De Protestantsche Kerken in Hongarije.

Naar aanleiding van onze vraag, waarom volgens den telegrafï.schen oproep aan onze Kerken de Protestantsche Kerken in Hongarije met den ondergang bedreigd worden, wanneer de aangenomen verdeeling van dit land naar het bekende nationaliteitenprincipe'doorgaat, heeft Prof. Dr. E. Sebestyen-van. Budapest, die tijdelijk in ons land vertoeft, de vriendelijkheid ons een manifest toe te zenden, dat namens" deze Kerken verspreid wordt onder den titel: Een ertistig oproep van de Hongaarsche Kerken aan hunne broeders in andete landen, waarin op werkelijk aangrijpende wijze een beroep wordt gedaan op de sympathie en het medelijden vandeProtestantsclieKerken, nu de Protestantsche Kerk in Hongarije, die het verst vooruit geschoven bolwerk van het Protestantisme is in het Oosten en daar zoo groote beteekenis heeft voor het volksleven, zich aan den rand vaii den afgrond bevindt door de hebzucht en j-oofzucht der omliggende volkeren. Het manifest in zijn geheel mee te deelen, zou te veel plaatsruimte vergen, maar op den hoofdinhoud willen we toch' de aandacht vestigen, opdat ook onze Nederlandsche Kerken weten mogen, in welk een noodtoestand deze Kerken verkeeren.

Het manifest begint eerst mét te herinneren, hoe in het verleden er steeds een naiiwe band bestaan heeft tusschen deze Protestantsche Kerken in Hongarije en die in de andere' landen van Europa, en hoe ze elkaar wederkeerig hebben geholpen, waarbij met name dankbaar gedacht wordt aan de edele hulp door de Nederlandsche Kerken in vroeger eeuwen aan de Protestantsche Kerken in Transsylvanië verleend toen de nood het hoogst gestegen was, en hoe onze zeehelden de Hongaarsche predikanten, die naar de galeien gezonden waren, bevrijd hebben.

Het gevaar, dat Hongarije thans bedreigt, is, dat het uiteenrükken van het land, om aan de hebzucht van de naburige volkeren te voldoen, niet alleen het Hongaarsche volk een doodelijke wonde zal toebrengen, maar ook de Kerken geheel desorganiseeren en voor een deel tot den ondergang doemen zal. De Duitschers willen een stuk van het Westen, de Croaten en Serviërs een stuk van het Oosten, de Czechen en Oekrainicrs een stuk van het Noorden afnemen, maar vooral van de zijde van Roemenië dreigt het grootste gevaar, daar dit bijna de helft van wat dan nog van Hongarije overschiet, wil inpakken.

Het manifest gaat dan in de tweede plaats na, welke rechten deze naburige - volkeren op deze gebieden kunnen duen gelden, en toont aan, dat deze rechten \ an nul en geeaer waarde zijn. Hongarije heeft zich niet van gebieden, die eerst aan naburige volken behoorden, meester gemaakt en ze veroverd met wapengeweld, zoodat nu het nationaliteitenprincipe een zeker recht zou geven aan de beroofde staten om deze stukken terug te eischen, maar de zaak staat zoo, dat Hongarije eerst zeer schaarsch bevolkt was, dat de-Regeering de immigratie sterk heeft aangemoedigd van de omliggende volkeren, en daardoor stroomen van buitenlanders zich in Hongarije hebben gevestigd op den bbdem, die oorspronkelijk aan het Hongaarsche volk behoorde. Van eenige onderdrukking van deze volkeren, die zich in Hongarije neerzetten, is nooit sprake geweest; ze hebben volle burgerrecht ontvangen, mochten hun eigen godsdienst en hun eigen scholen behouden en hun eigen taal gebruiken; ze werden door de Habs« burgsche monarchie, die het Protestantisme zooveel afbreuk wilde doen, soms zelfs voorgetrokken en bevoordeeld ten koste van de Hongaarsche Protestanten.

Het wegvallen van de Habsburgsche monarchie, die steeds het Protestantisme in Hongarije onderdrukt heeft, werd door de Protestantsche ; Kerken in Hongarije dan ook met blijdschap begroet, en ze hoopten, nu het. Hongaarsche volk tot zelfstandige politieke ontwikkeling kon komen, dat ook voor de Protestantsche Kerken een glansrijke. toekomst zou-aanbreken. > In saamwerking met een herboren Hongarije, zoo zegt het manifest, hoopten zij nieuwe gelegenheid te vinden om verreikende diensten te bewijzen aan den geestelijken welstand yan het land en tegelijk een bron van licht te worden voor de natiën, die ten Zuiden en ten Oosten van Hongarije leefden zonder nog den zegen te bezitten van het zuivere Evangelie. Maar al deze verwachtingen zouden in stukken worden geslagen, wanneer de plannen van hun hebzuchtige naburen door de Westersche Mogendheden worden gesteund.»

Wanneer Zevenbergen en de aangrenzende streken (samen 26 komitatiën) van Hongarije werden afgescheurd en, gelijk Roemenië wil, bij dit land worden gevoegd, dan zou dat voor de Protestantsche Kerken in Hongarije wel de zwaarste slag wezen. In het geheel heeft men in Hongarije ongeveer 4 millioen Protestanten, en van die vier aiillioen wonen er anderhalf millioen in de streken waarop Roemenië de hand wil leggen. Hoe weinig recht Roemenië heeft om op dit land beslag te leggen, blijkt wel hieruit, dat in deze streken wonen twee en een half millioen Hongaren, bijna 800.000 Duitschers, en 2.000.000 Roemeniërs, zoodat de laatsten niet eens de meerderheid der bevolking vormen.

Zou het verlies van deze anderhalf millioen Protestanten voor de Protestantsche Kerken in Hongarije zelf reeds zeer bedenkelijk zijn, omdat hun theologische scholen grooterjdeels of geheel in dit door Roemenië begeerde gebied liggen en bovendien er allerlei fondsen bestaan, die dan verdeeld zouden moeten worden, nog veel ernstiger staat de zaak voor de Protestanten in het van Hongarije afgescheurde gedeelte, want het staat wel zoo goed als vast, dat deze tot den ondergang In zouden gedoemd zijn. Roemenië heerscht nog altoos de idee, dat alleen de volkskerk (de Grieksche Kerk) wettig bestaan mag en de andere kerken worden stelselmatig onderdrukt. Het sterkst is dit het geval geweest met de Joden, die trots alle plechtige beloften door de Roemeensche Regeering gegeven, en trots herhaald tusschenbeide komen der Westerschc regeeringen, nog altoos aan allerlei vexaties zijn blootgesteld. Een staat waar zulk een intolerantie heerscht op godsdienstig gebied, zou, welke internationale garanties ook werden geboden, niet aarzelen ook de Protestanten te onderdrukken of op allerlei manier tot de Grieksche Kerk over te halen. De staatkunde zelf zou hiertoe nopen teneinde alle vroegere banden, die deze Kerken met de Protestantsche Kerken in Hongarije verbinden, < voor goed te ver­ r breken, en de sRoemeniseering" van het m veroverde gebied zou eerst dan volledig g gelukt wezen, wanneer heel de? .e Protestantsche bevolking tot de Grieksche Kerk was overgebracht. Al zou er wellicht geen openlijke vervolging plaats vinden, een voortdurende proselietenmakerij zou nog gevaarlijker wezen dan een martelaarsschap, dat den heldenmoed des geloofs kan doen ontwaken.

Hoezeer ook wat de intellectueele ontwikkeling van het volk betreft, zulk een terugvoeren van deze Protestantsche bevolking onder Roemenië's heerschappij noodlottig zou wezen, toont wel het feit, dat in Roemenië zelf een derde deel van de bevolking niet lezen of schrijven kan. In Zevenbergen wees de statistiek daarentegen uit, dat van de Protestantsche bevolking ongeveer 80 pCt. kan lezen en schrijven; wat vooral daaraan te danken is, dat het onderwijs geheel van de Kerk uitgaat.

onze > We hebben, zoo eindigt dit manifest, zaak voor u gelegd. Staande op den rand van een doodelijken afgrond, strekt het Protestantisme in Hongarije de handen naar u uit. Op de verst gelegen vesting Tan Christus zuiver Evangelie in het Oosten brandt het alarmsignaal hoog op. Kunt gij uw oogen daarvoor sluiten?

We hebben geen machtige patroons of woordvoerders in den raad der overwinnende Mogendheden — maar we plaatsen ons vertrouwen in de rechtvaardigheid van onze zaak. We kunnen niet gelooven, dat die mannen, die uw landen in den raad der natiën zullen vertegenwoordigen, in strijd zouden komen met de houding steeds in het verleden door de Westersche Mogendheden tegenover ons aangenomen en hetzij door gebrek aan onpartijdige inlichtingen, hetzij door miskenning van de levensbelangen, die we voor u gelegd hebben, hun namen zouden willen verbinden aan een daad, die heel het Evangelische Christendom met schande bedreigt. We gelooven, dat zij, in wier handen ons lot is geplaatst, niet laiger onze vijanden zijn, maar onze broeders, die, geleid worden door den geest van hetzelfde geloof, dat ons bezielt. We stellen ons vertrouwen in God Almachtig, dat ons land dit critieke oógenblik in zijn historie zal te boven komen en dat de integriteit van onze Protestantsche zal worden gered.

Broeders, die dezen oproep van ons ontvangt, gedenkt aan de groote wet, die.voor het leven van Christus' Kerk is gegeven : »wanneer éen lid lijdt, lijden alle leden mede". We vertrouwen, dat gij ons niet zult verlaten in onze moeilijkheden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen