PERSSCHOUW

DE HERVORMDE KERK OPNIEUW ENT DE YXHB DER „BEZINNING".

Misschien komt het van Ernst Cassirer, in wiens oek „The Mythe of the State" met zijn onderdeelen ver mythe en legende, ik pas heb zitten neuzen, dat k hier niet spreek van „De Herv. Kerk in bezinning" aar van haar in de mythe der bezinning. De Herv. erk als zoodanig laat in meerderheid de zaken waarver het loopt aan haar leiders over; en die hebben ooveel over mythe, en, logos, en zoo gehoord, dat ze n (barthiaansche) meerderheid een taal voeren, waar rijwel niemand iets van verstaat. En dan oproepen ot een „bezinning" waar vrijwel niemand toe in staat s, omdat men de barthiaansche taal niet kan „vaten": spreekt Cassirer niet van „mythe en taal"?

We zeggen niets leelijks, speciaal van De Herv. Kerk, Ook wijzelf hebben met mythen dagelijks te doen; en ls we de mythe de baas konden, dan waren we meten allemaal genezen; want genezing is hier „de baas kunnen".

Maar ter zake. De Ned. Herv. Kerk, men weet het, eeft geprobeerd, een nieuwe kerkorde in te voeren, waar van 'taal, want die is barthiaansch bij de spraakakende upper ten (te onderscheiden van de spraakóerende gemeente). Prof. Deddens heeft van die kerkrde, in ontwerp, op verzoek, zijn meening gezegd, en it stuk in ons blad gepubliceerd. Onze lezers zijn dus enigermate op de hoogte.

Juist waren we bezig, te probeeren, iets over de ontikkeling der dingen te zeggen, toen ons een artikel rof in de N. R. Ct. U moet eerst maar de opschriften, de „head lines" lezen; dat is tegenwoordig noodig ter ergemakkeHjking van de genesis der mythe, dat u ich bezint. Hier zijn de opschriften:

DE NIEUWE KERKORDE AL, WEER OUD?

EEIM NIEUWE HERVORMINGSBEWEGING BREEKT ZICH BAAN.

TERUG NAAR DE OUDE WAARDIGHEID.

En nu het artikel zelf:

De Hervormde Kerk in ons land schijnt niet tot rust te mogen komen. Nog heeft de nieuwe kerkorde haar beslag niet gekregen, o( een nieuwe beweging heeft zich baan gebroken om de organisatie principieel en praktisch te Wflzigen. En deze hervormingsplannen gaan nog weer verder: geen reformatie, maar niet minder dan een revolutie.

De initiatiefnemers zijn centrale figuren in het kerkelijke leven en theologen van formaat. Waarbij komt, dat dit kersverse streven reeds bij de geboorte zowel van vrijztonige als van rechtzinnige zijde met een sympathieke belangstelling, welke deels instemming betekent, is begroet. Namen als die van ds J. Loos, prof. dr J. N. Bakhuizen van den Brink, ds P. Dijkstra, ds H. Miskotte, ds J. M. Gerritsen geven aan de verklaring, welke onder de titel: „Hervorming en Catholiclteit" bij D. van Sijn te Rotterdam (1950) is verschenen en waaronder behalve elf predikanten ook een aantal „leken" hun handtekening hebben gezet, een betekenis, waarmee de kerk rekening zal dienen te houden. Wij hebben hier te maken met een uiting van het hoogkerkelijka beginsel, dat de protestantse kerkgenootschappen weer wil bekleden met de oude waardigheid van de algemeen-christeUjke kerk uit het vóórreformatorische tijdperk. Met het verzet tegen de verschrompeling, welke de herbronning in dogmatisch opzicht heeft teweeggebracht, gaat een protest gepaard tegen de liturgische ontluistering, door het puritanisme der Dordtse vaderen gepleegd. Stellig heeft deze beweging haar wortelen reeds In'het liturgisch streven, waarvoor de ultra-gereformeerden in de Hervormde Kerk achterna blijkbaar niet ten onrechte zo op hun hoede meenden te moeten zijn.

Volgens de ondertekenaars van het bovengenoemde geschrift hebben de voorvaderen, die de kerk aan de calvinistische belijdenis bonden, en hun nazaten, die de Dordtse leerregelen absoluut gezag hebben toegekend, zich af gesnoerd van de algemene, ongedeelde kerk, die te Nicea haar geloof heeft beleden. Er heeft zich tegenever de wereldwijde katholieke traditie aldus een bekrompen gereformeerde traditie gevormd, die de oecumenische gedachte in de weg staat. In de verklaring wordt op grond van de oud-christelijke geloofsinhoud gepleit voor het opgeven van de mening, als zou de Schrift alleen de waarheid overleveren: men neemt het er in op voor de meer dan symbolische, absoluut-reële betekenis van het Avondmaal, waarbij Christus op geheimzinnige wijze, wezenlijk, werkelijk en waarachtig tegenwoordig is m het brood en de wijn; men stelt voorop, dat ook In het lichaam van de kerk de incarnatie wordt voortgezet en leidt hieruit af, dat het ambt van , .opziener" door een bijzondere genade en door oplegging der handen wordt doorgegeven. Men wU dus breken met de presbyteriale kerkregering en deze vervangen door de apostolische successie. Vorm en traditie acht men als reële waarden onafscheidelijk van het geloof. Het Woord is vlees geworden niet louter in de Schrift, maar evenzeer in heel de Schepping. Aldus luiden de beginselen, waarnaar deze nieuwe groep de kerk en inzonderheid de Hervormde Kerk wil veranderen.

Merkwaardig is, dat ook van vrijzinnige zijde deze nieuwe „doorbraak" met vreugde, zelfs „met grote vreugde" wordt begroet. , , Het gemis van de katholieke bijdrage in onze kerk heeft aan haar een stuk echtheid onthouden", zegt ds A. Faber In Kerk en Wereld, het orgaan van de Vereniging van vrijzinnige Hervormden. , , De uitstoellng van onze vaderlandse theologie naar de excessen in Gereformeerde en congregationallstische lokaaltreintjes is voor een groot deel hieraan te wijten Daarom kam deze katholieke bijdrage een heilzame uitwerkmg hebben op die geesten, die zich nog niet voetstoots wensen uit te leveren aan alle geroep om een presbyteriaal-synodaal kerkschema".

Wij weten niet, in hoeverre de synodale kringen in de Hervormde Kerk enig vermoeden hebben gehad van wat hier broeide. Voor de oningewijden lijkt het een verrassing, een overrompeling. Zij zullen zich afvragen, waarom deze hoogkerkelijken hun stem niet hebben doen horen terwijl de nieuwe kerkorde, die toch de belichaming Is van de gereformeerde , , verabsolutering" aan de orde werd gesteld. Nu deze reorganisatie zonder veel merkbare tegenstand bijna de eindpaal bereikt heeft, komt dit verzet het betrokken kerkgenootschap wel zeer te onpas. Heeft men het voldongen feit willen afwachten alvorens er tegen te protesteren? Of wil nien bij de laatste ronde roet in het eten gaan werpen? Hoe dit zij, de goe-gemeente loopt gevaar, na deze nieuwe wending helemaal niet meer te weten wat nu eigenlijk al of niet een christelijk gefundeerde kerkorde is! De verontrusting zal door al dit elkander kruisende streven naar , , kerkelijke bezinning" heviger zijn dan zij ooit onder de vigueur van het verloochende Algemeen Reglement is geweest.

Tot zoover het artikel. We laten de karakteristiek van den inhoud van het besproken geschrift voor rekening van de N. R. Ct. Daartoe ons beperkende merken we op:

a) terugkeer tot (formeele) waardigheid, en niet tot de materie van de waarheid, is terugkeeren tot de mythe, en tot de zelfvergoding;

b) dat de dordtsche synode aan de Leerregels „absoluut" gezag zou hebben toegekend, is natuurlijk onwaar. Ze heeft gezegd: dit staat in de Schrift, en als u kunt bewijzen, dat het er niet in staat, zeg het dan alstublieft, dan doet u ons allemaal een dienst. Maar nu gaan zij, die de Schrift niet echt gelooven, dit laatste verzwijgen; zoo ontsnappen ze aan den eisch, om de Leerregels te toetsen aan de Schrift, en hebben ze de kans, deze te verwerpen zonder meteen te moeten zeggen, dat ze niet naar de Schrift terug willen als Woord van God.

We gaan op aiie mythen (b.v. van die incarnatie in dit en dat) niet in. We zeggen alleen maar: vol-

strekt geen wonder, dat ook vrijzinnigen hier tevreden 2ijn. Ze krijgen zoowel bij de volbloed barthianen als in dit conglomeraat honderd keer meer dan ze ooit vermochten te verwerven. Wat orthodox heette pleegde — voorzoover onder barthiaansche leiding gebracht — zelfmoord; de vrijzinnigheid zou allang hebben kunnen glimlachen en grijnslachen, indien ze niet zich geneerde voor die ouderwetsohe termen en dat vertoon van „waardigheid"; velen onder haar zijn daar te nuchter voor. Maar overigens: geen vroolijker ding voor hen dan de verjaardag van Karl Barth. K. S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen