Christelijke wereldbeschouwing - pagina 16

16 door waarneming onmiddellijk van de dingen buiten

die

wij

ons

hebben verkregen.

niet

kennis,

In die gewaarwordingen hebben wij

althans niet in de eerste plaats en niet onmid-

van die gewaarwordingen, maar van het gewaarge-

dellijk,

En

wordene.

uit

de gewaarwordingen besluiten wij

syllogismen, tot eene wereld buiten ons, niet bestaat of

Maar

in

die

dan

niet,

door

eventueel

gansch anders bestaat dan wij ze waarnemen.

die

gewaarwordingen

is

de

objectieve

wereld

ons gegeven; en deze wordt door ons erkend en aan-

zelve

vaard, zooals wij ze waarnemen. Natuurlijk zijn die gewaar-

wordingen

onzuiver en onjuist

dikwerf

;

onze zintuigen zija

gebrekkig en onze subjectiviteit oefent ook op de waarneming

Doch

invloed.

onzuivere

dit

dingen,

dat

strenge

waarneming,

dat

wij

te

verhelpen

is

door steeds herhaalde,

doet aan de overtuiging geen afbreuk,

de gewaarwordingen en voorstellingen eene be-

in

trouwbare

alleen

en onjuiste in de gewaarwor-

kennis

van de objectieve werkelijkheid bezitten.

Zelfs de qualitatieve eigenschappen der dingen, zooals kleuren

en

klanken,

wordt,

niet

zijn,

gelijk

thans weer meer algemeen erkend

louter uit een aangeboren specifieke energie der

zintuigen te verklaren,

maar

zijn

wel ter dege mede door de

uitwendige prikkelingen der zenuwen bepaald Dit stelling

nu

is

het

feit,

ten grondslag

i).

dat aan alle gewaarwording en voorligt.

Wie

het ontkent, ondermijnt alle

waarheid en wetenschap. Hij komt dan met Nietzsche leer,

tot

de

dat subject en object twee absoluut verschillende sferen

1) Trendelenburg, Logische üntersuchungen II 476 v. E. L. Fischer, Die Grundfragen der Erkenntniss-theorie Mainz J887 bl. 240 v. Wundt, Grund-

der Psychologie 1897 bl. 52 v. Zieken, Leitfaden der physiol. Psych. Jena 1900 bl. 30. Eeinke, Die Welt als That 25.97. Eisler, Wörterbuch der philos. Begriffe. 2te Auflage I 269 v. riss

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen