Het gereformeerde beginsel en de kerkgeschiedenis - pagina 24

23

met de vrijheid van den menschelijken wil en even goed als het Pantheïsme en Naturalisme de verantwoordelijkheid van den mensch opheft, dan antwoord ik u, dat dit grootste historische probleem, zooals SCHELLING het terecht noemde, zij het dan ook in anderen vorm bij elke principieele opvatting der historie weder~ keert en dus niet als grief tegen het Theologisch standpunt mag worden uitgespeeld. Wie zal de Moraalstatistiek, die, gelijk AD. QUETELET aantoonde, ons leert, dat elk jaar een vast aantal moorden, diefstallen en echtbreuken geschieden, ooit in overeenr stemming brengen met de vrijheid van den menschelijken wil ) en de zedelijke verantwoordelijkheid van het individu? 71) Dit probleem op te lossen vermag de Theocratische school evenmin , als elke andere, maar het is haar verdienste, dat zij aan de eene zijde door ·de leer der providentie Gods den mensch bewaart voor het schrikkelijkst fatali me in de historie en aan de andere zijde, door den vollen eisch der zedewet te handhaven, de menschelijke verantwoordelijkheid redt. Het hart des menschen overdenkt zijnen weg, en blijft dus verantwoordelijk, maar de Heere stiert ziinen gang. 72)/ I' ZOO blijkt dus het theologisch standpunt in de historie èn weten, schappelijk én moreel volkomen gerechtvaardigd. Maar ik durf verder te gaan. Er is reden om te spreken over een Triumph der Christlichen Philosophie gegenüber der antichristlichen Weltanschauung am Ende des XIX Jahrhunderts. De historisc~e scholen, die met het Christendom hebben gebroken, zijn in hun rJoy/x (/-;,;pEx, geworden voor God. Ze hebben steenen aangedragen voor voorportaal, maar den tempel der historie hebben ze niet kun11 nen bouwen. Daarom heeft de "Theocratische" school, tnÎts ze niet als BUNSEN en L AURENT in het pantheïsme vervalt, 73) een heerlijke roeping. Met dieper inzicht in de providentia Dei verrijkt, beide de transcendentie en de immanentie Gods handhavende, heeft ze uit de steenen, die deze bouwlieden- hebben aangedragen, den tempel der historie te bouwen. Zij alleen vermag de tegenstellingen, die op historisch gebied onverzoenlijk schijnen, in hooger eenheid te verzoenen. Zij handhaaft de realiteit der historie en wil van een aprioristische constructie der geschiedenis niets weten, juist omdat ze in de geschiedenis het

I/het

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen