar campagne tegen het Fransch-Russische verdrag. Het wekt in de Britsche en de Amerikaansche democratieën een haard van tegenstand tegen toenadering tot Sovj et-Rusland; het verlamt, misschien voor langen tijd, de roeping van Frankrijk, om de bemiddelaar te zijn tusschen de natiën".

Ziedaar, even beknopt als duidelijk de politieke beteekenis, de noodlottige beteekenis voor ons werelddeel, van dit proces, van de methode van den tiran van Rusland, om zijn heerschappij te bevestigen in naam van het socialisme".

„Mijn woorden", schrijft Blum, „zullen mogen worden geëxploiteerd door de gemeenschappelijke vijanden van de Sovjet-Unie en het socialisme. Het is niet mijn schuld. Waarom verplicht men ons, te kiezen: te spreken, wat gevaarlijk is, of te zwijgen, wat schande zou zijn? "

„Het Volk", dat deze zinnen overneemt, voegt eraan toe:

„Het woord van Léon Blum in dit geval heeft bijzondere waarde. In de Socialistische Internationale is de Fransche partij de kampioen voor de eenheid van actie tusschen communisten en sociahsten, ook op internationaal gebied. Zij is de eenige partij, die in haar eigen land ze ook in practijk heeft gebracht. Bij de jongste regeeringscrisis heeft Blum getracht, een ministerie te vormen, waarin ook de communistische partij zou zijn vertegenwoordigd. Indien het nog niet is gekomen tot een fusie tusschen de communistische en de socialistische partijen van Frankrijk, is Léon Blum de laatste dien men daarvoor verantwoordelijk kan stellen. Indien de fusie was tot stand gebracht, hoe zou het er dan nu met de eenheid uitzien ? "

En het neemt met volle instemming woorden over, wanneer hij zegt: Blums

„Niets ter wereld kan mij ertoe brengen, mijn vriendin Madaleine Paz" (die in het proces te Moskou als een samenzweerster tegen de Sovjetunie voorgesteld wordt, maar deze beschuldiging verwerpt), „uit te maken voor een leugenaarster, en mijn vriend Dan" (idem) „voor een leugenaar en een spion. Geen socialistisch staatsbelang kan mij beletten, met luide stem mij met hen volledig .solidair te verklaren".

Merkt ge de zwakheid van Blums betoog? Is er bij hem iets van principieel verzet tegen het bolsjewistisch bewind? Bemerkt ge bij hem een oprechte afkeer van het revolutionnaire bewind? Heeft, wat in Moskou geschiedt, hem de oogen geopend?

Niets van dat alles!

Do „politieke beteekenis" van het proces treft hem. Het is zoo „verschrikkelijk onverstandig" van het Sovjet-bewind geweest te handelen, als het nu doet. Het gaat tegen de „belangen van. den vrede" in. Enzoovoorts.

Zoo waren ook de Webb's bezorgd over den „slechten naam", dien de Sovjet-republiek krijgt, en over de „ongunstige kritiek, welke zij door haar op wraak gelijkende daden uitlokt". Zoo laakten deze lieden eveneens op utiliteitsgronden het gewelddadig optreden tegen de „religie".

De „uitwendige verschijnselen", het „gedrag naar buiten", het „uiterlijk" wordt door Blum veroordeeld, niet het levensbeginsel. Moscou had „tactischer" moeten handelen, dan zou Blums pleidooi voor samenwerking (zoo in het belang van den wereldvrede) „zijn kracht behouden hebben". Nu wil niemand luisteren, spotten ze zelfs met zijn goede bedoelingen!

En dezelfde man, die zoo jammert en klaagt, aarzelt op hetzelfde oogenblik niet met zijn plannen om ook communisten in de regeering op te nemen, menschen, die Moskou slaafs dienen, die zich volkomen aan de bevelen van Stalin onderwerpen, die de woedende scheldwoorden jegens Blums vrienden ook op hun hppen nemen en het geweld van den Moscovischen machthebber luide toejuichen.

Wanneer Stalin straks een tijd van zijn vervolgingen rust, zal Blum weer spreken van bondgenootschap en vrede, zal hij zijn „pogingen tot toenadering" weer voortzetten, zal hij alles in het werk stellen om de bloedige dagen van Maart 1938 uit het geheugen te verdringen. Het zijn dan voor hem „droevige episodes", meer niet.

Zulke critici als Blum zijn gevaarlijker dan de bewonderaars der Sovjet-unie. Zij weten in sommige kringen vertrouwen te wekken. De jammerklachten, die zij maken, ontroeren velen. Maar wee het volk, dat daarop vertrouwt! Zij zetten hun ondermijnend werk voort. En streven öf zelf naar de dictatuur öf bereiden de komst van andere dictaturen voor. , ., --,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen