Het calvinisme en de kunst - pagina 82

80 kunst, als verschijnsel nlefin het specifiek C h r i s t e l i j k , maar in het n a t u u r l i j k menschelijk leven, eenvoudig aan zichzelve teruggegeven en vrij. "") Deze overdrijving was een buitensporigheid, die niet aan Galvijn,maar aan enkele drijvers onder zijn volgelingen te wijten is- Het gebruik van het orgel bij het psalmgezang prijst Galvijn zelf aan. Zie zijn Commentaar op Gen. IV : 20. Over de waardij der muziek in het algemeen zegt hij in de voorrede op de Liturgie dit: ,Enh'e les autres choses, qui sont propres pour recréer l'homme et luy donner volupté, laMusicque est, OU la première, on l'une des principalles: et nous faut estimer que c'est un don de Dieu, depute a eet usage. Parquoy, d'autant plus devons nous regarder de n'en point abuser, de peur de la souiller et c'ontaminer, la convertissant en notre condamnation oü elle estoit desdiée a nostre proffit et salut. Quand il n'y auroit autre consideration que ceste seule, si nous doit elle bien esmouvoir a modérer l'usage de la Musicque, pour la faire servir a toute homesteté et qu'elle ne soit point occasion de nous lascher la bride a dissolution, ou de nous effeminer en délices désordonnées, et qu'elle ne soit point instrument de la paillardise ne d'aucune impudicité. Mais encore y a il d'avantage. Car a peine y a il en ce monde qui puisse plus tourner ou fléchir ca et la les meurs des hommes, comme Plato Fa prudemment consydéré. Et de fait nous expérimcntons qu'eUe a une verlu secrelte et quasi incredible a esmouvoir les cueurs en une sorte, ou en l'autre. Parquoy nous devons estre d'autant plus diligens alareigler, en telle sorte qu'elle nous soit utile et nullement pernicieuse." E d- B r u n s v . T o m . VI p. 169, 170. Ook hier dus blijkt het Calvinistische standpunt, gelijk Galvijn dit zelf aangeeft, weer te zijn: 1°. dat geen enkele kunst in zichzelf slecht, maar integendeel alle kunst een gave Gods is; 2°. dat bij elke kunst alle misbruik moet tegengegaan; en 3°. dat juist, overmits elke kunst een gave Gods is, elk misbruik niet slechts het doel missen doet, maar ook de kunst zelve als gave Gods ontwijdt en bevlekt. Dat overigens Galvijn noch tegen Beeldhouwkunst, noch tegen Schilderkunst gekant Was, behoeft wel nauwlijks aanwijzing- Lees ten overvloede, wat hij bi,i het tweede gebod zegt: , Q u o d s t u l t e q u i d a m p u t a r u n t h i c d a n i n a r i s c u l p t u r a s e t p i c t u r a s q u a s l i b e t , r e f u t a t i o n e n o n i n d ig et." Ed. Brunsv. Tom. XXIV, p. 377. "') G. W. F. HEGEL. E n c y cl. d e r P h i l . W i s s e n s c h a f t e n i n G r u n d r i s s e . Berlin, 184-5. Th. III. p. 445. „Damit hangt die weitere Betrachtung zusamrnen, dass das Eintrelen der Kunst den Untergang ciner an sinnliche Ausserlichkeit noch gebundene Religion anzeigt. Indem die Kunst der Religion die höchste Verklarung, Ausdruck und Glanz zu geben scheint, hat sie dieselbe zugleich über ih"e Beschranktheit hinausgehoben. Das Genie des Künstlers und der Zuschauer ist in der erhabenen Göttlichkeit, deren Ausdruck vom Kunstwerk erreicht ist, mit dem eigenen Sinne und Empfindung einheimisch, befriedigt und befreit. Das Anschauen und BewusLsein des freien Geistes ist gewahrt und erreicht. Die schone Kunst hat von ihrer Seite dasselbe geleistet, was die Philosophie — die Reinigung des Geistes von der Unfreiheit A b e r die s c h o n e K u n s t i s t n u r eine Befreiungsstufe, nicht die h ö c h s t e Befreiung selbst. Die wahrhafte Objectivitat, welche nur im Elemento des Gedankens ist, dem Elemente, in welchem allein der reine Geist für den Geist, die Befreiung zugleich mit der Ehrfurcht ist, mangelt auch in dem Sinnlich-schöne des Kunstwerks." ( S a m m t l . W e r k e . VII. 2. p. 445.) / 1 !

"-) Het Christelijk karakter der kunst mag niet uitsluitend noch hoofdzakelijk In een specifieke lijn, of eigen symboliek^ noch ook in uit Schrift en Legende genomen inhoud gezocht- Komt Christus in de wereld^ om onzen blik op de natuur, op de mensch-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen