GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Bezwaarden over en onder de synodocratie.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Bezwaarden over en onder de synodocratie.

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

De „draai" van Df^ Schippers IV.

We zullen op het weergegeven betoog van Dtr Schippers, hoewel het om zoo te zeggen om een critische bespreking smeekt, niet in den breede ingaan.

We maken alleen een paar opmerkingen!

Van ganscher harte beamen we het woord van Calvijn: , , Wat wij zeggen, dat de zuivere bediening des Woords en het zuivere gebruik in de bediening van de sacramenten een pand en kenteeken is, dat wij die gemeenschap, waarin beiden aanwezig zijn, veilig als ware kerk kunnen aanvaarden, daai'van gaat de beteekenis zoo ver, dat die kerk nooit verworpen mag worden, zoolang ze daarbij blijft, ook al is ze overigens vol van fouten. Ja zelfs zal er in de bediening van de leer of der sacramenten eenige fout kunnen insluipen, zonder dat die ons van haar gemeenschap behoort të vervreemden". ^)

Dit zegt Calvijn evenwel, zooals uit heel zijn leven blijkt — men denke b.v. aan zijn verbanning uit Geneve — onder één restrictie!

Deze namelijk, dat in zoo'n kerk het volle woord Gods onvermengd en o n v e r z w a k t en o n g e h i n d e r d •mag worden verkondigd en de kerkelijke instanties geen enkelen eisch stellen w a a r a a n met een waarlijk aan Gods woord gebonden conscientie niet kan worden/voldaan! |

Is de situatie in een kerk zóó, dat men het woord Gods vrijuit mag prediken en concretiseeren in het kerkelijk handelen, dan kan mèn bijna niet te lankmoedig zijn in het dulden van kerkelijke zwakheden en gebreken. En deze regel geldt vooral en des te meer, als blijkens de officieele, kerkelijke woorden in belijdenis en kerkorde het woord Gods zijn vrijen loop kan en mag en moét hebben in de kerkelijke gemeenschap. Zelfs in een kerk, die, vooral door den ontrouw der herders, in een afgrond is wegge? onken en een prooi werd van alle mogelijke afdwalingen, maar waarin het woord Gods tóch nog werkelijk voluit gepredikt kan worden, zal iedere prediker, zeer zeker met groote trouw, maar tegelijk in eindeloos geduld moeten spreken, vermanen en getuigen. Het zou b.v. in de zestiende eeuw nooit tot een breuk tusschen Luther en de „kerk" zijn gekomen, als ze hem vrij had laten prediken.

Maar zoodra de kerkelijke instanties e i s c h e n gaan stellen, die Jezus Christus niet stelt, omdat ze tegen zijn woord in of boven dat woord uitgaan, wordt de situatie onmiddellijk anders! Dan krijgt dit woord van Prof. Bavinck actualiteit: , , En in de eigen kerk te blijven, in weerwil van veel onzuiverheid in leer en leven, is zoolang plicht, als zij ons niet verhindert, om naar de eigen belijdenis getromv te zijn en zij het ook indirecte!!) ons niet dwingt, om den menschen meer te gehoorzamen dan Gode. Want een kerk, die hare leden daartoe dwingt, zou zich in datzelfde oogenblik aan de conscientie harer leden, in zooverre als zij dat deed, als een valsche openbaren, die ziehzelve en hare ordinantiën meer macht en autoriteit toeschrijft dan de woorden Gods."²)

In de situatie door B§, vinck geteekend, duizenden en duizenden in 1943 en 1944.

De synodes eischten, dat zij zouden erkennen — men vergete dit toch nooit — dat:

de' belofte des verbonds aan ieder, die haar ontvangt zonder meer de volledige zaligheid garandeert en die belofte dus alleen aan de uitverkorenen toekomt;

dat de doop is de verzegeling van aanwezig geloof; dat de kinderen, allen en een iegelijk voor wedergeboren, dat is dus voor kinderen die wedergeboren zijn, móeten gehouden wqrden;

en de synodes eischten, dat zij deze stellingen als „goddelijke waarheden" zouden aanvaarden en niets zouden leeren dan datgene wat daarmede ten volle in overeenstemming was.

Zie, toen konden ze niet anders doen dan zeggen! neen-'

En alle redeneeringen van Dr Schippers over „permissief" en , .positief" recht, over „kerkelijk" gezag en /kerkelijke" gehoorzaamheid verliezen met het oog op deze klare, harde verschrikkelijke feiten haar concreetheid, actualiteit en zin.

Hier — en nu—7-deze stellingen — als goddel ij ke waarheden aanvaarden — en niets leeren, dan wat er volkomen mee in overeenstemming was!

Dat was de scherpe, duidelijke, al te duidelijke, eisch van de hoogste kerkelijke autoriteiten. Op dezen eisch kon alleen ja of «1 e e n worden gezegd.

O ja, men mocht bezwaren inbrengen! Zonder twijfel'. '

Evenwel onder èèn voorwaarde: dat men begon met het feitelijke aanvaardeii van wat was vastgesteld; dat men dus begon met het leeren van de onaanvaardbare leer!

Dat wil zeggen: men mocht bezwaren inbrengen — mits men vooraf metterdaa; d verklaarde, dat ze niet ernstig waren gemeend!

En nog veel ernstiger werd de situatie, toen op deze neen-zeggers de kerkelijke tucht werd toegepast en • schorsing in, uitzetting uit, en wering van het ambt als kerkelijke straffen pp tien-en hondterdtallen werden toegepast.

„Wat moeten we doen? " hebben toen, o, zoo velen gezucht en gebeden.

In hoevele harten is toen de vraag opgekomen: zou het niet het beste zijn, die schorsing enz. in , , gelatenheid" te ondergaan en stil te dulden?

Maar het werd allen duidelijk, dat dat niet mocht! Jezus Christus had niet getuchtigd, geschorst, afgezet' en geweerd. Hij blijft roepen t o^t ononderbroken trouwen diienst.

En daarom moest men verder g^an met preeken, doopen, troosten, helpen, vermanen, leeren! Wat er ook van komen mocht.

Inderdaad wie zóó geschorst en afgezet waren, moesten zonder onderbreken hun ambt blijven vervullen. En wie zóó van het ambt werd geweerd moest onverwijld in .het ambt worden bevestigd.

Want het is een fundamenteele waarheid, geldend in de kerk van onzen Heere Jezus Christus, dat wanneer ambtsdragers, individueel of in hun vergadering, daden verrichten of woorden spreken, die niet in overeenstemming zijn met den wil des Heeren, daden en woorden waar Jezus Christus dus niet achter staat, deze kerkelijke ambtsdragers dan en zoo onmiddellijk uit hun ambt tuimelen, hun woorden en daden krachteloos zijn en door ieder kerklid per sé verworpen moeten worden.

„Met een bisschop (een opziener) — aldus Calvijn — staat het niet als met een koning. Want ook al verrichf een koning niet wat eigenlijk zijn taak is, zoo behoudt hij desniettemin de eer en den titel. Maar bij het beoordeelen van een bisschop moet gelet op het bevel van CJiristus, dat altijd in de kerk zvjn kracht moet hebben." ")

En als zoo'n „bisschop" in woord of daad niet op het bevel van Christus let, dan moet hij in dat spreken en in die handelingen om Christus' wil verworpen worden.

Uit deze centrale, reformatorische waarheid levend, hebben mannen als Luther, De Cock, Kuyper de tegen hen in actie gezette tuchthandelingen, nadat zij met alle middelen hadden gepoogd weg te doen wat tegen Christus' wil in de kerk werd misdreven, vkn nul en geener waarde gfeaoht en ze derhalve verworpen.

Men hoore naar de glasheldere, rechtvaardiging van deze reformatorische daad, welke Kuyper eenmaal — na de schorsing en afzetting van de Amsterdamsche ambtsdragers in 1886 — de wereld inzond.

Gold het in zoo'n geval — zoo schreef hij — „een burgerlijk ambt, zoo zou uit den aard der zaak, zulk een vonnis van ontzetting, hoe onrechtvaardig ook, niettemin al s vonnis de conscientie binden en elk geoordeelde tot eerbiediging van zulk een vonnis gehouden zijn geweest. Wie in den burgerstaat door den wereldlijken rechter aan zijn goed, of aan zijn vrijheid, of zelfs aan den lijve gestraft wordt, heeft zich om der conscientie wil aan die straf te onderwerpen, ook al wraakt zijn onschuld de straf die hem trof. Het kruis van Golgotha, dat op last niet van den Kérkelijken rechter, maar van de Overheid wierd opgericht, blijft ook hierin altoos geldend richtsnoer.

Maar geheel anders komt de zaak te staan nu er sprake is niet van ontzetting uit eenig burgerlijk ambt, maar van een tuchtgeding voor een Kerke-1 ij k e rechtbank. Het Koninkrijk derhemelen toch is een ander dan het koninkrijk van aardgche macht. Een verschil, waaruit voortvloeit dat de geldigheid van de uitspraak van den B urgerlgk e n rechter nooit van haar overeenstemming met „de weegschaal in het heiligdom" afhangen kan, terwijl omgekeerd elke uitspraak van den K ei r k e 1 ij - ken rechter steeds gewraakt en verworpen moet worden, zoo ze niet door de inspraak uit de hemelen gedekt is.

Het woord van den Heere zelven beslist hier. Het , .binden en ontbinden op aarde" is naar zijne uitspraak óf van geenerlei waarde, óf het moet tevens een binden en ontbinden in de hemelen zijn. „W i e n g ij de zonden houden zult, zegt de Heere tot zijne ambtsdragers, dien zijn ze gehouden." En de heilige apostel Paulus schroomt niet openlijk te betuigen, dat „den Satan overgegeven is, " al wie hij, als Apostel, uitwerpt door de tucht.

De Kerk van Christus is niet .uit de aarde, maar uit de hemelen, e ook haar rechtspraak moet dus, om op den eerenaam van Kerkelijke rechtspraak te kunnen bogen en geldig voor de conscientie te wezen, wortelen in en sluiten op het oordeel dat over den aangeklaagde in de hemelen door onzen Heer en Koning zelven wordt geveld.

En sluit het, gelijk bij zoo menig profeet en apostel, bij zoo menig martelaar en hervormer, en bovenal gelijk

in de tuchtzaak, waarin het Sanhedrin Jezus wikkelde, hierop niet, dan spreekt het vanzelf en toont ons het voorbeeld van apostel en profeet, van martelaar en hervormer, en bovenal van onzen Heere en Meester zelvën, dat de aangeklaagde en veroordeelde alsdan zulk een vonnis voor van nul en geeneirléi waard ij-behoort te houd, en, en zich te gedragen heeft, niet naar het schuldige vonnis van eene door den Heiligen Geest verlaten rechtbank, maar, bij ontstentenis van een beter Kerkelijk oordeel, naar het" getuigenis van Gods Woord, gelijk hem dit door dè getrouwe belijders en in zijn eigen conscientie vertolkt wordt.

Zoo zijn dan ook de profeten en apostelenj in weerwil, van zulke vonnissen, steeds inet de bedieningi van hun ambt voortgegaan; en onze Heere Jezus Christus zelf, hoewel door de Joodsche Synode te Jeruzalem, die Sanhedrin heette, geheel vervloekt en uitgeworpen, is nietttemin tot op den huldigen dag zijn profetisch en priesterlijk en koninklijk ambt blijven bedienen en bedienthetnog.'

Al wie door eenige Kerkelijke rechtbank op aarde uit zijn ambt en bediening ontzet wordt, mag derhalve nimmer aan deze ontzetting vrijheid ontleenen, om zijne bediening te onderlaten, tenzij het hem op goeiie en deugdelijke gronden gebleken zij, dat de op aarde gewezen uitspraak" tevens de uitspraak van zijn Koning daarboven in de hemelen z ij". *)

Gegrepen door, innerlijk gebonden aan deze kerkóorm, door Kuiper zoo helder geformuleerd, "zijn de in '44 en volgende jaren geschorste ambtsdragers hun ambt b 1 ij V e n bedienen. Christus ontsloeg hen niet — zouden ze dan mogen staken?

Zij hebben ook in dit opzicht het geloof der afscheidings-en doleantie-vaderen nagevolgd, aanschouwend, de uitkomst van hun wandel.

Zij mochten, ze konden niet anders. Want ze wilden , het koste» wat het koste, in Christus' kerk blijven.

Ze wilden, het koste wat het koste, in Christus' dienst blijven.

En ze weigerden de wet van de kerk te conformeeren aan de p r a c t ij k van de kerk.

Want als de wet v£in de kerk, aangepast wordt aan het leven van de kerk dan is de eenige vrucht het bederf van de kerk.


1) Institutie, IV, 1, 12.

2) Dogmatiek s rv, p. 347.

3) Institutie, IV, 7, 24.

*) Afwerping van het juk der synodale hiërarchie, p., 12.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 28 februari 1948

De Reformatie | 8 Pagina's

Bezwaarden over en onder de synodocratie.

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 28 februari 1948

De Reformatie | 8 Pagina's