Een sociaal werkplan.

II.

Het „werkplan in schema" bespreekt in de tweede plaa, ts het werk van de ringen.

Op den weg van den ringarbeid ligt, volgens den opsteller, allereerst het oprichten van afdeelingen van het Verbond, voorts bet organiseeren van spreekbeurten, verder het hbuden van besprekingen over wetsontwerpen, ten vierde het behulpzaam zij'n bij het verkrijigen van land, vervolgens 'het stellen en handhaven van arbeidsvoorwaarden voor inwonende arbeiders(sters), eveneens de bespreking van arbeid door gehuwde vrouwen en kinderen bij den landboiuw, ten - zevende het bevordere'n van landbouwo'nderwijs, en eindelijk het zoeken van samenwerking' met de diaconieën der onderscheidene kerken, voor het bouwen van woningen voor hen, die een ouderdoms-of invaliditéitsrente ontvangen.

Ik som deze punten maar achter elkaar op.

Natuurlijk is 'liter z'eer veel bij, wat evengoed tot ds taak vaa. de afdeelingea kaji gerekend worden, doch de Oipsteller aqM h.v. wat de arbeidsvoiOTwaarden voor inwoneinde arbeiders en den landarbeid van geiiuwde vrouwen en kinderen, de riiïgiorganisatie het aangewezen lichaam om op te treden, „wijl het een aangelegenheid betreft, die niet plaatselijk is, doch voorkomt in bepaalde streken van ons laad".

Bij het ip'unt „landbouwonderwijs" pleit de heer H. voor samenwerking.

Hij wil teioïitaot zoieken met het bestuur van den Christelijken Landbouw-en Tuiadersbond, om gezamenlijk een landbonwcuTsus te geven, en dit CiOPitact zal wel niemand onnoodiig achten. Zelfs is het - VOO-r ïnij; de vraag' of Patrimonium niet beter - deed deze landboiiwcursussen heelémaal ever te laten aan bovengenoemden bond. Voor arbeijdsverdeeling kan niet genoeg gepleit worden, en-om-nu Patrimonium niet te zwaar te belasten, vertroiuwe men 'deze cursussen aan den Boerenbond toe, die van dit onderwijs meer verstand heeft dan het „Vaderlijk Erfdeel"; Wel kan van P. het initiatief uitgaan, en ook handelt zij uitnemend, wainneeir zij trage en conservatieve landbouwers en tuinders feoiö nu en dan een frisscihen stoot geeft.

Over de samenwerking met de diaconieën denk ik anders.

Ik gelooif dat P. de diaconale zorg geheel aan de ambtsdragers moet overlaten, en hoogstens op de noodzakelijkheid van bouwen kan wijzen. De diacionrie bonwe haar eigen 'rusthuis, zooals we dat in Den Haag bezitten, en ik verwacht • van gemeenschappielijken arbeid in dezen heel weinig. Bovendien zon ailk een samenwerken voor Patrimonium praCtisch veel moeilijkheden opleveren. Zij staat niet op' kerkelijk standpunt, en zou dus Igenoiodzaakt ziijn, om naar den maatstaf van gelijk 'recht voox allen, met alle diaconieën dor ronderscheidene kerken in coirespondentie te treden eini ve-rbintenissein aan te giaan. En wie gelooft, dat dit ptaGlisiih eenig resultaat opleverit? 'Neen, laiten de diaconieën geheel en al voor haar armen zoirgen, len als 'tnoodig is, of zelfstandig of in gemeenschap met elkaar, een rustjhnJs bouwen, en blijve Patrimonium op haar terrein, waarop zijl over gebrek aan arbeid, ook wat den woningboiuw aangaat, niet behoeft te klagen.

In de derde plaats 'handelt 'het werkplan over den arbeid der 'g'ewe s te 1 ij ke oirganisatie, e'n noemt de volgende pnnten: lo. een onderzoek instellen naar de toiestanden in het algemeen; 2o'. de .afdeelinigen een jaaïlijksch rapport doen inzenden; 3o. het verschaffen van hulpmiddelen aan de ringen en afdeelingen'; 4o'. het ho-uden van 'visitatie bij de afdeelingen; ooi. het organiseeren vain ptovinciale meetings; 60. de verruiming van arbeid dooï ontginning en het droog maken van meren en plassen; 7o. de productieve coöperatie en 801. het uitgeven van een correspondentieblad.

Hierovei! heb ik weinig te zeggen.

Alleen wil ik w^aai-schuwen tegen overdrijving van de pnnten sub '6 en 7o genoemd. Laat Patrimonium voorzichtig zijn, en ^geen - geld en "krachten verspillen in een coiöperatie, " die doorgaans teleurstelt, ' wamt al, lokt het voorbeeld der moderne coiöperaties tot nadoen, er zijn ook voldoende baleens 'in ztee, die tot bedachtzaamheid manen. Daarmede heweer ik natuurlijk niet, dat de coöperatie, en lOiok de productieve coöperatie op christelijk standpunt ontoelaatbaar zou zijn. Zelfs wil ik gaarne lerkennen, dat er in zulke vereenigingen en gemeenschappelijken arbeid, een etihisch-opvoedende kracht schuilt, maar de ervaring heeft geleerd, dat ze dikwerf mislukken, en het .algemeene resultaat van deze Coöperaties is niet bijster bemoedigiehd.

Alsnu ikomt de heer H. tot Verbond en Verbondsbestuur.

Voor diens arbeid geeft hij de volgende regelen:

1. Voortdurend wijzen op de noodzakelijke beperking van Zondags ar b eid bij' de opanbare middelen van Vervoer.

2. Kennis nemen van de beginselen en de strijd-wijze' der nevengaande Organisaties en het aangeven van ide lijnen, hoe het Verbond ptaat tegenover deze be-weging.

3. Kennis verbreiden omtrent ons standpunt' bij de Sociale Wetge-ving.

4. Verbreiding der kennis omtrent den grondslag onzer Maatschappij-inrichting.

5. Een onderzoek instellen naar de werking der Sociale Wetten op de maatschappelijke verhoudingen en onze Volkswelvaart.

6. Het bieden van matexieelen en moreelen steun aan de Christelijke arbeiders in het algemeen en de leden in het bijzonder. Dezen materieelen steun te verleenen naar vormen op ©ene - wijze gelijk die-noodlg is op het oogenblilc, " dat deze 'steun - w^ordt igevraagd.

7. Toezicht uitoefenen op den ijver van en de werkzaamheden doör de onderdeelen — G-ewest. Org., Ringen en Afdeelingen — ter hand genomen en uitgevoerd; het verstrekken van adviezen betreifende den arbeid van „Patrimonium" in het algemeen.

Vorder wil hij; den arbeid onderbrengen in-iiriè' afdeelingen.

I. jE-en bnr, eï!i-J^c^ advn'es en toezicht.

II. Ciompltabiliteit.

III. Een commissie van redactie met brochurehandel.

Een rijk programma dus.

Wanneer Patrimjonium aan deze wenschen voldoet, zal het nieit te zoeken hebben naar arbeid, en kan er voldoende kracht van dit Verbond uitgaan.

Ten vijfde wijdt de heer H. zijn a.andacht aan den Chri.st!eliiken Besturenboind.

En 'hiermiede laakt hij-een' igèvó^ige plek in het - Patriniopiium-leven.

De 'vraaig is n.l. gerezen of een Besturenbond uitsluitend 'm; aet "bestaan uit afdeelingen van sociale bonden, (b.v. als Patrimonium, Chr. Wat. Werkmanshond ie.a.)) dan wel of de Valcafdeelingen ziöh ooik kunnen aaJnsluiten. Deze vraag is door; het C'hr. Nat. Vakverbond in dezen z^iin beantwoord, dat de samenwerkin: g van de vakvereeaigingen met de 'sociale bonden, toegelaten wordt, indien deze laatste" zic'h onderwerpen willen aan de leiding der vakbeweging, en 'hiervoor gevoelt de heer H. niets. „Die 'vernedering, zegt hij, moet Patrimonium zich besparen", en hiij wil den 'Besturenbond dan ook anders ingericht zien.

Dit pnint is ook er ter sprake geweest op de jaarvergadering 'van Patrimonium.

In ihet Hoofdbestuur was een minderheid en een meerderheid.

Die (eerste wilde geen aansluiting van Patrimoaium, omdat Patriffloniu.m de leiding van het .C. N. V. Iniet kan aanvaarden, terwijl de laatste de aansluiting verdedigde, onder deze voorwaarde, dat de Besturenbond alles doen zal om' de algemeene bonden jber plaatse vooruit te brengen. En de meerderheid heeft haai zin gekregen. Eerst is nog een voorstel—Den Ha, a|g. aangenomien, luidende: „De boindsvergadering spreke de wenschelijMieid tiit, dat (het bondsbestuiur zoo spoedig mogelijk stappen doe 'tot betere regeling van de verhouding van Patrimonium' en het C. N. V., opdat ieder der organisaties op haar eigen terrein bhjve", en toen ging de aansluiting er door.

Patrimonium) miSjg jf'& l vopr haar - zelf standigiheid waken.

Zoo licht worden de afdeelingen door het C. N. V. overvleugeld.

En van 'harte [hoiop! ik, dat het voorstel-Den Haag spoedig in de praktiijk worden uitgevoerd, opdat wie de onderscheiden terreinen duidelijk onderkennen, ie'n, ; Efr, aim! en Juda elkaar niet nxeer benauwen.

Vervolgens biedt dit - we'rkplan enkele schema's voiOT Ihet houden van een inleiding, over de volgende onderwerpen: „Wat is en Wiat wil Patrimonium? Des Chiistens roeping tegenover Patrimonium. , Onze strijd. Arbeid en Loop. en Socialisatie.

Deze schetsen zijn niet oinverdienstèlijk.

Alleen zullen ze velön te gedrongen ? ijn, en is er teveel: in één schets opgepropt, tervVijl de verwijzing naar de bronnen nauwkeuriger had kunnen wezen. Oofc vei-wondert het mij, dat voor den socialen strijd, niet het .uitgangspnnt genomen is in het beeld Gods, ïn den menscih als mensdh QroAs, om iwien het in iO-nze-sociale actie' gaat, en ein-'delijk ben ik "van één zinnetje deerlijk geschro'fcken.

De heer H. noeint n.l. den kinderbijslag een ethisch beginsel.

Hij zegt zelfs: „geen s c h r i f t u u r 1 ij-k, doch een ethisch beginsel", maar als dit waar is, dan zitten we allemaal in den ethischen hoek. Dan moet ik beginnen mezelf op' het bankje der beschuldigden !fce p'laatsen, want ik heb in een der Januari-nummelrs van „De Reformatie" uitvoerig den kinderbijslag verdedigd. Dan krijg ik gezelschap in Prof. Diepe-niiorst, die ook een warm voorstander van dezen loonsfaotor is. Dan omringt me voorts heel !het Tweede Christelijk Sociaal Congres, dat zich voor het kindergeld heeft uitgesproken, en da)n zijn zelfs de meeste onzer gereformeerde kerken en dominees van ethische smetten niet vrij', omdat de eersten in de tractementsbepaling' het kindengeld opgenomen hebben, en de laatsten met grage handen en blijde 'blikken ook dit deel hunner bezoldiging in ontvangst nemen.

We leven toch in een benauwde wereld.

In tijden van verflauwinig en synthese...

Maar, m'n ^waarde heer Huizinga, waarin bestaat dan dit „ethische"?

Ik kajn toe indenken, dat gij een ander standpunt inneetot, en voor kindergeld niets gevoelt, en jk wil gaarne de argulmenten waardeeren, die ge voor uw gevoelen aanvoert, Imaar is dit nu zoo'n diepgaand - verschil, dat ge du; rft te spreken-van de tegenstelling „schriftuurlijk" en „ethisch"? Zoekt ge het niet al te ver, en al te diep? Ikj zion evengoed met de Schrift in de hand het „kindergeld" kunnen verdedigen, en er op kunnen wijzen, welke hooge beteekenis 'G-ods Woord aan den kinderzegen (hecht, en op welke bijzondere waardij' het bezit van kinderen geschat wordt. En waar m.i. het loon te beschouwen is als de vrucht van den arbeid, waardoor wie ons handhaven als béeld-^^s^pf; . dfSg'êï's'' Krods/ TS 'E"6Ï''"d^^^ in de loonsbepialing met het gezin te rekenen? '

De larbeid alleen is toch niet de factor, die meetelt!

Ge erkent toch 'zielf dat ook gelet moet worden op hem. Ivoor "wien igearbeid wordt, en op dengene, die arbeid verricht, en als ik op den laatste let, komt [het mij' wenschelijk voor ook te rekenen, met het gezin, dat ihüj heeft te onderhouden. En zeker, de oiuders hebben de zorg van de gezinsgemeenschapi, maar die gemeenscihap bestaat uit ouders ien kinderen, en aan die zorg wordt niet te 'kort igtedaain-door den kinderbijslag. Ik kan u verzieikeren, dat in de 'meeste pastorieën deze tracitem'öntsveifhooging met blijdschap en zonder eenig bezwaar is ontvangen..

Nu zegt ge, dat kinderbij'slag op individualisme uitloopt.

Met levenveel 'recht kan ik beweren, dat hetgteen gij voorstaat-de nivelleéring van het socialisme in de hand wierk't, en is (h'et niet optoe'rkelijk, dat de socialisten, en ik denk hier aan de bekende bestrijdiingi van Van der Waerden, de felste tegenstanders van den kinderbijslag z'ijn. Noiem'den zijdit loonselement liiet een fokpremie?

Maar genoieg.

Misschien wilt ge u nader verklaren.

Gaarne 'vetleen ik u plaatsruimte.

En nu nog een slotopimerfcing.

Met uw 'schets over „Socialisatie onbestaanbaar" kan ik tme vrijwel vereenigen, orhdat ik dit systeem; practisch pnuitvaerbaar acht. Maar wel had ik gaarne gezien, dat ge in uw schema ook naar voren hadt gebracht, welke schade de socialisatie zal 'berokkenen aan de instandhouding van .onze kerken, stichtingen etc, en breeder hadt ontwikkeld, wat o|ns te doen staat tegenover de fouten van de tegenwoiofrdige maatsc'bappiji, die zeker, verbetering behoeft.

Het „werkplan in schemja" eindigt met enikele bijlagen.

Verschillende concept-constructies worden gegeven, die ik niet alle zial noemen, terwijl de heer H. ook ieen concept-program' aanbiedt, waarvan ik het grootste deel reeds besproken heb. Nieuwe punten zijn de bedrijfsregeling, de Kamers van Arbeid, de dembcratiseerinig van de weermacht en het eriïecht. Het zdu mij' te ver voeren dit breede program p^unt voor punt te behandelen, terwijl ik voornaa'mste opmerkingen, diie ik te maken had, reeds gemaald heb.

En hie-rmiee neem! ik 'lafscheid van dit „werkplan".

Ik besprak het uitvoerig, omdat ik zeer veel belang stel in den bloei van Patrimonium, en dit rapport mij; gereede aanleiding bood enkele wenken te geven. M.i. is er voor dit Verbond nog alle reden van bestaan. Ik zon het betreuren, wanneer door de cntwilikeling van [het miaatschappëlijk leven de vakorganisatie Patrimonuim verdrong, want naast dé vakveree-nigingen is er genoiegzaam plaats voor ons verbond. Ifet heeft to|t taak de sociale beweging door studie ten voorlichting te steunen, en-opl maatschappelijlk terrein door woningbouw ete. prac'tisch opl te treden, watt een vakvereeniging niet doen kan. Deze laatste heeft zich meer met de engere, interne aanigelegenheden der valcgenooten te bemoeien, de - verhouding tot den werkgever te rege-• len, en meer pïiacti& dh p'ositie in te nemen tegen de o-pistuwi; n!g - der moderne bonden. Patrimonium zij. hij dazen moeilijken arbeid der vakorganisatie als een hulpe tegenover 'Ihaar.

Daarom geen suprematie van den een .boiyen den lander.

Geen getwist om de leiding of de eereplaaits.

Ieder heeft een eigen taak van God ontvsmgen, en ik hioopi van harte, dat naar den wensch van de afd. Den Haag, en naar - •het besluit der algemeene 'vergadering het Patrinioniums hoofdbestuur geluldcen! 'tooge, de lijnen helder en zuiver te trekken, op'dat ieder duidelijk het ondersqheid tussöhen de beide terreinen zien kan.

En... dan is Ier nog arbeid genoeg voor Patrimonium.

Het werkplan van den heer H. levert voldoende stof.

Wanneer onze afdeelihgen naar zulk 'n plan werken, 'kan er veel goeds tot ^tand komen, en is er voor Patrimionium nieuw leven en nieuwe bloei mogelijk'. Die opierinig heeft ons Verbond wel noodig. Ik zeg allerminst dat de dood in de pot is, en ik ontken niet giaarne het vele goede, dat sommige afdeelingen praesteeren, maar .Itkon veel schooner en veel krachtiger zijn. Onze sociale acitie kon op hoolger plan staan. Daartoe is noodig, dat allen zich geven, en dan is de kleinste kracht niet te gering.

0ok het eene talent [heeft waarde voor «God.

Hij ziegene ons chiistelijlc-sociaal streven.

Ook het streven van Patrimonium.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen