De hoogste vrijheid - pagina 26

24

DE HOOGSTE VRIJHEID.

;'.:*;--^H'^V•;•*-•„ -.•'•-•'""•-•••, 'r:'-. lit'-'^"i^n'ï'."'-••'•,>•'•

wekkend is de luchthartigheid, waarmede velen, die steeds van gewetensvrijheid hebben gebazeld, hen die het niet met hen eens zijn in hun beurs trachten te treffen, niet, naar men hopen mag, uit wraakzucht, maar in de hoop om door dat verheven middel de gewetensbezwaren te overwinnen ! Die de pijn lijdt weeklaagt luide, doch doet, zoodra hij kan, op zijne beurt hetzelfde. Geene enkele richting is van het oefenen van gewetensdwang vrij, en wanneer men zulk een' gewetensverkrachter — want wat is hij anders? — de onzedelijkheid zijner handelingen voorhoudt, dan krijgt men gewoonlijk precies dezelfde antwoorden tot bescheid, waarmede ik zelf zooeven het recht op gewetensvrijheid bestreed. Onverklaarbaar is die onaandoenlijkheid voor een beroep op de consciëntie niet; ieder toch weet dat zulk een beroep dikwijls niets is dan een voorwendsel, niets dan een schijn, waarachter men eigen onwil en halsstarrigheid verbergt. Wordt met zulk eene bedoeling eenberoep op het heiligste in den mensch gedaan, dan wekt dit terecht weerzin op. En menigeen maakt nu, gemakshalve, en met voorbijzien van de feiten die het tegendeel bewijzen, zichzelven diets, dat elk beroep op de consciëntie op zóó slechte motieven berust. Ook nog eene andere reden is er voor die onaandoenlijkheid. Het beroep op het geweten onderstelt een hoogeren dan een menschelijken rechter, en is daarom hinderlijk voor wie gewoon noch geneigd is met dien rechter te rekenen. Liever verklaart de zoodanige, wellicht ook ter sussing van eigen ongerustheid, het beroep op het geweten voor onoprecht. Doch wat de oorzaak zij van het verschijnsel, dit schijnt mij onwedersprekelijk, dat in theorie niets eerbiedwaardiger is dan d e consciëntie, en dat in de praktijk niets met minder eerbied bejegend wordt.

Noch 's menschen edele natuur, noch zijne voortreflijke logica heeft de wereld gebracht tot eerbiediging van het geweten, en tot erkenning van staatsrechtelijke gelijkheid op geestelijk gebied. Alleen voor de waarheid, het is niet te ontkennen, mag eerbied worden gekoesterd. Met haar alleen behoort de menschheid in aanraking t e worden gebracht. Uit eerbied voor eene gewetensvrijheid, met welk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen