Leestafel.

DR. A. KUYPER JR. HET HEIL VAN JERUSA­ LEM. STICHTELIJKE OVERDENKINGEN. Rotterdam. — W. Zwagers.

De ook om zijn kanselwerk in ROTTERDAM zoo geliefde doctor biedt ons hier een dertigtal ^Stichtelijke overdenkingen".

Eigenlijk zijn het er 31, want de 23ste: NASMAN DE MELAATSCHE en ABANA EN PHAR-PAR zijn er twee.

De overdenking of de »meditatie" behoort, zooals ik hier al eens schreef, met de «oratie" of het gebed en de > tentatie" of de zelf beproeving tot die „heilige oefeningen" waarvan ook in onze DORDSCHE LEERREGELS gesproken wordt en die men, voor den welstand van zijn geestelijk leven, niet straffeloos kan verzuimen.

Er toe op te wekken, vooral in onzen tijd waarin het leven, ook der christenen, zich meer in de breedte dan in de diepte beweegt, — is eisch van goede zielezorg.

DR. A. KUYPER JR. is, door ons dezen bundel „stichtelijke overdenkingen" te bieden, het daar blijkbaar goed mee eMis.

• Zeker, aan zielezorg doet de prediker bij de verklaring en de toepassing van het Woord — vooral bij de laatste, wanneer hij althans het Woord „recht snijdt" — ook op den kansel.

Maar daarmee is hij van de zielezorg nog niet af. Ook in de huizen der menschen heeft hij die te brengen.

Te brengen in hun huizen door contact te zoeken met wat PAULUS noemt „den inwendigen mensch" of het hoogere ziele-of geestesleven. Om, als hij dan dien „inwendigen mensch", in zoo'n mensch te pakken heeft gekregen, dien te „bedokteren".

Zooals een arts dat „den uitwendigen mensch" doet.

En dat is ook 'n kunst.

De kunst om eerst den toestand te onderscheiden en dan, naar de zielezorger dien bevindt, middelen aan te wenden öf tot voorkoming óf tot genezing.

Verschillende middelen.

Al «naar het in dien éénen „inwendigen mensch" óf nog niet öf al reeds tot „afsterving van den „ouden" en tot „opstanding van den nieuwen mensch" is gekomen, en ook veerschillend al naar het in dien éénen „inwendige mensch" óf l met den „ouden" weer goed en dan met den S „nieuwen" weer slecht, óf met den „nieuwen" goed en dan met den „oudèh" weer slecht staat.

De beoefening van déze kunst is heel subtiel werk.

Het zijn dan ook lang niet alle zielezorgers die den titel van V. D. M. dragen.

Onder die middelen, waar ik het zoo even over had, behoort dan ook, zooals ik zei, de meditatie of de „stichtelijke overdenking".

Dat „stichtelijk" heeft voor 'n'hog onbekeerd mensch, ik weet dat ook wel, 'n ietwat onaan-D k genamen bijsmaak. Maar, omdat zoo'n „onbe­ p keerd mensch", anders dan uw kat, 'n ziel te B verliezen heeft, moet ge trachten, door het hem „ uit te leggen, zijn afkeer er van te overwinnen. m Hem zeggen, dat het eigenUjk „opbouwen" k beteekent en wel in den overdrachtelij ken zin w van bevordering, van toeneming in „geestelijk O leven", hetwelk, omdat niemand minder dan d de Heiüge Geest er de Werker van is, nog iets t anders en veel hoogers is dan zijn „geestesleven" ' met den drang naar waarheid, schoonheid en e goedheid.

Zeg hen dat, en zoo'n onbekeerde zal het t nog wel niet geheel klaar en duidelijk vinden, v maar zooveel zal hij er dan toch wel van P begrijptn, dat „stichtelijk" iets heel moois is, en omdat hij nii begrijpt, dat het lang niet zoo dwaas is als hij dacht, zal hij er zich niet meer aan ergeren.

Ik zeg dit hier zoo, omdat ik van harte wensch, dat wanneer ook 'n nog «onbékeerd mensch" deze mijn beoordeeling van KUYPER'S HET HEIL VAN JERUSALEM, STICHTELIJKE OVER­ DENKINGEN leest, hij of zij door dien ondertitel zich niet zal laten afschrikken om HET HEIL VAN JERUSALEM te gaan lezen.

Want dit zich laten afschrikken zou óok tegen de bedoehng van den auteur zijn, die te goed zielezorger is om niet te weten, dat men niet enkel preekt en ook niet enkel meditaties schrijft voor den «bekeerde".

Meditaties schrijft.

Tot de zielezorg behoort ook het, bij de l menschen in hun huizen, aandringen' tot medi-z teeren, als éen van de «heilige oefeningen" door v middel waarvan de wasdom van het nieuwe, n van het geestelijk leven kan bevorderd. Zeker, a d middelen zijn maar middelen, en zullen zij wat d uitwerken, dan moet God met zijn alomtegen­ h woordige kracht, die van Zijn wezen niet te m scheiden is, er als eerste oorzaak in werken.

Maar God bindt ons aan de middelen.

En dat zoowel voor het lichamelijk en tijdelijk leven, hetwelk een christen-mensch uit zijn eerste, als voor het geestelijk en hemelsch hetwelk hij uit zijn tweede geboorte heeft.

Stichtelijke «overdenking" kan 'n mensch hebben met 'n enkel woord uit 'n boek, dat hij vroeger eens gelezen heeft; uit 'n preek die hij lang geleden eens "gehoord; en oók met 'n woord uit de Schrift.

Meditatie behoeft niet altijd overdenking van 'n Schriftwoord te zijn.

Toch zal het dit, onder christenen, wel meestal wezen.

Behoeft dan niet altijd een door 'n ander geschreven meditatie te zijn.

Het gebeurt toch ook onder Gods kinderen, dat men plotseUng een woord, een Schriftwoord i krijgt".

Uit het onderbewuste, waarin het, misschien wel jaren geleden, gezonken was, schiet het dan plotseling op.

Misschien doordat het zich verbindt aan 'n d woord, dat men dè.n juist hoort of leest, of waaraan men dan juist denkt. Maar, ook al het zóo is, dan is daarmede dat «krijgen", zonder meer, nog lang niet verklaard. Want die «verbinding" gaat weer niet buiten Gods voorzienigheid, en in die «verbinding" werkt dan weer, als eerste oorzaak, Gods alomtegenwoor dige kracht.

Het gebeurt zelfs, dat een eenvoudig, niet zoo-heel-Bijbelvast kind des Heeren u in bhjde herinnering zegt: «en toen kreeg ik" en dan noemt hij u een Bijbeltekst, en vertelt er u in verwondering bij: «en ja! ik wist toen niet eens, dat het in de Schrift en nog veel minder waar het stond!" En ook vertelt hij er u, met dankbare herinnering bij, dat hij he toen is gaan overdenken, gaan bepeinzen en er zoo wondere vertroosting en bemoediging en stichting aan heeft gehad.

Zeker, men kan, maar dat is heel iets anders, de Schrift ook misbruiken, door er een loterij-spel mee te bedrijven. Door haar, op goed geluk, «opteslaan" en den eersten den besten tekst waar dan het oog op valt, als 'n «lot van beslissing of voorzegging" te gebruiken.

Dat is het «sortilegium biblicum", waartegen ook onze VOETIUS als onheilig gebruik waar» schuwde.

Maar daar heb ik het nu niet over.

Ik wilde er hier maar op wijzen, dat 'n christenmensch het ook doen kan met een, niet door 'n ander geschreven meditatie.

Ook doen kan met zoo'n plotseling bij hem opkomend Bijbelwoord, hetwelk hem dan zóó pakt, dat de bepeinzing er van hem tot zegen is.

Maar het kan zijn, dat hij het nog beter doét, dat hij nog rijker zegen heeft met zoo'n door 'n ander geschreven meditatie.

Vooral wanneer die „ander", beter dan hij „verstaat", wat de Schrift, in zoo'n woord te lezen geeft.

Het komt toch ook wel eens voor, dat de niet in „uitlegging" geschoolde, uit zoo'n woord dat hij plotseling „kreeg", verstond wat er nu niet zoo bepaald uit te „verstaan" is. Als het misverstand dan maar niet al te zeer was en dat maar half-verstane woord hem, als goed hoorder, toch voldoening gaf, is dat nog zoo erg niet.

Maar, met dat al doet de in uitlegging geschoolde zielezorger zijn pUcht, als hij niet alleen aandringt op, maar ook leiding geeft aan de meditatie.

Leiding door, voor anderen, zelf doorvoelde meditaties te schrijven.

En daarbij komt nog iets.

Zulke „geschreven" meditaties kunnen in een groote Gemeente, waar het brengen van de zielezorg ook in de huizen der menschen, zijn eigenaardige bezwaren heeft, — aan de praxis ten goede komen.

Zoo'n bundel van geschreven medidaties is dan als een huis-apotheek.

Dézen zijn plicht heeft ook de in „uitlegging" goed geschoolde Rotterdamsche DR. KUYPER verstaan, en zijn HET HEIL VAN JERU­ SALEM is metterdaad als zulk een apotheek. Sommigen van dit 31 tal stichtelijke overdenkingen zijn blijkbaar uit 'n preek ontstaan.

Daarom zijn ze zeker niet minder-waardig als „meditatie".

Alleen maar, wanneer uit de „preek-verdeeing" in drieën, ook drie meditaties over één chriftwoord ontstaan, zooals bij die over Ps. 134 : 8, gaat van den totaal-indruk welke van et Schriftwoord op de ziel uitgaat, wél iets verloren. Om ten volle van een vrucht te enieten, moet men haar niet in al te veel tukjes snijden. Ook komt het mij voor, dat in e 16e, met het opschrift: OOR DE DPODEN GEDOOPT (1 Cor. 15 : 29), het onderwijzend element, meer dan in een meditatie geoorloofd is, p den voorgrond treedt. Maar over het geheel unnen deze overdenkingen zeker goede hulp rengen bij de heilige oefening der meditatie. e toon van het „innige leven" valt er onmisenbaar in te beluisteren. Ik noem slechts als roeve, die over 2 Sam. 12 : 20 AANBIDDING IJ SMART waarin, met groote teederheid, het met een bedroefd hart en een geprangd geoed, in het Huis des Heereu tot aanbidditig omen, als het mysterie des geloofs" overpeinsd ordt; en die over Hand. 13 : 48: E DIEPSTE ORZAAK, waarin de overdenking opleidt „tot e eeuwige verkiezing, rustende op het vrijmachig welbehagen als de diepste oorzaak van s menschen komen tot het zaligmakend geloof n de waarachtige bekeering".

De heer ZWAGERS heeft een, in alle opzichen, wél verzorgde uitgave gegeven, die bij den eelszins voortreffelijken inhoud van DR. KUY­ ER'S werk dan ook volkomen past.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen