Volkenrecht - pagina 121

HI

de zon, hun voorbeeld kwalijk laten kon straks op groote schaal te worden nagevolgd. Maar immers doet de gewone burger niet aan diplomatiek beleid. Neen, het is waar. Maar de mannen van het diplomatieke beleid deden aan, of beter, deden niet aan de gewone, de meest eenvoudige beginselen van recht en zedelijkheid, waarmee ten slotte elk mensch in aanraking komt, en die voor ieder, uitsluitend op tijdelijk voordeel bedacht, even lastig kunnen zijn als voor den diplomaat. Ja, ,,zoodra het recht voor de staten niets meer geldt en het belang in de plaats van recht komt, verliezen de volken, de gezinnen, de personen meer en meer het ontzag voor hetgeen recht is en het eigenbelang, de zelfzucht komt op den troon en dat is de ontbinding van maatschappij en huisgezin." ^'^) De Fransche revolutie is niet uit de lagere kringen des volks voortgekomen. Zij is uitgebroed in studeercellen en salons. Maar allengs drongen de leeringen uit d? hoogere lagen benedenwaarts door. En zoo zijn het niet het minst de regeeringen zelven geweest, die aan de volken, aan de menschen in hun dagelijksche leven hebben geleerd, dat het minder noodig is steeds nauw zich aan het recht, aan eer en plicht te houden; ja, dat het eigenlijk de hoogere wijsheid is, die zich daarboven verheft. Men heeft zich gevleid, dat eene dubbele moraal zoude kunnen heerschen; de eene voor de staatslieden, de moraal der immoraliteit, en daarnaast of daaronder, zoo voor de gewone menschen, eene moraal van gerechtigheid en eerlijkheid. Maar het leven leert het anders. Het leven leert eenheid van moraal. Ook in de ervaringen van ontzettenden ernst, hoe al meer goede trouw uit het leven wijkt; ja, openlijk verkondigd wordt, dat het belang het hoogste is; daarvoor alles zwichten moet, dit een vrijbrief is om het woord te breken. Het revolutionaire volkenrecht is door de regeeringen toegepast, en niet het minst is daardoor de geest van revolutie, van ontbinding, in alle geledingen der maatschappij doorgedrongen, zijn de legerscharen noodig, niet minder om de onderdanen in bedwang te houden, dan om den buitenlandschen vijand te. weren. De beginselen zijn zoek. Alle vastigheid is weg. In de Staten en tusschen de Staten. En militaire macht moet schijn van rust en vrede geven. Ook verliest eene staatkunde, die het recht vertreedt, haar bedenkelijk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen