Gevaren van de huidige Schoolwetgeving.

'^' Wië' zouden nog wat praten over de gevaren vau de huidige Schoolwetgeving. Wiij zijn natuurlijk dankbaar voor de heel wat betere positie, die wij met onze scholen mogen innemen, vergeleken met den toestand van vroeger. Wij zeggen met Mr Heemskerk, dat het met onze scholen goed gaat, dat zo de gelegenheid hebbem, zich in de lengte en in de diepte te ontwikkelen, maar wij' willen daarbij toch geen oogenblik uit het oog verliezen, dat er aan onze positie gevaren verbonden zijn met het oog opi de toekomst van onze scholen. Allereerst moeten we daarom in het oog houden, dat wij in onze positie alleen gewaarborgd zijn door onze getalsterkte. En dat is een gevaar. ', tZou heel wat anders zijn, wanneer ónze tegenstanders met ons overtuigd waren, dat de Bijzondere School de beste is, dat ieder burger daarin zijn rechten en zijn plichten het best gewaarborgd vindt. Maar dat is niet het geval. Neen, men vindt daar in het kampi van onze tegenstanders nog altijd de üverheidsschool de school en in onze wet is de Openbare Sch'ool maatgevend, wat de onkosten betreft. Aan dit gevaar mogen we dan ook een sterken prikkel ontleenen, om te zorgen, dat we in de meerderheid blijven als Rechtsche partijen. De weelde van gedeeldheid kunnen we ons alleen om de school al niet veroorloven. Voortdurend contact moeten we houden met de andere groepen van rechts en onverdroten moet er gearbeid', om onze kiezers ook op dit punt wel in te lichten en te zorgen, dat ze straks door de misleidende leuzen van links niet aan het wankelen worden gebracht. Wie toch hoort, wat men aan de uiterste linkerzijde langzam.erhand gaat voorstaan: een kostehvze, neutrale, voor allen verplichte oenheidsschool, die kan weten, welke""belangen hier op ||liet spel staan. Tegenover onze school, uitgaande van de ouders, staat de geheele linkerzijde als een hreede phalanx. We hebben wel eens gemeend, dat liberale mannen als T'horbecke nog zoo slecht gezind niet stonden tegenover de Bijzondere School en 'tis waar, hij met name heeft daar wel eens een goed woord over gezegd. Maar men moet hier wel onderscheiden.. En het is de verdienste van het Proefschrift van Mr L. W. 'Gr. Scholten, onlangs te Utrecht verschenen over , , Thoxbecka en de vrijheid van ondervsrijs toit 1848", dat 'daarop nog weer eens volle nadruk wordt gelegd. Hij toont .1^.1. aan, dat gedurende dit geheele tijdvak geen plaats aan te wij z en is, waarin Thorbecke aan ouders, die voor hun kinderen andersoortig onderwijs als h o t S t a a t s on d e r w ij s b e g e e r en, het r e ci h t toekent, schol e n o p te r i c h t e n, w a a r onderwijs wordt gegeven overeenkomstig eigen opvattin g. Thorbecke wil wel de Bijzondere School door partidalieren als een vrijheid van lederen burger, maar onder autarisatie der Overheid. De Bijzondere School wordt dan een bijdrage van de burgers in de kwijting der Overheidstaak. Van een recht der oiuders als zoodanig IS bij den grondlegger der Liberale partij geen sprake. En deze meening huist nog in het geheele Linksche kamp. 't Is zelfs de vraag, of rechts wel helder en klaar wordt ingezien het verschil in vrijheid, ons op dit oogenblik gegmid en door ons van den beginne af begeerdl. Zoo ja, dan zal het < 'ns allen een spöorslag zijn, om voort te arbeiden en te zorgen, dat d'e rust van het evencvviclit, door ons nu genoten, niet verstoord' wordt, doordat de balans der meerderheid naar de andere zijde overslaat.

Nauw in verband daarmee staat een ander gevaar, waarop we dezen keer ook even willen letten en dat is het gevaar van de pacificiatie. Na den strijd, ook als men d'e overwinning heeft behaald, neigt men naar rust en sluimert d'e waakzaamheid o, zoo gemakkelijk in. Dat ligt zoo voor de hand en ook in ons geval zijn er wel voorstanders van de Bijzondere Schoiol, die meenen, dat wij er zijn. Maar laten we ons dan 'toch even rekenschap' geven van de vraag, in hoeverre wij hebben bereikt, wat wij vroegen, in hoe verre de nu in ons land toegelaten Bijzondere School in overeeneenstemming is met het karakter van de ; Vrije School, die in den loop der historie de inzet werd van onzen schoolstrijd. Daartoe is zeer dienstig, dat we gedurig even het 'Gewijzigd Unierajpport gaan lezen en ons goed' rekenschapi geven van wat daar in staat. Ik noem maar alleen dezen keer de clausule, dat de gemeenten niet langer moeten worden belast met de-bekostiging van de Lagere School en de Wet-1920 kluisteirde ons met dub-Ijele ketenen aan de gemeente. De schoiolruimte wordt ons verstrekt, de exploitatie-kosten, worden vergoed, 'k Vermoed, dat niet veel Schoolbesturen den bestaanden toestand wenschelijk vinden. Laten we maar eens denken aan het oponthoud, dat kan worden veroorzaakt bij het stichten van een nieuwe school, welke lasten er Imnnen worden geleden bij de drie-jaarlijksche afrekening. Wie passen ons wel langzamerhand aan, we gewennen al aan dezen vorm, maar dat maakt, vind ik, het 'bedoelde gevaar grooter. De schoolstrijd is nu overgebracht naar het terrein van den gemeenteraad en menig dorpsmagnaat kan ten yolle zijn remmenden invloed laten gelden. Daarom moet onverzwakt onder ons de leus blijven: de gemeenten worden niet langer belast met de bekostiging van de Lagere School. De rust der pacificatie zou ons in slaap wiegen en ons al slapende brengen, waar we nooit wilden zijn. en ook niet moeten zijn. Hoe veel gemakkelijker de besturen het ook hebben gekregeUj hoe rijk het voorrecht is, dat wij overal Scholen met den Bijbel voor onze kinderen mogen oprichten, wij willen niet aflaten, elkaar te waarschuwen voor het gevaar der pacificatie, omdat wij niet gekomen zijn, waar wij' moeten k'oanen. En nu is de les der historie, dat het leger in tijd van wapenstilstand minder gemakkelijk opi kracht blijft en kerngezond dan in den actieven krijg. Eén ding houdt ons bovendien wel wakker. , De vijand kan niet nalaten, voor en na, hier en daar van zijn gezindheid te doen blijken. Op' allerlei wijzen blijkt, dat de vijand niet in een yriend is verkeerd' en daarom — 't geweer bij den voet. Eeii ander gevaar is, dat de Overheidsschoiol voorop' gaat en in alles maatgevend' is. Daarover een volgende maal.

G. MEIMA.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen