Calvijns invloed op de reformatie in de Nederlanden voor zooveel die door hemzelven is uitgeoefend - pagina 137

129 medegedeeld. En natuurlijk is er bij de genoemde schrijvers in het geheel geen sprake van den brief waarmede Poppius Calvijn geantwoord heeft, gedateerd sEx Manslacht ao. 1559 tumultuario et raptim 10 Septembris"'; welke brief pas in 1877 voor het eerst is uitgegeven, naar het te Geneve bewaarde autographon, in Calv. Ofp., Vol. 17, p. 628—632 (waar echter het aan de uitgevers blijkbaar onbekende «Manslacht" in Oost-Friesland, waar Poppius predikant was, bij vergissing is gelezen en afgedrukt als »Mastricht", en dienvolgens Poppius gezegd wordt, p. 451, »ministrum fuisse Traiecti ad Mosam", eene stad waar hij zeker nooit is geweest). Toch zou reeds inzage en gebruik van den brief van Calvijn voor de kennis onzer kerkgeschiedenis niet onvruchtbaar geweest zijn. En diezelfde beteekenis heeft ook zonder twijfel het thans bekende antwoord van Poppius. Beide die brieven zijn zeer belangrijk, in allerlei opzicht; ook om de betrekking tusschen Poppius en Calvijn althans eenigszins te doen kennen. Er kan allereerst uit blijken, dat Poppius niet persoonlijk met Calvijn bekend was. Immers, hij begint zijn brief met de woorden: »Recepi responsum tuum, vir desiderate, ad meas quaestiones redditum, de quo certe supra quam dicere possum gaudeo: non ideo solum quod nunc circa exsequutionem negotiorum ecclesiae multorum ero quietiore animo et conscientia, verum ideo etiam quod mihi scriptam contigit videre manum tuam. l d enim mihi non parvae felicitatis loco est. Si enim illis apud poetam gloriatio erat quod cruentam profani hominis manum contigissent, dicentes: Contigimusque manum qua concidit Ilia tellus [Virg. Aen. XI, 245], multo magis et tutius in Deo gloriari possum iisdem paene verbis: contigimusque manum qua concidit hostis lesu. Non aegre feres, vir Dei, si de magna Dei gratia in te collata glorier in tuam faciem. Fers enim, ut spero, me de Dei gratia et misericordia et coram te et in te laetatum gloriari" enz. Eene uitboezeming, die hij niet zou hebben kunnen schrijven, indien het hem ooit was te beurt gevallen, Calvijn zelven te zien en hem werkelijk de hand te drukken. En dezelfde brief geeft een weinig verder nog een ander bewijs; ter plaatse waar hij gewag maakt van geldelijke hulp, die Calvijn aan zijne adviezen had toegevoegd, als in antwoord op hetgeen Poppius in zijn vorigen brief ter loops over zijne armoede geschreven had. Daarvan zegt hij nu in dezen brief, dat hij slechts jper occasionem" daarover geklaagd had (denkelijk om te verklaren, waarom hij voor eigen rekening geene boeken kon uitgeven), zonder ook maar eenigszins te denken aan onderstand van Calvijn, en dat hij nu zeker niet weigerde de gezondene gift aan te nemen, maar dat hij toch volstrekt niet bedoeld had Calvijn te bezwaren: immers, voegt hij er bij, »non enim ignoro quam tua fraternitas sit exposita aliis miseris et profugis Christianis (sic enim intelligo ex meo sororio qui olim Genevae egit)"; welke laatste woorden genoegzaam toonen, dat hijzelf dus nooit te Geneve geweest was. Toch is hij schriftelijk met Calvijn in relatie gekomen, waarvan de 9

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen