Leestafel.

H. S. S. KcTPEs. HÜSGAJUJS of OOBXCGSTIJI). In. en om de Nederiandsche Ambulance te Boedapest. (Baievens esi tdtstapje aaax Weenen). ]£. J. Bosch Jbzn-, Eïam, 1918.

I.

Boek van. zeldzame bekoring omdat er zoo onverholen door nitkomt 'n gei§pt vTocwe> -ïnner-Igk vsm beheerschte evenwichtigheid. Van wel na SI dan echt-mecsche^k trillend, maar toch niet diverf eerend, cp het dienen en adoresrea van God, sis laatste doei, gericht streven. > Innerigk« van vitifge. xcaar tevens diepe, temperament-ToEe receptivitai ea van evenzoo vlugge, niaar tevens kracfaüge, tempeiarneEEtvoEespontanëiteit, door vaat wiHen volkomen beheerscht. Dit alles - itkojnend èa ia de snel-innige ontvankelgMieid •ier Scirgfster voor medegevoel-wekkende gewaarwardmg van naasten-lijden èn in haar dan snel-innig, ait-eigen-beweging-zich gedroegen vtóen om met woord ei daad dat leed te verzachten en. te verhdpen. Maar f^an zéó, dat in de wgze van dit verzachten en verhelpen haar wülmgen niet afwgien van den n-igat^f yoor goed en slecht, dien God cokvoot d^ wils-handelen gesteld heeft.

Dit handelen, waatia mee oitkomt het standvastig-evenwichtige van het > iiin.eri5fc" of wat ik met een bëbcischen term zou wiEIen noemen den > niwendigec mensch" dezer Schif fster, die ach zdve zoo ten voEe openbaart ia het boek. doet mg denken'aan dal zoo zonderüag schgnesd, Tpa»r toch zoo ware zeggen van sommige der PTTHAGoasÊss, dat hét getal het wes^-n ier dingsjt is. 'n Getal toch drukt een betrekking der _ dingen uit Iets ii 2 of 3 Tn""' zoo groet als iets anders, en een getal drukt ook uit den sard van_ een ding zeif-. driehoek, .-lïerhcek, octaaf. Dis het anders "meent en zegt. bedriegt zich zelf of zgn medemaisch. En wat'zhn nu die, via ons wiïïen onafhankelijk, maar dóór ons denkend li toch toe te stemmen betrekidngeH, aoders, dan de ecwige, onveianderigke ea. onfaewegelgke, door God gestelde verhoaflingBi of relaties, die de wereld tot een ikossos" af szermid maken.

Van de werdd der Noodwendigheid, van het l aiet-kaders-kannen, van het di< t door God geor­ i dineerde vernoadinges niet-fcünnen-overtred«L, d Êngt de Psaimis^ denkaid aan de sterren: »Hg, de HsEjii, tek haar ^«"«/c, en, als de Profeet v ^di Toik tot den sterrenhemel de oogen doet opcefiai, zegt ii§: «En zi^ Wie deze dinges ^scÈapei hce& j Die ia gtial hnn hefe Toortbrengt, "

Maar zoo is het nist in de werrfd der Vr^heid-His-heérscht ook - srel het geèil, hier he«schen ook wel de van God gestelde onTaanderiijke ordeningen voor de TerhouiSiigen vaa menjcaelgk aaamleven, maar de metisch kan ze overtreden. En hg trekt óie verhoudingen scheef, ontwricht dat ssainlevea, ontsiert de maischemsereid, wanneer h§, omdat z§n dewken^-^rilLend Ik ciet beheerscht zgn eigea limisigfcsi messchc en hg dat Ik niet laat beheeisdieii door den willenden God, — ie overtreedt.

Noem na dat nit Ho> fGASijs vs OORLOGSTIXD naar voren tredeid jinnerigk» der SchrijfsOer een gevolg van gdnkkige ntnstandighedai — zg. zeH spreekt in haar hoek vromelijk van LEEDUfG — zeker is, dat in den stroom van het werddleven waarin Mq. KCYFSS. zich bewoog, èn de omstandïgfaed, dat zg een dochter is van 'n Vader, door wiens positie zg msiscien van velerlei stand en rang leerde kennen, èa de omstandigheid, dat zg, als ved-bereisde. van vele volkaen de steden heefe g«ien — met weinig hebben meegewerkt om haar ïimierSkea menschc dien sten^eL dat karakter van beheerschte evsiwichtighdd te doen verwerven waarvan, in onze dagen van karakterloosheid, zoo ztLdzame bekoring uitgaat.

Dat toch, om iets te noonen en ik lal Tater nog wd meer noemsL, 'n. vroiïw afe zg. aan wie alent voor ideeele cultutir niet te ontzeggen valt — waaneer rij iacgezocht wordt als HOOFD VAX • DES» HuisHCiCDELrrKEjf DiEjfsT, bg de dasrasn verbonden arbeid, vreagde, zorgen en gevaren, met een - Ambulance mee te trekken, zich daarvoor Iaat vinden ai dan, door haar naar normen zich voegend dienen, het er goed atbrengt, toont dit zeker eén door vast pEchtfaesef beheerschte diepe ontvankelijkhdd voor oorlogsleed en een spontanea drang om het te verzachten. Maar dit het jHoofd van den kaishmtdelijken dienstt w2Iea-zgn toont ook nog iets anders. ZeM. gelijk weer tiit dit haar boek bigkt, onmiskenbaar begaafd met knnst-talent en ook met talent voor taai-en historie-studie, talenten waarmee zif, rustige uren vindend in druk bewogsi leven, van Mndertgd af woekerde, eeft de gewaarwording van de verknechting dtx vrouw, waardoor zoo menig talent reeds ia kiem werd verstikt, haar deernis gewekt enaiieigen-bewêging voeit daardoor, mèt anderen, ok Mq. KuTPia zich gedrongen van die verknechtÏDg te bevrnden ha^ kanne-genooten, & c er onder zuchten en Lijden.

Maar. niet als vde anderen, die voor de BOCWEJTSSWIGISG ijveren, zoekt zij daarbg op eigk peil te brengen wal, naar Gods schepüigsordinantie, lager in de vrouwe-dan in de anne-zid of ook, hooger in haar dan in zijn zid staat. - Als christin, als gereformeerde, zich ebonden wetaid voor haar doen en liten aan ods eeuwige, oaveianderlgke ai onbeweeglgke rdeningen voorziet zg, dat al dit aivelleeren itloopt op een ver^sfechen en scheef trekken der atanrlgke verhoudingen tnsschea man en vrouw: op een vefoaaaien vm Gods mceae. Eeve chepsel, de vrouweziel. tot de psychische Virago f het ziddgke > manwijr'; tot het moasrom er ridicuul precietise savante. tsg wie zelfs, at de Schrgfeler, op p. 243 van haar boek, oo terecht noemt: shit sterkst instinct der vrouw", het > moederschap" is tdtgehlascht en ie het den-mart-tot-een-httlp-te-zgn ook in > hnielijken dieast" vare bsióien zich acht. Omdat zg dit zoo klaar en doidelgk inziet, eeft zg voor zich dat dement in de vrouwenbeweging aïtgescfaakeld.

En nu van de Scirgfster tot het beek. Naar den vorm een dagboek, & t loopt van December 1915 tot 3 Augustas 1916, alzoo ver eoi periode van zeven maanden, maar dat zoo niets heeft van de taaiheid en aaihdd elke het euvd is van sormnige producten in dit litteratunr-genre.

HONGARIJE IN IS ooaroGSTipj. Boek waarvan de lezing al de charme heeft n ten einde toe houdt van het aanzitten aan en gezelligen discfa, waaraan een in haishouelgken dienst bedreven en daarfag smaakvcïïe astvrouw u genood%d heeft.

Disch in ooriogstgd, met 'n voorgerecht, 'n oofdschotel, nog 'n gerecht en dan 'n nagerecht. aar toch met 'n menu, en bij uw couvert is zeife et bloempje niet vergeten. Bij wgze van d^esdeisite — het is juwt acht dagen gdeden, dat ik et boek gdezen heb — zeg ik mijn vriendelijke astvrouw, dat ik niets dan hulde heb voor aar charmant onthaal; en ook dat het, — wat zg elf schrijft van haar aanzitten aan den maaltgd n het GaAS-D-HoTm. te CSOESA. dat dorp ra e HQHI-TATSA, het Hongaarsche hoog-gebergte, kortweg voortreffelijk wascj en ook, , dat ik er an de HESAtrr-lezers zooved van te vertellen eb, & t 1: het mö één LEESTAFÏL niet af kaa.

En na ga ik er van vertdlen. Eerst van het bloempje^ bg hö couvert tn an het menu-N

Het bloempje is »de talg in os dooraenc a^ et ütdbTad «i wgst er op, dat de tulp, Honarije's nationale bloem, heeft raoetea groden n bieden onder de doomen, want > HongaTge eeft het grootste dctS. zgss levens i» ooriogsgd moeten do«H-brengen». Zgn geschiedenis is en geschiedenis van bleed en ttaaeEi. (p. II). n voor dat bloempje op den omslag heeft J. . IsDTGS Ja. gezorgd.

Het menu is: WAT DE LIZES NÜT ES WAT Tf WEL Dr DIT HOEK ZAL VUTDES-_

Niet een verhaal van »hed wat enende", want et de Ambulance is Mq. Krrpia niet als Virpliigsfer, maar als Hocfd der Ruishruding neegegaan; kwam das zdden ea & nnogzijdeinp met de gewonden in aanraking. En wd oort en ziet een - Ambiilance-lid, ook al is zg een verpleegster. , hed wat ellende'^, maar wijl een vreemde Ambulance in ooriogvoerend land eea post van vertrouwen heeft, moet J die ellende het geheim bigven vaa het land", welks nood zalk 'n lid hidp lenigen.

Wal de lezer daarentegen wd zal viadai is g ved, wat hem omtreit het tsn. oazeöt vrg onfeekende land ea volk van HosGAarja kennis kan bijbrengen. Als niet alleen jHoofd der huishouding", inaar ook > Iid van het Dagelijksch Bestuur* P der .Ambulance leerde Mq". Kirrpia. zelf ved van e Hongaarsche toestanden en als »de dochter van haar Vaderc kwam zij bovendien in aanrakias et mannen van aaam in HOJTGARITIL, waar door zg in het leven van dat land, van na en oorhesi, vermocht door te dringen.

En al heeft ze nu ook allermnist de pretentie et haar wwk, »eea ook maar eenigszins voledig boek over HOKGAXIJE te gevent, toch mag k zeggen, dal het ons voldoende ksmis van dit land eu volk bgbrengt.

Alvoreas toch. na haar terugkeer in het aaerlasd, de aanteekeningen in haar dagboek nt te werkoi, had. zg reeds te CSOSBA drie v boeken bestudeerd. Eei over Hongaarsche Geschiedenis: HisTorssGÉsisALSDES HojfGaois van E. SAYOCS, een over 't Hocgaarsche Calvinisme door Prof. DoCTfF.'BQCB en een boek van den Hongiarschen schrijver EMSRICH MADACH, dat onder den titel: DB TKAGSBIS YA^T DES ISCESSCE, door Mevrouw AsTAL-OpzooMsa. in onze taal is overgezet-Iets wal zg vertelt op p. 263 en van welke boekai zg van p. 263-—29S, een zeer lezenswaardig uittreksd geeft-

Van wat zg nu èn op grond van eig«i ÖSE. sa. door naar anderen Itiisterec, èn op grond van deze door Etteratutcr verworven kennis omtrent HojfGASiTE QDS voor dsu geest biedt, zou ik wüien zeggen wat zij ook scïirijft over hetgeen haar in het GSAXD-HOTIL te ÖORSA voor het lichaam werd geboden: »NIemaad lijdt honger, maar nianaad eet te veeL Wg krijgen aücp aet precies genoeg."

Ik kom tot het voorgerecht, of wat de schrgêter zelf noemt het ïvoorapd" en wat zg betitdi heeft: NAAR GLUWTTZ, waar zg tien dagen gewaest is (p. 15—51).-

Wanneer zg op St. Nicolaasdag van '15 te CaAXLOO bif LASLES vertoeft, komt tot haar het verzoek van Mevrouw VAS RisaEDrrs, »Presidente van het Centraal Comiré van de Nederlandsche .imbalances voor Daitschland en Oostenrgk-Hongarge, " om als Hoofd der Huishouding met de uit te zösden Ambdance. waaraan 'szaz zuster-Mej. I. H. KCTPSS, wie 2^ het boek opdroeg, zich reeds als verpleegster verbonden had, mee te gaan. Volgt echte bedding van wat ik boven noemde dat ook in Laar jinaerlgk'', trülead streven, wat 'n mensch beleeft bg hét - saststeHen vaa wat op een oogenbük ^li plicht is. »Haar hart is niet neutraal" en zg wordt gedreven en getrokken tot iagaan op het verzoek. Maar zg denkt aan haar vader, > aan diens op hocgen leeftijd voor een half jaar twee éochters moeten missen" en zg wordt gedrongen en getrokken toe afslaan van het verzoek. Eiadeigk als dan, ca vier-ea-twiatig uur. — »schaduw vaa het buiten zgn", — »berisit komt, dat - Vader wü, komt het in haar tot rust en wil zg gaan. Dan de voorberdding, waartoe allereerst het zoeken van een kookvronw behoort, < Se in de Duitsehe juffrouw STSQBEL wordt gevondai-Bischrgving van de afscheidsreceptie bg de Vice-Presidente mevrouw Ites-TEX—KiTjïs en van 28 December, den dag vaa vertrek.

In den vroegei morgen van den volgenden dag aankomst te GLEIWEEZ es een weer echte aitbeeldfg van eigen diep ea vrouwelgk-deemis ge^od bg het eerst aanschouwen van de gewonden in het Lazaret. Maar dan ook hoe zg in streng plichtbesef haar werk als Hoofd der huishouding aanpakt; zorgt voor een lang niet overbodige > scfaoonm2akc vaa den > buiteabodt van het gebouw en van de, tot magazijn iaterichten, groote gaanderg. »De haishoudelgke organisatie der Gldwitzer Ambalancs vordert hed wat tijd ea krachten, maar wij arbdden met te meer gver en toewgdÏDgt, schigft Mej. KLTPES. in haar dagboek. Verder de kerkgang op den Oudejaarsavond zoo diep van impressie ea weer zoo echt van expressie.

6 Jannari. > Onze Gleiwitzer tijd is ten einde. De groote splitsing heeft pkats en de Boedapcsta Ambtilance heeft haar faedag gekregen*. j Mq. H. S. S. KLVPSS. zal daarvan het Hoofd der Hcnshouding. haar zuster het Hoofd der Verpleging zgn. Met hulp van JnSronwSTSOBSL worden aog inkoopea in de stac^gedasr om. op de lange reis, de drie-eri-dertig lec-ea der .Ambulance te kannen proviandeeren. Het getuigt weer voor ~ de scheroe opmerkisgsgave der Schrijfster, dat zg ïn deiï--snEkd een swöte broodtrommd met bkawe HoCandsche molenijes bescfaitderdt ont­ g dekt. Dat > winkeient met Jnfeouw STBOBSI. was de laatste dienst aan het Hoofd der Hais-m hoading bewezen, want ze moet in GLETWETZ blgvea^en zonder haar voelt Mej. KCTPIH. na zich als »met a%ehakte hand naar Boedapest.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen