Het gereformeerde beginsel en de kerkgeschiedenis - pagina 19

18

I en de natuur en den mensch als de scheppers der geschiedenis

te poneeren, is niet een "objective Darstellung", of een .,un· I parteiisché Auffassung", maar legt getuigenis van een zeer I partijdige en subjectieve opvatting der geschiedenis af. - De tegenstelling van subjectief en objectief, partijdig en on· partijdig, aprioristisch of empirisch is daarom onjuist. Op het gebied der historie, gelijk op elk gebied der wetenschap, staat school tegenover school, dogma tegenover dogma. De vraag welk dogma het juiste is, kan alleen beantwoord worden, niet door aprioristisch de 'vVeltanschauung van den tegenstander al~ onwetenschappelijk te brandmerken, maar door in d~ conse quenties van het dogma aan te toonen, of het de historisch( problemen oplossen kan. Op dien grond moet de empirische school worden bestreden \ Niet alsof ik daarom in het minst te kort zou willen doen aal de groo~v~nsten, die deze school op historisch gebied ziel v verworven heeft door nauwkeuriger bronnenstudie, door zuiverde critische methode en door billijker waardeering van de groot historische verschijnselen. Haar strijd tegen een idealisme. Je de realiteit der historie opheft, wordt even hoog doOf" m geschat als haar protest tegen het importeeren o2-llistorisc v~ '" gebied van natuurwetten, waardoor de geschiedenis van haé aut<?E0om karakter wordt beroofd. Dat ze voorts èn op natuu lijk èn op psychologisch èn op sociaal gebied naar facton .~V. ~ gezocht heeft, waardoor de ontwikkelingsgang der histor wordt verklaard, is haar eere. Maar haar zwakheid ligt in ha: c~usalitätsgesetz, waardoor zij de organische beschouwing d geschiedenis voor een mechanische heeft ingeruild. 53) Met ( causalitätsgesetz is in lijnrechten strijd èn het mystërie, èn h wonder, èn de heros, èn het genie. 54) Ze moet daarom wel deze )rrationelle factoren" in de historie loochenen en rat neel te verklaren trachten, waarmede zij op haar beurt realiteit der historie geweld aandoét en de historie niet rep] duceert maar à priori construeert; Of, wil ze dit uit histori~ besef niet, dan moet ze erkennen, dat ze tot geen monistisc opvatting der geschiedenis komen kan, dat de meest epoc' machende Momenten, die de historie beheerscht hebben, de I

)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen