Verdienste of genade? - pagina 85

gisme gevallen over de diepste motieven der Reformatie. Het wordt thans meer en meer duidelijk, dat noch die betrokkenheid — de dienst — noch het loon mag worden gerelativeerd. Te groot en te geweldig zijn de dimensies en perspectieven, die vanuit de krachten van het Rijk Gods zichtbaar worden en geen enkel legahstisch gevaar zal ons mogen doen vluchten in een eenzijdige reactie, die de controvers Rome-Reformatie nóg moeilijker zou maken dan ze waarUjk reeds is. Toen de Reformatie de verdienste afwees, gewaagde ze tegeUjkertijd met nadruk van de verdiensten van Christus. Er is in de theologie een vrij sterke anti-legalistische reactie waar te nemen, die daartegen ernstige bezwaren heeft. Men ziet dan in de Reformatie een inconsequentie, omdat ze in de Christologie zou hebben gehandhaafd, wat ze in de soteriologie met zoveel religieus pathos had uitgebannen. Het eigenaardige is, dat de Reformatie — in vele confessies — juist t. a. V. Christus met voorliefde van „merita" sprak. Het valt buiten ons onderwerp, thans na te gaan, wat de achtergrond is van deze veelvuldige kritiek, die de consequenties wil trekken van de reformatorische kritiek ^*^). Maar wel is het nodig te zeggen, dat het een te simpHstische conclusie is, dat de Reformatie het verdienstebegrip, via TertulHanus en de Scholastiek, als een „Fremdkörper" in de Christologie heeft laten voortbestaan. Want de reformatorische confessies, die tegenover de menselijke verdienste zo met nadruk van d e verdiensten van Christus spraken, hebben daarmee geen legaHsme bedoeld, maar een verwijzing

282) ^ g herinneren aan de studie van H. Schultz, Der sittliche Begriff des Verdienstes und seine Anwendung auf das Verstandnis des Werkes Christi (Theol. Stud. u. Krit., 1894, pag. 7-50 en 2 4 5 314). Vgl. H. E. Weber, Reformation, Orthodoxie und Rationalismus II (Der Geist der Orthodoxie), 1951, o. a. pag. 202 v. Het is duidelijk, dat het probleem zich meermalen rondom de satisfactio-leer concentreert en dat m. n. Anselmus dan ter sprake komt. We denken aan Aulens kritiek op de „Latijnse" verzoeningsleer en vervsajzen voor dit ingrijpende vraagstuk, dat een zelfstandige studie zou eisen, nog naar de dissertatie van K. Strijd (Structuur en inhoud van Anselmus' „Cur deus homo", 1958), die de termen satisfactio, meritum en placatio wil uitbaimen (a. w. pag. 282 en passim).

83

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen