GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Synode-indrukken.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Synode-indrukken.

11 minuten leestijd Arcering uitzetten

VIII.

De indruk in het land.

De publikatie Van het dogmatisch-exegetisch rapport met zijn konklusies en die van de kerkrechtelijke konklusies hebben, naar wij van verschillende zijden vernemen, door heel het land een diepen indruk gemaakt.

Zij, die zich bezorgd maakten, dat onze kerken in jdit geval van leertucht niet zouden durven •doortasten, voelen zich verlicht.

Anderen, die meenden, dat het om een klein geschil ging en dat de zaak-Geelkerken kunstmatig was opgeblazen, erkenden eerlijk, dat door het dogmatisch rapport hun oogen waren opengegaan voor het ontzaglijke gevaar, dat onze kerken bedreigde.

Zij, die in den waan Verkeerden, dat op den achtergrond persoonlijke sympathiën en antipathiën de figuren op den voorgrond bewogen, betuigden hun leedwezen over die verdenking.

Heel de Gerefonneerde pers — op één uitzondering na — gaf uiting aan haar gevoel van voldoening over den uitslag.

Wij voelen weer grond onder de voeten.

Dat is het thema, dat men bijna van alle kanten beluisteren kan.

De indruk is zoo goed als algemeen: onze kerken stonden voor het dilemma om óf de waarheid der Schrift volkomen te handhaven en daarmee te blijven in de lijn der Reformatie óf om de deformatie officieel toe te laten.

En doordat de Synod'e het laatste zonder aarzeling heeft afgewezen en eenparig voor het eerste gekozen, oogstte zij den dank in van zeker meer dan 99 percent onzer Gereformeerden.

Het kan natuurlijk niet van onze rubriek geverg, d, dat daarin allerlei brieven en berichten, waarin die blijdschap wordt vertolkt, worden opgenomen.

Het zij voldoende de verademing te konstateeren, welke de besluiten der Synode alom heeft gebracht. De stemmen zijn verstomd, welke waarschuwden, dat de Synode te Assen voorbarig was saamgeroepen.

Voor velen, waaronder ook vooraanstaande mannen, js deze vergadering een openbaring geweest.

Zij winden er geen doekjes om: wij wisten niet, . dat de afwijking van de belijdenis reeds die aimeting had aangenomen.

Het echt iGereformeerde besef is hierdoor niet weinig gesterkt.

Dat mag tot het goede gerekend, wat dit op zichzelf zoo droevig geschil, reeds heeft opgeleverd.

Velen zijn ontwaait uit hun rust. ;

Zij betrekken thans de wachtposten.

Zij bewonderen meer dan in jaren de heerlijkheid van ons Gereformeerd belijden.

Natuurlijk bleven ook protesten niet uit.

Maar wij kunnen ons niet onttrekken aan den indruk, dat meer dan één protest op misverstand! .is gebaseerd.

En het ligt op den weg van de getrouwe kerkelijke pers om dat misverstand uit den weg te ruimen.

Hoe jammer toch zou het zijn, indien deze ziaakeenige scheuring — hoe gering van omvang ook — ten gevolge had.

De Synode heeft zich gelukkig niet door vrees voor scheuring laten leiden.

Trouwens, indien zij de vrees om advies had' gevraagd, zou zij gen raad hebhen ontvangen, die in orakeltaal sprak en waaruit zij nooit had wijs kunnen worden.

Het stond toch zóó, dat, wanneer het gevoelen van Dr Geelkerken ware geduld, tal van kerkleden zich niet aan het besluit der Synode zou hebben gekonformeerd.

Dat was geen looze bedreiging, maar vast voornemen.

En daarmee zou aan onze kerken het edelste bloed zijn afgetapt.

Zij zouden verloren hebben zulken, die zich onvoorwaardelijk buigen onder den scepter van Koning Jezus, gelijk Hij Zich openbaart in de Schrift in haar geheel en in elk harer deelen in het bijzonder.

Maar, zooals gezegd, de Synode heeft de vrees niet gekonsulteerd.

Zij heeft zich niet ingelaten met kansberekening over een scheuring links of een scheuring rechts.

Zij is slechts te rade gegaan met Schrift en belijdenis.'

En de uitkomst gaf zij over aan Hem, die al de eeuwen door voor Zijn kerk heeft gezorgd, haar gedurig weer van dwaling heeft gezuiverd, haar Inzicht in Zijn Woord heeft verhelderd.

Daarom konden de Synodale zittingen ook zulk een kalm verloop hebben.

En die kalmte, haar ingestort door den Geest der waarheid, heeft het vertrouwen in haar versterkt.

De uiterste welwillendheid.

Waar zulk een kalmte haar eigen was, kon het niet uitblijven, dat zij tegenover Dr Geelkerken heel welwillend stond.

Zij heeft die welwillendheid zelfs gedreven tot het uiterste.

Ja, men heeft weleens gevraagd of zij daarin niet een tikje overdreven heeft.

Het juiste midden valt vaak moeilijk te treffen. En ieder zal het toch moeten toestemmen, dat het altijd beter is, iets te welwillend te zijn, dan aan een tekort aan welwillendheid mank te gaan.

Vanzelf heeft een Synode ook te waken 'voor eigen waardigheid.

Die waardigheid is haar niet door menschen opgelegd.

Zij heeft die ontvangen van het Hoofd der kerk. Daarom mag zij die niet laten aantasten.

Doch gelukkig houden de Gereformeerden hun Synode wel zóó in aanzien, dat deze z; ich over het verlies van haar waardigheid niet al te bezorgd behoeft te maken.

Zij kon dan oOk tegenover Dr Geelkerken tofr geeflijker staan, dan op zichzelf het strenge recht het toeliet.

Deze uiterste toegeeflijkheid Tjleek allereerst uit

De Citatie.

De kerken hebben het recht een Dienaar des Woords, tegen wien een kladit is ingebractht, te ei te er en, d.i. voor zidh te roepen om voor haar verantwoording te doen.

Over dat citatie-recht vindt men het noodige in het kerkrechtelijke rapport.

Wij gaan dat thans niet ontwikkelen.

Nu bleek het noodzakelijk Dr Geelkerken te citeeren.

Maar hier was dit een ingewikkeld geVal.

In den regel vermeldt men het woord „citeeren" in den oproep niet.

Ook de Synode van Leeuwarden gebruikte het niet tegenover D; s Netelenbos.

Alleen in uiterste noodzaak, wanneer de geroepene niet verschijnt, pleegt men er gebruik van tè maken.

Daartoe zag b.v. de Classis Amsterdam zich tegenover Dr Geelkerken gedwongen.

Deze geschiedenis bewees, hoezeer Dr G. zich aan dat woord stootte.

Hij gaf te kennen, dat hij zich door niemand zou laten citeeren.

Waar de zaken zóó stonden, was daar de Synode niet verplicht om tegenover Dr Geelkerken zich van het woord „citeeren" te bedienen, ten einde hem duidelijk te maken, dat de kerken haar citatierecht niet konden en mochten prijsgeven?

Men gevoelt het moeilijke van dit punt.

Om echter zooveel mogelijk alles te vermijden, wat Dr G. prikkelen kon, besloot zij haar oproep te formuleeren in tennen, die vriendelijker klonken.

Zij deed daarmee van haar citatie-r e öht geen afstand.

Dat zou tegen ons Gereformeerd kerkrecht indruischen.

Alleen het woord „citatie" schakelde zij uit. Zoo werd dan het volgende telegram gekoncipiëerd:

„Synode jerzoekt u, morgen. Woensdag om 2 uur ter vergadering te komen voor toelichting van uw protest, inlichtingen met betrekking tot uw zaak .en nadere verklaring van gevoelen."

Citeeren" was vervaneen docr „verzoeken”.

Droeve afloop.

Besloot de Generale Synode verleden week Vrijdag Dr Geelkerken voor drie maanden te schorsen opdat hij zich in dien tijd zou beraden en overeenkomstig de vurige bede van deir Praeses zicli zou verootmoedigen en met schuldbelijdenis terug. keeren, zoO' is de laatste hoop' vervlogen.

Gingen er stemmen op, dat de vier dagen bedenktijd (welke door de korresponden tie tot zeven dagen zijn verlengd) om de bekende verklaring te onderteekenen, wel wat kort was. Dr G. heeft gemeenü de drie maanden bedenktijd, welke de Synode hem schonk, niet noodig te hebben.

In minder dan een dag was hij met zijn oordeel gereed en stond zijn voornemen vast zich aan het schorsingsbesluit niet te onderwerpen.

Een zelfde gedragslijn volgde de meerderheid van den kerkeraad van Amsterdam-Zuid.

Zij had op Zondag 7 Maart een deputatie per auto naar den Praeses gezonden, om mede te deeien, dat zij met haar antwoord tegen den tijd, waarop de Synode zou bijeenkomen, niet klaar kon zijn, ofschoon ~de Synode om geen anlwoord van den kerkeraad gevraagd had.

Maar haar beslissing om tegen het besluit der Synode in te gaan, viel aan den avoaid van denzelfden dag, waarop de schorsing van Dr G. bekend was geworden.

Wij kunnen het niet anders dan betreuren, dat zulk een haast werd gemaakt.

Met zich aan de beslissing der Synode te onderwerpen, zouden èn Dr G. èn de meerderheid van den kerkeraad niets hebben verloren.

Men zou den tijd hebben gehad om alles nog eens rustig te overwegen.

Het mocht evenwel zoo niet zijn.

Dr G. trad Zondag 14 Maart toch op en het politiegeleide gaf aan dit geyal zelfs iets sensationeels.

Zoo werd de Generale Synode gedwongen om in te grijpen.

Zij had, hoewel zij het tegendeel hoopte, de mogelijkheid, dat het zóó zou loopen, toch onder ie oogen gezien.

De besluiten lagen gereed om, zoo Dr Geelkerken of de kerkeraad of beide niet in de schorsing zouden berusten, tot afzetting uit het ambt over te gaan.

Trokken de afgevaardigden de voorgaande weken toch al niet welgemoed naar Assen óp, ditmaal was de gang nog zwaarder.

Het is waarlijk geen geringe zaak broeders uit het ambt te moeten ontzetten.

Als het er op aankomt, voelt men eerst, hoe pijnlijk dit is.

Maar er kon niet geaarzeld, wijl het hier niet ging over een bijkomstige, doch een zeer principiëele kwestie.

Uit enkele adressen bleek, dat sommigen het principiëele van deze kwestie nog niet voldoende inzien.

Op onze Gereformeerde pers rust thans de roeping, dit helder in het licht te stellen, een roepdng, waaraan ook wij ons niet mogen onttrekkea..

Hoe verheugend zou het zijn, indien èn Dr G. èn de meerderheid van den kerkeraafl bij riaders bezinning alsnog hun doolweg verlieten en zich weer bij de Gereformeerde Kerken voegden.

Nog is hun de pas niet afgesneden.

Nog moet er den Heere om gesmeekt worden. Bij al deze droefheid stemt het dankbaar, dat een deel van den kerkeraad trouw bleef en. & t een groot deel van de gemeente tot deze scheuring niet zal medewerken.

Reeds zijn er maatregelen getroffen, dat het trouwe deel der gemeente, de eigenlijke Gerefor; meerde Kerk van Amsterdam-Zuid dus a.s. Zondag zal kunnen samenkomen.

Om konflikten te voorkomen en alles een ordelijt en vredelievend verloop te doen Ihebben, zal dW samenkomst wel in een lokaal of in lokalen worden gehouden.

Vanzelf draagt dit een voorloopig karakter.

Wij vertrouwen, dat men aan 'beide kanten aan verkeerde bewegingen des vleesches niet zal toegeven.

Met sensatie, met „relletjes" is de kerk fc Heeren niet getaat.

Het is niet onmogelijk, dat ook in andere deeto van het land zich kleinere of grootere groepen zi)l' len vereenigen, die de zijde van Dr G. kiezen.

De Synode heeft ook daarover haar gedachten laten gaan en vaste lijnen getrokken.

Zij heeft deputaten benoemd om, zoo noodig: , dat delijk op te treden.

Hartelijk wenschen wij, dat zij passief kujuifin blijven.

Voor iemand zijn houding bepaalt, wachte h'J eerst de nadere toelichting over de Synodale ^ sluiten af.

Wij willen o zoo gaarne allen Voor onze kerken behouden.

Doch alleen op voorwaarde van oprechtheid.

Niemand konformeere zich geveinsdelijk.

Is iemand het veroordeelde beginsel van Dr "• van harte toegedaan, dat hij van ons schelde, ^"^ smartelijk het ook voor ons is.

Dat wij scheiden in vriendschap en onderlifiS* waardeerras.

De twee stroomingen, welke openbaar zijn geworden, kunnen niet in één kerkelijke bedding samenvloeien.

De Synode sprak het terecht uit^ dat het beffinsel van Dr G. de deur voor leervrijheid openzet.

En dat kan een belijdende kerk als dé onze niet toestaan.

Hoezeer wij dan ook eenerzijds een ieder bidden: scheur toch niet, zoo moeten wij ook een ieder toeroepen: zijt oprecht.

Het is verre van ons, dat wij hen, die zich van ons loBscheuren, niet voor ware christenen zouden houden.

Wij blijven hen als broieders beschouwen, maar dan als dwalende broeders.

En de dwaling kan in onze kerken niet toegelaten, zullen deze niet liaar pretentie prijsgeven de waarheid Gods het zuiverst te belijden.

Maar nog eens, wij waarschuwen een ieder tegen overijling.

Het worde hun, die weifelen, niet aJleen een zaak van gebed, maar ook van worstelen voor 's Heeren aangezicht.

Men leze de rapporten der Synode in van God begeerde kalmte.

Dan twijfelen we niet, of velen van hen, die EU nog misschien wankelen, zullen het inzien, dat men in het beginsel van Dr G. met een aiwijkingj van de Schrift naar Gereformeerd belijden te doen heeft.

En zij zullen r; hristus danken, dat Hij aan dei Synode .gegeven heeft den geest der kloekheid om vreemde beginselen te wederstaan.

"Blijve alle hartstocht en bitterheid van ons geweerd.

Zoo' is het de wil van Hem, die zachhnoedig was en nederig van hart.

HEPP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 19 maart 1926

De Reformatie | 8 Pagina's

Synode-indrukken.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 19 maart 1926

De Reformatie | 8 Pagina's