Christelijke wereldbeschouwing - pagina 36

36

Haeckel valt waar te nemen,

bij

met kracht en

noemt

ten

i).

als hij

de atomen levende^

met geest en materie toegeruste elemen-

stof,

en panpneumatisme zijn elkander

Hylozoisme

genaderd, doordat het eerste tot het denkbeeld van „bewuste materie"

opgeklommen, en het tweede

is

wusten geest"

is

Wanneer men

afgedaald

van „onbe-

2).

met het empiriocriticisme van zulk

echter

speculatie niet gediend

eene

tot dat

is

en

al

het absolute en trans-

cendente uit de w^etenschap verwijderen wil, dan spreekt het

dynamiden een nog veel

vanzelf, dat ook de

metaphysisch

te

karakter dragen. Atomen en dynamiden zijn immers dan onwaar-

neembaar en alleen

om

te

danken aan de platonische methode,

begrippen te hypostaseeren en er eene realiteit buiten het

aan

bewustzijn

toe

kennen; en met deze methode moet

te

ten eenenmale gebroken worden. Wij moeten ons houden aan

wat

positief

Gegeven

gegeven

is

en mogen daarachter niet teruggaan.

zijn nu, volgens

Mach, Ostwald, Helm

energieën, werkingen. Al

wat

kunnen

„in der Gestalt

uitdrukken

wij

wij

e.

a.,

alleen

van de buitenwereld weten, von Aussagen über

vorhandene Energieën." Verder kunnen wij met onze wetenschap

komen.

niet

Energieën

reëele feiten, waartoe wij altijd

weer hebben

de laatste gegevens, de

hebben terug, en vanwaar wij dus

uit te gaan.

object, het physische

zijn

Materie en geest, subject en

en het psychische, substanties en „Dinge

an sich" hebben geen objectief bestaan, maar eene

dan

door ons verstand saamgevatte groep van verschillende

energieën

1)

zijn niets

^).

Haeckel,

Der Monismus

als

Band zwischen Eeligion und Wissen-

schaft 1893 bl. 14, 17, 33. 2) Ed. von Hartmann, Die Philos. des TJnbew. Eilfte Anfl. III bl. 3) Hönigswald, t. a. p. Eisler, Wörterbuch. art. Energie, Materie.

VIL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen