GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

REFORMATIE.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

REFORMATIE.

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

I.

ONTwikkeling, geen INwikkeling.

Ondanks de hopelooze veBde& ldheid in bet geesteglevien v^am onzen tijd bestaat hierovter vrijwel eensteimmighieidj idiait Ide bestaande toestanden pnhoudbaar zijin, (dat er verandering moet komen.

Het c-onservaitismie beleeft zij'n boozejn dag.

Zijn meest versitokte aanhangers durven niet voor behoBjd vajn het ithans verworveme pleiten. De gebeurtenissen hebbien ben overvallen, hen in bun droomerig© rust gestoord, hun een werkelijkheid doen beleven, die al de verschrikkingeii van een nachtmerrie hieeft. Evenmin wagen zij' bet op een terugkeer van vroegere constellaties te hopen. Daarvoor is ook huin de weneld te zeer door elkander geschud. De verstandigsten ondei-hen verlangen er niet eens naar. Wanit zij kunnen m^et z: ekerheid voorzien, dat er dan toch weer een ontreddering op moet volgen. Welke houding zij' moeten aannamen, weten zij' niet recht. Zij bepal^en zich tot bet oefemen van critiek op alle veranderingen, welke woiidieln voorgesteld.

Doch hun felste proteisten worden door het steeds zwellende geroep om verandering luide overstemd.

Verandering: wondt niet maar begeerd' op dit of dat, maar op alle terrein. Het leven vormt een eenheid. Verwarring op bet eene levensgebied beeft nooidzakelijk ontwrichting op bet andere ten gievolge. Ingrij'pen hier vraagt ook om voorziening daar. Het nieest urgent moet voorzeker geacht ide verbetering van bet sociale leven. Daar beangstigen misstanden, als Jakobus niet eens kende, to^en hiji sprak vajn het geschrei, dat gekoimen is in 'de ooren van den Haere Zebaoth.

Maar dat miagi ons niet blind m, afcen voor ongewenschte toestanden in bet leven daarbuiten.

Ook tegen ons kerkelijk leven met name kunnen |rechtmaitige aanklachten worden ingebracht.

Het spruit alles uit ; denzelfden wortel.

Ja, wij' wachten geen verbetering, dan 'van uit den wortel uit.

Alle verandering, waarvoor wij' ijveren, dient een religieus karakter te dragen.

Daarom heffen we allerwege de leuze der „Re-I formatie" op. Reformatie heeft naar historische i rechten neteidè een religieusen klank. /

Bij idat streven naar Refoiniatie vinden wij^ al iadelijk vijanden tegenover ons, die. op zichzelf sen vij'andem van verandering zijin.

Het meesit doen van zich spreken de radicalen bf revolutionairen. Zij' willen bet uur der vergelling uitroepen over al het historisch gewordene. feaarvan kan niets blijven staan. Heit moet niet |lleen tot den grond worlden gesloopt, maar zelfs fundamentem moeiten uit den boidem worden p.tgebroken. De afbraak mag nieit eens woiiden srkocbt, w, ant anders ontvangt mieln .die in den of anderein vorm toch weer terug, maar dient tgens in peillooaen afgrond gestort.

Er zijin er echter ook, die alle bail verwachten teruggang, iZijl gaan uit van de gedachte, ^t tot ©en bepaald punt in de historie alles naar ensch liep. Daarna echter trad volgens ben biet irval in. Men raakte het spoor bijêter. D© weg faar zuiverdeï toestanden is hiermiee aangewezen. Men hebbe den moed' iden zonnewij'zer der gesohieflenis tien of meer graidem achterwaarts te doen gaan. Men keere terug tot bet tijdstip, waarop de verbastering begon. Men biieke den draad' af op de plaats, waar bi| verkeend werd gesponnen.

Deze „terug"-roepers vindt men vooral op het erf der iWijshageerbe. Daar sitooten de kreten: terug naar 'Kant, naar Hegel, naar Lotze, naar Schleiermacber, naar Rousseau, naar Spinoza, naar Plato, door elkander been.

Maar oiok bet religieuse en kerkelijke leven blijven er niet van verschoond. Deaen willen terug naar Luther en Calvijn, genden naar de Middeleeuwsche to'ystiek. Vooral ecb'ter lokt velen bet christendom der apostolische eeuw. i)at verheffen zij' tot bun ideaal. En bet cbristelijike leven kan miet weer gezond worden, voor en aleer het zich op den grondslag van bet oorspronkelijke Ghristendom beeft gereooWstrueerd, zoo meeneo zij:

Het gevaarlijke van dit - dl-ijven is, dat het door velen voor Reformatie wordt aangezien.

Dat Radicalisme en Reformatie elkander uitsluiten, wordt dadelijk begrepen.

Maar dat • Reformatie gaJnscb iets anders is dan terugkeer tot bet primitieve christendom wil er bij' menigeen ni^et in.

En toch, daaraan dient te worden vastgehouden.

Allen, die zulk een rugwa/irtsche beweging steunen, staan de ware Reform-j ttie in den weg. Zij zijn voorstanders der", , "? 6aöide.

Toen de gemeente van Christus op den Pinksterdag haar loop door de wereld begon, vertoonde zij! den knopvorm. Maar tevens was haar ingeschapen een sterke ontwikkelkigs'draiig. Zij' bad zich van lieverlede te oratplooien tot vollen bloei. Het buitengewone ambt van. apostel droeg de latere gewone ambten van herder en leeraar, ouderling en diaken reeds in zich. In de Petrinische belijdenis, dat Jezus was de Christus, de Zoon dep levenden Gods, lag de belijdenis der kerk van volgende eeuwen als saamgevouwen.

Nu is het op zichzelf alleszins verklaarbaar, dat zich gedurig zeker heimwee naar dien eersten, eenvoudigen toestand vaa velen in de Christelijke kerk meester maakte. Bijna ieder mensch denkt weleens aan zijh kinderjaren terug met een gevoel, alsof hiji iets heel scboons verloor. Vooï de vraag gesteld of bij! opnieuw kind zou wüleln zijn om dan altijd kind te blijven, zal echter de mam, Mj wien het psychisch evönwicbt niet werd verbroken, volniondig antwoorden: neen.

En inzoover dit persoonlijke voelen zich nu veralgemeent en zich begeerig uitstrekt naar den lentetijd van het christendom^ beeft dit niets ongezonds. Men heeft dan wel teniet gedaan, wat eens kindö was, maar bleef de heugenis aan het kind-zijn als iets eigpn heerlijks bij' zich omldragen. Zoodra men evenwel bewust en gemeenjd het parool uitgeeft : „naar heit christenidom der apostolische eeuw terug", behoort dit als reactionair te worden gelaakt. Emenimin als men de ontloken bloem kan dwingen in baar oiujde vrucbtbeginsel terug te kruipen, zoomin mag: men ook de christelijke kerk als eisch stellen in organisatie, belijdenis, levensontplooiing zich zóó te perseïi', da't ze weer in den oorspronkelijlkeia vorm der eerste eeuw piast.

Daarmee zou mm het leven in zijn groei belemmeren. Men zou een van de hoogste goddelijke wetten loochenen. Want evengoed als de schepping is ook de kterk aan de otntwikkelingswet onderworpen. De ontwikkeling te negeeren of te beproeven haar tegen te houiden is een zonde, die al wie zich christen weet uit alle macht moet bestrijden.

Echte ontwikkeling van keirk en geloofsleven Wordt alleen d'oqr Reform, at ie gewaarborgd.

Een voorbeeld illustreere dit.

Wat wil bet comservatisinte?

Het laat den boota groeien zondier zich af te vragen of ook de levensvoorwaarden te verbeteren zijn. De doode takken behoeven niet te worden afgekapt. De al te wüde bladerbossen mogen niet worden gedund. Alles mo-et blij'ven gelijk het is.

Wat wil heit radicalisme?

Het rust niet voor de boom geheel is ontworteld. Zelfs geen troiik mjag in den grond overgelaten. Er taoest anders nog eens nieuw leven uit opschieten.

Wat wil de reactie, zooals die boven omschreven werid?

Zij stelt zich ten doiel den bi'eed uitgegroeiden bO)0m weer te herleiden tot het jonge stammetje van eertijds. Een on'mogelijk pogen!

Wat wil ide Reformatie?

Zij laat geen middel onbeproefd om den sierlijken opwas van den boom te verzekeren. Is de grond op Iden duur verarmd, zij' tracht er nieuwe voedingsstoffen in (te brengen. Zij' snoeit het doode bout, waar zij' het ontdekt, weg. Zij ruimt al wat den boom het zonlicht beneemt, op. Zij' versobaft bem ruimte en lucht. Daartoe moet zij onvernioeid bijl en zeis hanteeren.

Bij de eerste drie bewegingen is alzoo van ontwikkeling geen sprake.

Ook bij' de reactionaire beweging niet.'

Zij bedoelt inwikkeling, geen ontwikkeling.

Ontwikkeling is slechts mogelijk bij Reformatie.

Maar waai-om' wil men zoo gaarne naar het apostolische tijdvak terug? Wat vindt men in het oorspronkelijke christendom^ dat men in, alle later christenidom mist? Wat maakt volgens het gevoelen der reactionaire beweging de kerk der eerste eeuw tot een miodel voor alle volgende eeuwen?

En dan wijlst men voiornamelijk op vier zaken.

1e. Op het liefdeleven - der eerste christenen.

2e. Op het zoogenaamde Christelijke Communisme.

3e. Op de ambtelijke werkzaamheid der vromvi.

4e. Op bet ontbreken van alle dogma.

Het zou zeker te ver voeren, wanneer wij' hierop diep ingiingen. Over elk dezer vier daarom slechts een enkel woord.

Wat bet eerste aangaat, b e 11 i e f d e 1 e ve n 'd e r eeriste christenen, dient men zich wel te wachten voor idealiseeren. De koirtstondige liefdebloei, zooals 'die in eenige hooifcfetukk'en der Handelingen wordt beschreven, mag niet de gebeele kerk in de apostolische eeuw worden toegerekemd. De brieven van Paulus werpen vaak; op' het gemeentelijke leven een niet te rooskleurig licht. Wie de kerk van Korinthe vergelijkt miet menige in onzen tijd, kan den in'druk nieit van zich zetten, dat het geestelijfee peil nu vaak höoger staat dan toen.

Wat vervolgens het zoogenaamde Christelijke Communismel betreft, zal niem'and durven staande houdein, dat dit in bet beden kan worden geoopieerd. Men maakt maar al te zeer van deze g: oe|derengemieenschap een kapötol^, pm er zijin communistische ideeën en sympathieën aan op te hangen. Ook is dit j, Communisme" allerminst aan het gebeele apostolisqbe tijdperk eigen. Men mag toiet ontk-ennen, dat er in dit Jeruzalemsche gemieentedeven leering ligt voor het'sociale leven van oïxzien tijjd. Toch zou melx eenzijdig worden, indiem mjen daarbij! ook niet andere deelen der Schrift liet meespreken. Weiderinvoering van bedoeld , jCom|munisme" kan alleen bepleit worden door iden theoreticus en idealist.

En nu de ambtelijike werkzaamheid' fler vrouw. Wat oms van de plaats der vrouw in de kerk van diein tijid bekend is, weten we alleen uit de Schrift. De Schriftuurlijike gegevens hieXomtrent zijin zeer sober. Of zij een ambt heeft bekleed is volstrekjt niet zeker. Wel dat zij! tot bepaalde functies werd geroepen. Maar dat dieed niet alleen de apostolische terk, d; odi ook die uit laitier eieluw. Het klo|osterwezen 'verzekielr^e aan die vrouw 'nvooiraanstaanid, e positie. Ook reformiatorische kerken waagiden op 'dit gebied een bbscheidek poging. Men

behoieft hiervoor 'dus niet tot het eerste dhris'tenir idoöi ten^ te gaan.

Inzodderheid echter trok het dogma-vrij: © g©mieelntieleven .aan. Wie lechter meent, flat de kerk zoo'n toesitanid zou kunn'en terugroepen en hefeteindigen, siLrijldt voor een droombieeld. Er is storing in de werking van zijh wferkelijkheidsziniuig: . De 'gansche gesohiddenis der ketrk ware dan een idwaling geweest. De kerk zag zich door de hande werkelijkheid al spoedig genoopt 'tot belijnd helijlden. En die werkelijkheid heeft haar eisclhen niöt verminiderd, maar veeleer verscherpt. Zij' gedooglt geen in wikkelinjg, maar spoort ook ten deze tot ontwikkèlüig aam.

Moeten wij! dan niöt altijd en immer weer terug maar de Schrift?

Ja etti 'neen.

Ja, inzöover alle ontwikkeling geleid moet wor-|den naar de Schrift. Wat tegen de Schrift ingaat is geen ontwildceling, maar verbastering. Reformatorische impulsen, reformatorische kraoht kunnen .we Inooit anders dan uit de Schrift ontvangen. Ook fle refoirmiatorische banen worden slechts door de Schrift gewezen.

Neen, inzöover de Schrift geen historische grootheid is, welke onider het stof der eeuwen ligt begraven en daaruit weer moet worden opgedolven.

Wij' leven gelukkig nog altijd in contact niet de Schrift. „Terug naar de Schrift" kan miskenninjg inhouden van den geestelijken rijkdom, welke ons floor ide zorg des G-eestes in de kerk is ten deel igevalleln.

Of er dan in het verleden geen ideeën liggen, welke niet tot ontwikkeling kwamen en die toch op ons geestelijk en maatschappelijk levem heilzaam 'zouden werken, indien zij' slechts ontkiemden?

Ongetwijfeld.

Dat die worden opgezocht, moet dan ook alles­ zins prijfeenswaaridig heeten.

Maar dat karakteriseert nog de Reformatie niet.

Reformatie vat historische draden, maar om te weven voor de toekomist.

Wij teiogen niet achteruit. Allerminst naar het apostolisch christjenidom.

Wij! moeten voioruit! .Steeds vooruit, tot op den dag, dat Jezus komt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 8 oktober 1920

De Reformatie | 8 Pagina's

REFORMATIE.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 8 oktober 1920

De Reformatie | 8 Pagina's