GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

HET BOEK VEN DE WEEK

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

HET BOEK VEN DE WEEK

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

Micbiel de Ruyter.

Het is geen klein land, dat zijn groote mannen eert. Ja, maar eereiii en eeren is twee. Een praalgraf en een standbeeld zij'n een armzalige kwijting van een eereschuld', wanneer bet daarbij blijft. Daai-om is het verheugend, dat in de laatste jaren ©en heirnieuwde belangstelling voor O'nz© vaderlandsche geschiedenis openbaar wordt. Tal van P'O'puIaire uitgaven op historisch gebied zijn er een uiting van. Het allooi is niet altij'd boven bedenldng, maar de baat is grooter dan de schade. Zoolang althans litteraire of andere bijoiogmerken de zuivere belangstelling voor het verleden om zijn zelfs wil niet gaan overwoekeren.

Het zou onverstandig zijn om deze populaire hisLoriog.rafie aan een al te strenge maatstaf te melen. Het eenvoudig verhalen, zondeir wetenschappelijke pretenüe, van een heldenleven of een ander brok verleden, heeft zijn eigenso'orüge en niet geringe waarde. Geleerddoenerij' moet daarbij evenzeer vermeden worden als onverantwoorde fantasieën en 'oordeelvellingen, die uit oppervlakkige en onvoldoende kennis van het onderweirp voortkomen.

Als een gelukkig specimen van dit ganïe beschouw ik het boekje, dat Constant van W'essem 'O'nlangs schreef over De Ruyter.i)

Het is wat strO'Cf, maar onopgesmukt gesdirefven. Luidruchtige fanfaronnades, waartoe vooral een onderwerp als ddt zoo gemakkelijk aanleiding geeft, ontbreken gelukkig. Het is gezo'nde, historische kost, 'die hier opgediend wordt, geen fijngesponnen psychologische analyse, waarbij de verleden werkelijkheid verdwijnt of naar alle kanten uitgerekt wordt. Zelfs bespaart de schrijver zijn lezers het omstandig verhaal niet van de zeeslagen, die De Ruyter heeft geleverd, en hij zet hun met kennis van zaken de techniek van den toenmaUgen zeeoorlog uiteen. Volkomen terecht! Deze dingen vormden in het leven van zijn held een zóó belangrijk element, dat zij onmisbaar zijn om een •eenigermate gelijkend portret te teekenen. Welk rechtgeaard Hollander zouden trouwens deze dingen niet interesseeren?

Toch vervalt Van Wessem niet in het andere gevaar, dat hij De Ruyter zelf laat verd'wijnen in de gebeurtenissen van zijn tijd. Zijn eerste hoofdstuk geeft een samenvattende beschouwing van uiterlijk, manieren en inborst van „den tweeden bestevaer", geïllustreerd met uitspraken van De Ruyter zelf. De slotzin er van luidt: „... een man, die de beste toenmalige karaktereigensohapipen versymboliseerde: taaie energie 'en beleidvolle voorzichtigheid, maar ook de hoogere deugden: eerbied en godvruchtigheid", (blz. 15.)

Het is goed, dat de schrijver ook op dit laatste, op De Ruyter's vroomheid, nadruk heeft gelegd Want in het veelbewogen en avontuurlijke leven van „Hollands Admiraal" is dit het opmerkelijkste, dat hij, bij alle succes en promotie, ©en eenvoudig en kinderlijk Ohristen is ge'; > lc'ven. In alle gevaar en bij den hachelijksten stand van zaken vond hij kracht en rust in het gebed. Zijn geloof gaf hem steeds weer moed, om onbevreesd bij de vervulling van zijn p'licht den doo'd onder d'e o ogen te zien. Zóó ongekunsteld en eenvoudig spreekt dit godsvertrouwen uit heel De Ruyter's optreden, dat het zelfs den spotter Busken Huet eerbied afdwong.

Men spreekt wel eens van db karaktervormende ikracht van het Calvinisme. Welnu, hier is er een nieuw voorbeeld van. Een man, voor wien de ^'ijand beeft, maar die zeU bij het begin van eiken strijd de knieën buigt voor zijn, Goid.

Dat mtusschen Van Wessem zijn held in ddt op'zicht volkomen recht laat wedervaren, zou ik niet 'durven beweren. Ondanks zijn eerlijke poging om ook in deze dingen objectief te zijn, staat hiji zelf toch wel te ver van 'deze mentaliteit af. Op één plaats geeft zijn boek daar blijk van. Het is waar hij ziegt: „Bij De Ruyter, lioe^ 'Wel als Cal-vLnist opgevoed, trouw kerkganger eix met den Bijbel als zijn gestage lectuur, was zijn Vroomheid geen sleur of traditie, maar ©en wezenlijk deel van hemzelf." (blz. 14.) Het doosmij gespatiëerde woord doet vermoeden^, dat Van Wessem's voorstelling van het Calvinisme meer van een caricatuur dan van een welgelijkend beeW heeft. Anders zou hij bemerkt Jiebben, dal De Ruyter's - vroomheid geheel van Calvinistlschen stempel is. Zijn eigen scihets van diens godsdienstig leven doet dat slag op slag zien.

Afgezien van dit vlekje, is deze populaire levensbeschrijving van onzen populairen zeeheld uitnemend geslaagd. Ieder, z)elfs de vakman, _ kan er zijn kennis nog door verrijken. En ik vo maak niij sterk dat ook jonge menscihen het met genoegen zullen lezen. w


1) Uitgave van H. P. Leopold's Uitg. Mij., Den Haag, 1937.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 oktober 1937

De Reformatie | 8 Pagina's

HET BOEK VEN DE WEEK

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 oktober 1937

De Reformatie | 8 Pagina's