De verflauwing der grenzen - pagina 33

3i

starend, terwijl de wilde struiken zich om hem vlechten, en een vogel zonder zang het sombere nest bouwt op zijne heilige 'schouders 126). En wat wierd er in China van Lao-tse's prachtige phantasieën ? Sir Balfour, die het Taöisme als ooggetuige kennen leerde, klaagt in zijn South place Institute lecture^ dat ' het Taöisme wegzonk in „een laag en verachtelijk bijgeloof, een religie in den slechtsten en laagsten zin van het woord, a hocus pocus and imposture" 127). En toen hij in de provincie Khiang-hsi den Chang Fien Shih of hoogepriester van deze sekte bezocht, wees zijn heiligheid hem in zijn prachtig paleis op een kamer vol met rakken, en die rakken vol met kruiken, wel toegekurkt en verzegeld, waarin hij door zijn toovermacht honderden booze geesten had opgesloten 128). T o t wat menschelijke zelfverlaging en gruwelijke zedeloosheid de Valentijnen en Ophieten onder de Gnostieken vervallen zijn, behoeft niet meer aangetoond 129). W a t zedelijke verwoesting ditzelfde mystieke Pantheïsme onder de Begharden en consorten, en ' ook hier te lande onder de Naaktloopers en antinomiaansche /sekten heeft aangericht, is u allen uit de historie bekend 130). Het liep alles uit op de „Rehabilitation des Fleisches", gelijk Hundeshagen dit drijven noemt. Aller stelsel is, quod Deus formaliter est, omne id quod est. Zoo valt de grens tusschen goed en kwaad weg. „Der Wille Gottes disponirt uns, und hatte der Mensch auch tausend Todtsünde begangen, falls er dazu disponirt gewesen, so darf er eben nicht wünschen sie nicht begangen zu haben' 131). De les der historie is dus afschrikwekkend genoeg. Feuerbach schreef eens : „Der ewige, übersinnliche Tod ist Gott"; en metterdaad het schijnt hier alles in den nationalen en zedelijken dood onder te gaan. Maar natuurlijk ik moet dit schrikbeeld, althans in zijn groote trekken, nader voor u ontleden. Laat mij het doen mogen in de drievoudige gradatie van ons persoonlijk, ons kerkelijk en ons staatkundig bestaan. Een denker, die zich op de verleidelijke wateren van dezen stroom meê had laten afdrijven, legt, in de voorrede op zijne vertaling- van een van Herbart's werken, dit veelzeggend getuigenis af. Ik liet er mij door meeslepen,- „want het beloofde

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen