Pers-stemmen.

Scheiding van Kerk en Staat in Zweden.

Ook in Zweden is er een aktie gaande vO'Or de

288 Scheiding van Kerk en Sta, at. Ziji wordt gevo-erd van Konfessioneel-Luthersche zijde^ onder leiding yan proost Engström.

Een mooi oriënteerend artikel over wat op de jongste 'Generale Synode te dezer zake verhandeldi is, geeft Dr de Bie in „D'e Gerefoirmeerde Kerk".

Op de voor enkele maanden gehouden Generale Synode te Stockholm heelt de proost Engström, een der leiders van confessioneel-Zweden, het voorstel gedaan om Staat en Kerk ook daar te lande te scheiden. Als motief daarvoor voerde hij o.a. aan: Er bestaat wel geen enkele Kerk, die aan 's lauds vorstenhuis zooveel te danken heeft als de Zweedsche. Maar de tijden zijn veranderd. De macht van den koning is door het parlementarisme tot een schaduw geworden. De Kerk ondervindt op de meest gevoelige wijze den invloed der wisselende regeering, die naar politieke inzichten gevormd wordt, en vaak niet het minste begrip toont te hebben van de beteekenis der Kerk onder ons volk. Weerloos en zonder bescherming bij de gewichtigste vraagstukken, een speelbal in de handen van de Staatsmacht, in diepe vernedering, in Babylonische gevangenschap — zoo vertoont zich tegenwoordig het beeld van de Zweedsche Staatskerk.

De belijdenis der Kerk, het onderwijs der Kerk op hoogere en lagere scholen, de organisatie der Kerk, de boeken der Kerk, de vergaderingen van de vertegenwoordigers der Kerk, een en ander is door den Staat behandeld op een manier, die voor alle vrienden der Kerk niet anders dan hoogst pijnlijk kan heeten.

Het zou de plicht van den Zweedschen Staat zijn geweest, de Kerk te dienen en haar te helpen. Maar inplaats daarvan moet het de sterkste verbazing wekken, dat bijv. de Staat aan de Kerk professoren opdringt, die zelf de grondwaarheden van de belijdenis der Kerk loochenen. Dit kon-geschieden ondanks alle pleidooien van der zake kundige zijde. Wanneer de Kerk op dit punt terugwijkt en haar recht op en vraag naar professoren, die op den bodem der belijdenis staan, opgeeft, dan beteekent dit tenslotte niet anders dan zelfmoord van de Kerk.

Zoolang het nog gegaan is om vragen van minder gewicht, om achteruitzetting en vernedering van predikanten, gemeenten enz., hebben de vrienden der Kerk gezwegen. Maar thans gaat de strijd om den naam des Heeren in de Kerk zelf. Duidelijk, doelbewust, consequent en intensief is de wijze, waarop de Staatsmacht de Kerk leidt, al verder voortgegaan in een ricliting, waarin deze van haar christelijk karakter beroofd wordt.

Zwedens Kerk staat op dit moment voor een onontwijkbaar dilemma; óf 't een óf 't ander. Of zij maakt zich op en aanvaardt den strijd voor de goddelijke zaak onzes Heeren en Zaligmakers, voor Bijbel en belijdenis, bereid om te wagen en te offeren, om haar Apostolische en reformatorische erfenis te behouden, óf wij moeten onze oude Luthersche Kerk prijsgeven voor een nieuwen Christus, een nieuwen weg der zaligheid.

Hier moet het komen tot opwaken, tot een beslissing; er moeten duidelijke, zuivere lijnen getrokken worden. De weg ten leven of de weg ten doode ligt thans open voor onze Kerk.

Volgens dezen spreker hangt thans het behoud der Kerk aan hare vrijmaking van den Staat, die zijn hoogste en heiligste roeping niet meer verstaat en niet meer vervullen wil, die van de Kerk zoekt te maken een cultuurinstituut. Hij meent dat geen oogenblik larger gedraald mag worden met het inslaan van dezen weg.... De voordeelen van een verband met den Staat zijn voorzeker niet te onderschatten geweest. Maar tevens moest dit niet slechts duur, maar al te duur betaald worden. De beste krachten der reformatie worden dikwijls belet om zich naar haar eigenaardigheid vrij te ontplooien. Dit is met name tegenwoordig het geval, nu de Staat in toenemende mate zijn macht misbruikt. Naar zijn meening zal het losworden van het verband leiden tot de wedergeboorte der Kerk in den zLa van Luther. Ongetwijfeld zal het dan met haar gaan langs den weg van lijden en strijd; maar strijd is beter dan slaap, lijden beter dan goede dagen hebben naar het vleesch! De tranen der Kerk zijn als een uitgestrooid zaad, dat een rijken oogst profeteert!

In dien geest diende Engström een voorstel in om tot den koning het verzoek te richten, de Zweedsche Evang. Luthersche Kerk los te maken van haar verband met den Staat en haar te geven het recht om zichzelf te besturen ten opzichte van alle in-en uitwendige vraagstukken. Voor de toekomst zou dan naar dit voorstel de Kerkvergadering behouden blijven en de leiding der Kerk aan een opperkerkeraad toevertrouwd worden, met één kerkpresident als chef, en vier leden (opperkerkeraden), twee predikanten en twee „leeken". De eerstbedoelde moet predikant zijn in de Zweedsche Kerk. Het opperkerkelijk college wordt de taak opgedragen, die thans aan den koning in kerkelijk opzicht is toevertrouwd. Voor het overige, bijv. ten aanzien der leiding in de Kerk, enz. kan in aansluiting aan de organisaties der Duitsche staatsvrije Kerken de inrichting worden geregeld.

Verder diende Engström een protest in tegen de bezetting der academische leerstoelen door aanhangers van de rationalistische theologie. Hieraan moet een eind gemaakt worden. De tegenwoordige toestand werkt verwarrend op de vorming der a.s. predikanten; de eene hoogleeraar verkondigt dit, de ander het tegendeel. De H, Schrift en de Luthersche confessie moeten hier richtsnoer worden. Daartoe diende Engström bij de Synode nog een ander voorstel in: om er bij den koning op aan te dringen, bedoelde gevaren tegen te gaan. Het onderwijs aan hoogere en lagere scholen moet ingericht zijn naar de Ev. Luth. belijdenis der Zweedsche Kerk. De professoren in de theologie, die hierin niet kunnen meegaan, moeten ^verplicht worden ontslag te nemen met behoud van pensioen, en voortaan moeten de theologische professoren door een kerkelijk college worden aangesteld, door de conferentie der bisschoppen of door het lichaam, dat bij de toekomstige organisatie daartoe aangewezen zal zijn. Natuurlijk met inachtneming van wetenschappelijke bekwaamheid. Het onderwijs der N. Testamentische exegese, der dogmatiek en der practisohe theologie moet verplaatst worden naar het practisch-theologisch instituut.

Het is de eerste maal dat van confessioneelen kant in Zweden een voorstel tot scheiding van Kerk en Staat uitgaat. Vroeger zijn dergelijke voorstellen bij den Rijksdag ingediend van andere zijde, van politiek linksche partijen —• op andere gronden — en werd dit ondersteund door de zgn. „vrij-kerkelijken".

HEPP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen