BOEKBESPREKING

Het gepredikte Woord". Preeten van Joh. Galvijn, vertaald door Ds J. Douma en Ds W. H. V. d. Vegt. Deel II. Lijdensstoffen. — T. Wever N.V., Franeier.

Spoedig is het tweede deel dezer uitgaaf op het eerste gevolgd en juist op tijd, nu wij' in de lijdensweken zijn. Het bevat 15 preeken, en wel over Jes. 52 : 13—53 : 12, en over Matth. 26 : 36—27 : 60. Een uitgever van deze en andere preeken van Galvijn schreef in 1558 dat zij „naar behooren tevoren overdacht en heelemaal berekend op de bevatting voor zijn schapen (zijn), altijd voorhoudend de genadeweldaad van den Heere Jezus Christus, om die diep in de harten vast te zetten. Het zijn geen versleten gemeenplaatsen, nooh preeken die hij uit zijn mouw schudt om ze te doen dienen voor alle Schriftuurplaatsen, zooals een vorm voor de voeten, maar getrouwe, zuivere, nuchtere verklaringen, passend bij den te behandelen tekst. Hij stopt ze niet vol met vermaningen, die buiten het onderwerp omgaan, hij "vult ze niet met scheldwoorden, die uit eerzucht voortkomen. ... Zijn gewoonte is om één lijn te volgen en een strekking, die stichting beoogt, niets weglatend van alles wat dient tot de eere Gods en de onderwijzing zijner hoorders", blz. 5 v.

Me dunkt, ooi wij mogen dit oordeel van bijna vier eeuwen geleden nog met vrijmoedigheid onderschrijven. Deze preeken geven regelmatige Sohriftopening, verkla/ring van den gekozen tekst, en dat in eenvoudigen practischen vorm, waarbij toch de diepten niet ontgaan noch verzwegen worden, b.v. bij: 'sHeeren worsteling in Getlisemane, blz. 132 v.v. Hare aandachtige lezing sticht daarom en onderwijst. Ook wie zelf te preeken heeft, zal goed doen met nauwgezetheid na te gaan, wat hij voor eigen preekmethode uit de preeken van Galvijn aan leering opdoen kan. De gemeente wordt niet gebouwd door rhetorica en woordenpraal, maar door ernfitige, eenvoudige bediening van het Woord Gods, zooals Galvijn die gaf, ai kan ook de vorm wel wat anders weizen dan bij hem.

S. GREIJDANUS.

Leentje M. Hagen: Carolientje. N.V. Zomer & Keuning — Wageningen.

Het kind staat nog steeds in het brandpunt der belangstelling. De jeugdbiografieën uit de moderne literatuur geven er het bewijs van. Maar heel anders dan deze geromantiseerde kinderlevens is het boek over Carolientje. Een jonge moeder geeft een nauwkeurig verslag van het eerste levensjaar van haar kind. Zij doet dit zoo, dat iedere moeder, en de vader soms ook, zou kunnen zeggen: zoo kan ik het ook, want zoo ging het precies. Maar hier schuilt juist de kunst van de schrijfster: zoo gewoon-weg te vertellen, zonder eenige mooidoenerij, als men wel durft te zeggen, maar niet te schrijven.

De eerlijk eenvoudige toon, de blijdschap van de moederweelde, waardoor het leven en de natuur een mooier tint verkrijgen, de dankbaarheid, waaraan het boek zijn oorsprong dankt, maken het tot iets moois. De vijftig pracht foto's van den bekenden fotograaf Heukels zullen moeders, die in Carolientje haar eigen kind herkennen, jaloersch kunnen maken. Stellig een hoek, dat vaak ter hand zal worden genomen. Het spaart haast een eigen dagboek uit.

H. S.

Het vrije schrift, onafhankelijk letterkundig miniatuur-tijdschrift.

Dit beginselloqze tijdschriftje, onder redactie van den Vlaming c. luickx en den Hollander: willem eges (zoo schrijven deze heeren hun namen), lijkt me geen aanwinst. Het proza en dramatisch werk van den laatste maken het tijdschriftje niet noodzakelijk, het voorwoord van den eerste doet geen beter vervolg verwachten. Wie het lezen wil schrijve naar: Vlietlaan 23b, Rotterdam.

H. S.

Johan Theunisz: Johan de Witt. H. P. Leopold's Uitg.-Mij N.V. — Den Haag, 1938.

Het lijkt een dankbaar werk het leven te mogen beschrijven van iemand, waarvan de schrijver zelf verklaart, dat hij was „de grootste staatsman van zijn tijd", „één van de enkele, heel enkele waarlijk groote staatslieden, die ons land in al de eeuwen van zijn bestaan heeft voortgebracht".

De schrijver heeft getracht een zuiver beeld van den staatsman naar voren te brengen uit het geweldige politieke leven van zijn tijd. Dat de mensch daarbij zich vrijwel geheel verscholen houdt achter den politicus, is verklaarbaar, maar wij missen er een persoonlijk element door. De staatkunde overheerscht wel wat veel.

Theunisz heeft getracht zoo objectief mogelijk te schrijven, en aarzelt niet minder goede trekken in de Witt aan te wijzen, als misbruik maken van zijn ambt, om vrienden aan baantjes te helpen en zelfs voor zijn particuliere finantiën. Anderzijds wijst hij terecht opzijn persoonlijken moed en doortastendheid in gevaarlijke posities.

Ondanks zijn kennelijke liefde voor den staatsman, gelukt het m.i. den schrijver niet aan te toonen, dat diens maximen werkelijk het heil van het vaderland beoogden. De schr. laat zijn objectiviteit los, als hij het beleid van de Witt tegenover de prinsgezinden verdedigt. Diens eigenmachtig optreden tegen den wil der Staten-Generaal, bij de acte van Seclusie, noemt de schr. zonder bewijs „de eenig juiste" en „weergalooze diplomatieke handigheid". Hij wijst op de „aanvechtbare strekking" van de Deductie, maar noemt die „ten volle verantwoord". Het zwakst is het betoog, als hij de Witt als groot staatsman wil handhaven in de jaren vóór 1672, waarbij deze „met kinderlijke naïveteit" zijn meening volhield, en als dan zijn heele stelsel instort, wijdt de schr. dit aan het volk, dat te kort schoot, hoewel hij zelf verklaart: „Het volk had, als altijd, nergens verstand van"! Waar is dan de leiding, die een staatsman van de Witt's allure aan dat domme volk moest geven? Zoo zijn er meer zwakke punten in dit aardig verzorgde boekje, dat veel inzicht kan geven, mits het zeer critisch gelezen wordt.

H. S.

„Antirevolutionaire Staatkunde". Maandelijksoh orgaan van de Dr A. Kuyperstichting. Februari 1939. J. H. Kok N.V. — Kampen.

Dit nmnmer bevat een artikel van Mr D'r E. J. Beumer over „Het Parlement en zijne taak", en een vervolgartikel van den heer A. Zijlstra over „Journalistiek en Politiek", voorts de beantwoording van eene ingekomen vraag, en eene zeer prijzende recensie van het werk van Dr P. Kasteel over Dr A. Kuyper.

S. GREIJDANUS.

„Artikel 37 of de Heilige Schrift? " Zaagmolenstraat 39. — Rotterdam-N.

Een „Comité tot .verbreiding van de waarheid der Schriften" wil hierin betoogen, dat art. 37 van onze Geloofsbelijdenis dwaalt, wanneer het de opstanding des vleesohes belijdt, en dat ten jongsten dage allen zullen opstaan. Er zou aan voorafgaan eene opstanding der rechtvaardigen, en ook een gelukstaat van Israël. Doch wij kunnen nu juist niet zeggen, dat b.v. Openb. 20:11— 15 en Matth. 25: 31 v.v. wat anders openbaart, dan onze

Belijdenis uitspreekt.

S. GREIJDANUS.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen