Calvijns invloed op de reformatie in de Nederlanden voor zooveel die door hemzelven is uitgeoefend - pagina 61

53 vijns leeftijd de Gereformeerden hier te lande nog niet sterk genoeg om zich op staatkundig gebied te doen gelden. De naam van P r i n s W i l l e m I komt in Calvijns correspondentie slechts éénmaal voor, in een brief van George Cornelli, die in het voorjaar van 1561 bij de Gereformeerden in Oranje predikant werd, en toen kort daarna aan Calvijn schreef, o. a. om met zijne hulp de Protestantsche vorsten in Duitschland te bewegen, bij den Prins (wiens huwelijk met Anna van Saksen in Augustus van dat jaar zou gesloten worden) tusschen beide te komen ten behoeve van zijne verdrukte en vervolgde onderdanen in Oranje. Cornelli schreef hem dienaangaande: »Dautrepart ie vous prie me fere tant de bien de nous mander si vous nous pourries donner quelque addresse a quelque prince d'allemangne qui fut evangeliste et familier de monsieur Ie compte d e n a n s o t lequel est prince souverain de ceste principaute dorenges pour nous donner plus grande liberte par ung Interim, quar nous avons toute la noblesse et la plus part des magistratz qui sont de lEglisse, les monines [sic] et prestres ont depesche ung homme en Flandres vers ledit seigneur d e N a n s o t et leglisse en a mande ung autre au nom du plus de la ville, pourtant vous prie au nom de Dieu nous faire quelque faveur envers quelque bon seigneur vous qui aves credit avec plusieurs princes et Ie seigneur lesus qui est mort pour son eglisse vous recompensera du bien que par vostre monien ceste eglisse pourroiet avoier." In de Brunswijksche uitgave van Calvijns Werken (Vol. 19, p. 537) is deze ongedateerde brief verkeerdelijk geplaatst in Sept. 1562, gelijk eigenlijk reeds volgt uit hetgeen aldaar bij een anderen brief is aangeteekend (Ibid., p. 535). Hij is uit het voorjaar van 1561, zooals blijkt uit de historische mededeelingen in het werk van E. Arnaud, Histoire des Protestants de Provence, du Comtat Venaissin et de la Principaute d Orange, 1884, Vol. II, p. 168—175; welke mededeelingen ook belangrijk zijn voor de in dien brief behandelde zaak, o. a. tot wederlegging van hetgeen in 1853 nog kon geschreven worden: »Wij moeten nogmaals tegen Groen (Arch. I, 75) staande houden, dat ons alle bewijs voor geheime berigtschriften, in strijd met of tot verzachting van 's Prinsen plakkaten, ontbreekt" (Dr. R. C. Bakhuizen van den Brink, Het Huwelijk van Willem van Oranje met Anna van Saxen, blz. 103). Vgl. Arnaud, a. w., vooral Dl. II, blz. 172 vg. (over de zending van den notaris Jean Travail). ') Dat Calvijn geen Duitsch kende, blijkt het duidelijkst uit zijn eigen getuigenis. B. v. in zijn brief aan Farel van 11 Mei 1541, waar hij, sprekende over eene samenkomst van de Duitsche Protestantsche afgevaardigden bij het godsdienstgesprek te Regensburg, opdat deze in hunne beschouwing van het Avondmaal tot overeenstemming zouden komen, o. a. schrijft: »Me quoque exponere Latinè oportuit quid sentirem. Tametsi neminem ex aliis intellexeram, liberè tamen sine limore offensionis, illam localem praesentiam damnavi: adorationem asserui mihi esse intolerabilem." — En in zijn brief aan den met hem be-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen