De verflauwing der grenzen - pagina 15

13

Darwin zelf, op Broca's en op von Nageli's inspraak, bij de laatste uitgave van zijn Descent of man en Origin of species^ de ongenoegzaamheid van zijn selectie-theorie toegegeven 43); maar, zonder dat de second-hand wetenschap, in handboek en op burgerscholen, daarom ophield, de geknakte selectie-theorie nog steeds als den steen der wijzen te eeren. Dat het Pantheïsme philosophisch op den katheder verslagen is, beteekent dus niets, practisch werkt het daarom niet minder krachtig na, én in de speciale studiën, én in het werkelijke leven 44). Een hoogleeraar, die thans nog het stelsel van Hegel als zoodanig bepleitte, zou niet op de hoogte van zijn tijd zijn; en nog scherper dan Hegel zou hem de ironie van den dichter treffen, toen hij persifleerend zong: Da redet er von Gott in uns, der niemals transcendent ist, und alle Hörer wundern sich dass Gott ein Deutscher Student ist 45).

Of, acht ge het kiescher, dat ik, zelf hoogleeraar, den spot liever op het professoraat overbrenge, hoort dan Goethes bekenden kwinkslag uit zijn Xeniën: Wass soil mir euer Hohn über das All und Eine, Der Professor ist ja eine Person Aber Gott ist keine 46).

Maar de doodende werking dezer ironie redt u niet. Voor den éénen professoralen kóp toch, dien ge dit monster op den katheder afsloegt, komen in de diepere lagen der maatschappij honderd andere, even giftige koppen, uit. En dan krijgt ge juist, wat Maret zoo terecht dubbel gevaarlijk noemt, afgeleide j theorieën, en toepassing van die theorieën, waarbij de principiën ; verzwegen, zoo niet toegedekt, wat zeg ik, vaak door wie \ schrijft of spreekt of handelt, van verre zelfs niet worden 1 vermoed 47). Bij wijze van voorbeeld, noem ik slechts de I aanbidding van den Fortschritt, het dwepen met den VoorI uitgang. In wat versnelden pas men zich ook vooruit spoede,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen