De verflauwing der grenzen - pagina 90

88 n o ) Zoolang men het woord religie bezigt, laat het zich tot op zekere hoogte nog hooren, dat men ook van de religie der Chineezen, Babyloniërs enz. spreekt; maar het gaat niet aan, het Nederlandsche woord (Jörfj-dienst indien zin te bezigen, dat alleen dan gebruikt mag, als er sprake is van dienst van den waren God. Doch ook zelfs religie kan geen naam voor het algemeen begrip zijn, overmits religie op den band van de ziel met God ziet, en hiervan, hoe breed men de zaak ook opvatte, meest in de verte geen sprake is. De Schrift noemt dien band, zelfs waar hij is, hoererij in tegenstelling met het mysterie des huwelijks\ en het stuitende der nieuwe methode is juist, dat zij in zake de religie de getrouwde vrouw met de Hetaire en de bijzit op één lijn stelt, slechts gradueel onderscheiden. 111) Deze uitdrukking »dat in de kerk moet nagisten, wat gist in het volk," waarvan de pantheïstische tint kwalijk te loochenen valt, komt voor in het schrijven der Synod. Commissie, dat strekte om het verzoek om cassatie door den Kerkeraad van Amsterdam bij haar ingediend tegen de uitspraak in appel van het Prov. Kerkbestuur van Noord-Holland, te wijzen van de hand. Een noodlottig besluit, tengevolge waarvan op 4 Januari 1886 het Conflict uitbrak. 112) G. SCHLEIERMACHER, Dialektik^ Berlin 1839. p. 328: Da wir das Absolute als Fundament alles Denkens setzen, so mussen wir annehmen, die Idee der Gottheit sei in allem. Eben so sind wir in Streit mit denen, welche Gott von der Welt trennen. Zie over Schleiermachers standpunt, PFLEIDERER, Regionsphilosophie. Berlin 1878. p. 74 v.v. 113) Zie B. DE MOOR, Comment, in Comp. I. a March. Leiden 1761. Tom I. p 614 alibi. A. KULERKAMP. Entthtts. der Hernhutters., en het Gezangboek der Hernhutters beoordeeld, Amst. 1740. Dat metterdaad de oorspronkelijke Hernhutters van pantheïstische of wil men, pan-christistische denkbeelden uitgingen, lijdt geen tegenspraak, en onze toenmalige theologen hebben zich terecht met beslistheid hiertegen gesteld; ook al mag niet verheeld, dat ze tekort schoten in waardeering van de warme vroomheid, die zich ook onder zulk religieus Pantheïsme verbergen kan. Gelukkig voor de Hernhutters, hebben de meesten die pantheïstische denkbeelden laten varen, om alleen de aloude vroomheid te koesteren. Maar niettemin moet er toch op gewezen, dat Schleiermacher niet alleen van philosophische, maar pok van religieuse zijde uit den pantheïstischen hoek kwam. 114) Dr. H. BAVINCK, de Theol. van Prof. Dr. Chantepie de la Saussaye, Bijdrage tot de kennis der Ethische Theologie. Leiden. D. Donner 1884 p. 26 v.vZie over dit vraagstuk D. SÏÖCKL, Lehrbuch der Philosophie., Mainz 1868. p. 689 v.v. 115)

Cf. MARTENSEN, Die Christl.

Dogmatik,

Berlin 1856. p. 240: sSteht

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen