UIT HET POLITIEKE EN SOCIALE LEVEN.

Het sociale leven vertO'ont in onze dagen een gansch lander beeld dan het politieke. Is het op dit laatste terrein betrekkelijk rustig, en heeft met name de aanneming der nieuwe Onderwijswet aan velerlei onrust een emde gemlaakt, in de maatschappelijke verhoudingen stormt en bruist het van onvrede, en Schijint er aan de beroering geen einde te kunnen komien. Alles is in, en helaas dikwerf heillooze', beweging. Van stabiliteit is geen sprake Imeer. De leene staking rolt over de andere als de golven aan 'het zeestranid. De loonacties! en uitsluitingen 'zijln niet van da lucht. Het wordt een wonder wanneer allen aan den arbeid zijn en er ki 't'geheel geen werk stilliigt, en mtet niet te iverbepgen ytreeze vraagt ieder, die niet aan Ida oppervlakte blijft staan, zich af, wat er van zpo'n wereld mioiet tePecht komien.

Het kan zoo niet voortgaan..

De loonen klinimien steeds' hoogar.

De productie wordt helaas minder.

De prijken stijlgen ondanks schoona pPofetieën, en , als ler geen stilstand in .deze angstwekkemdei opdrij.Ving en d, waze jacht komt, zal de ontevredenheid toenenuen, en het sociale leven in een moeras van jdiB'pe ellende verzinken.

Zijn er voor Idien 'diroeven toestand' ook oorzaken aan te wijlzen?

Zeker wel, .al zal iedeP toestemimen dat dit leven zoo jgeöomplicaepd js, en eP in de tegenwoordige verwikkelingien zO'Oveel factoPen samenwerken, dat er van een preciese diagnose moeilijk sprake kan zijn. Toch zijn er .wel elemienten te noemen, waaruit ide mialaise dezer dagen zich laat verklaren, en dan denk ik natuurlijk allereerst aan den jammerlijken invloed van (den wereldoorlog en den crisistijd. Deze periode heeft veelszins ontwrichtend gewerkt. Zij heeft de maatschappelijke verhoudingen scheef getrokken. Het sociale besef is door haar verzwakt, en zij heeft, zelve in ongerechtigheid geboren, ttal van ongerechtighejden in het sociale leven veroorzaakt.

Moet ik Idit nog bewijzen?

Deze periode ke'nmerkt zich immers dO'Or onheilige geldzucht aan den eenen en bittere „verellendiging" aan den anideren kant; zij is de tijld van oorlogswinst en .achteruitgang in zaken; van opeenhooping van .kapitaal en droeve verarming; van onverantwoordelijke verm'eerdering der weelde en schreiende toename Ider ontbering; van kettinghandel en effecten-verlies; van hamsteren en ondervoeding; van ontduiking der wet ^en honger, omdat er geen geld was om buiten de distributie te koopen; van prijsopidrijving en woningwoeker, en.., , .. is deze sombere opsomming niet voldoende? Kan het dan nog bevreemden, dat bij zulk een omverwerping van alle miaatschappielijke ordeningen, het gansche leven in de war is en niemand den moed en de kracht b'ezit het verlossend woord ba spreken ?

Maar er meer.

De verwarring vindt haar oorzaalc ook'.hierin, dat de laatste zes jaren een radicale breuk hebben geslagen m|et het verleden. Tusschen den toestand in het begin van 1914 en dien van nu ligt, ja in werkelijkheid een korte spanne tijds vMi pas ©en halve deoennie, niaar als we op 'de gPoote verandie-Pingen die plaats v.onden, letten, is het alsof we tientallen van jaren verldeP zijki.

En..'.. die pprong is te groot geweest.

Die .overgaing uit een wereld, waarin op sociaal terPein zich wel de vPagien vermenigvuldigden, dpdh de geleidelijikheid nog den scepter voende, in een tijd vol onzekerheid en mutatie hebben wij' niet kuninien verdragen, en door die breuk is het leven veel te veel geschokt. Wij zij'h uit olnze kracht]' gegroeid. Wij' hebben ons evenwicht verlor-en. De harmonische, evenredige ontwikkeling van alle geledingen in het maatschappelijk gehieel, en dat is toch de waarachtige sociale bloei, is onm'Ogelijk geworden, en nu kermt en jammert die wereld van disharmonie.

Laat ik een voiorb-eield mogen noemen.

De acht-urige arbeidsdag is voop sooimige bedrijven beslist nooidz.akelijk, en er zijn tal van wierkzaamheden, die om nog fco'rter werkduur vrag^en, maar voor heel het bedrijfsleven is hij' toch geen vereischte. Alle .arbeid is in dit keurslijf van ©en biepaald aantal uren niet te dringen, en al moet de Overheid waken Voior verkeerde exploitatie van (d'e arbeidskrachten, .de toepassing van één regel voor alle bedrij'ven, zal, waar de arbeid ZO'O gevaiieend is, op schade voor bet eiconomische leven in zijh geheel uitloopen. En gesteld dat deze acht-urige werkdag over de gansche linie ©en onafwijsbare eisch was, dan kan het maatschappelijk organisme er toch niet tegen, dat met een gPO'Oten sprong jieze sociale biageerte realiteit wordt.

Hier had ide geteidelijkhieid mOeten betraoht worden.

Zoo'n vaart is niet bij' te houden, en al is helt nu waar dat alle verhoudingen radicaal zijn omgekeerd, en we, bij' zooveel veranderingen, wel moiesten meespringen, toch is aan deze spPongen en sohoikken de groote beroering len onrus't idJeziajrl dagen in Met geringe mate te danken.

Nog een andere O'Orzaak valt er aan te wijzen.

Allerminst mag vergaten, idat de voortgang der revolutionaire ideeën en de o'v©rwiinning, welke het Socialisme en Communisüiie in vepschillende landen behaald hebben, aan deze woelingen niet vreemjd zijn. Het succes dezer partijien is, hier minder en idaar meer, vo'or velen ©en o'verweldiging geweest, e-n onder den druk van haar actie en de geweldige stuwing van haar sociale kracht, zijn talloos velen in beweging en beroering gekoimien, die vroeger er niet aan gedacht zouden hebben hun vredige irust te verlaten. En idaze storm werkt voort.. Str; ak|s| zullen de baz, adigde elementen ham niet meer kunnen keepen, len als de massa eenmaal is ontwaakit, en, van God en Zijki Wooirid vervreemid, naar haan „vrijheid" grijpt, zal de woeling van heiden nog slechts kinderspel zijb. bij de ellende, die dan |de wereld te .aanschouwen geeft.

Is dan Ide ontwrichting aan h'et Spcialism'e te danken ?

Niet .alleen aan deze richting, ihaap wel mei'd'e aan haar ideeën. Want zij' heeft jarenlang niets; anders gezaaid dan bittePheid en ontevredenheid); met haar prediking van den klassenstrijd heeft [zij' in de harten van tienduizenden stelselmatig vij^andschap geikweekt; Idoor alleen aan te drin-gen ^ipi materieel© verbetering heeft zij' den zin voor Md geestelijke geheel gedood, len nu m'aaien wie den jammerlijken oiogst van haar zaaisel.

Doch hieraani voeg ik terstond iets' toe.

Wij mogen het Siocialisme niet als zondebok gebruiken, want er zijln meer schuldigen. Debet aan de tegenwoo-rdigQ malaise is ook de achterstamd, die in de lopnen heers öhte, en de onevenredigheid

tusschen de •vruclilt van iden atbeid voor den werkgever ein voor den werkn'önner. Hier was een niet te miskermen tekort. En in stejde van uit eigen beweging en op eigen initi.atief dat tekort aan te zuiveren, en de harmonie tusschen winst en loon te herstellen, heeft menigeen geLalmd, totdat de massa niet langer wilde wachten, en moede van al bet vragen en bet geduld, ip zij' op gaan staan en beieft de ketenen verbroken.

En wie herstelt de rust?

Moest de rödding nieit uitgaan van ons als Christenen? En ach, ons Christendom is vaak zoo machteloos. V.an ons! imioet dikwerf, als van Jezus' discipelen, toen dd valdetr vci& t zijii bezeten zoon tevergeefs hun hulp inriepi, gezegd worden: „en zij hebben niet gekund." Wijl zijn te zwak om de booze geesten uit te wierpen. Wijl bezitten zoo weinig geloofskracht, Wij' hebben ook in nienig opzicht met de wereld meegedaan. Wijl hebben eveneens oorlogswinst gemaakt en gehatósterd, kettinghandel gedreven en hel loon der werklieden verkort. Wij' zijn ook meegesleurid door den geest van ontevTedenheid, en gaan veel teveel in heit stoffelijke pp. Wij zijn niet die we kunnen en moeten zijn.

En toch.., is hiet Evangelie d © kracht.

Toch kan er alleen van verlossing sprake iiijh door Jezus Christus, en in den weg Zijner ordinantiën. Alleen, wanneer wij in gehoorzaamiheid aan Heml, ia het sociale leven Zijn gerechtigheid zoeken, zullen de waarheid en de vrede elkander ontmoeten. En idaarom moeten wij aan den arbeidt Persoonlijk zullen wij ons begiasel in practijk brengen, en niet alleen m(et het woord maar met de daad christelijk-sociaal zijn, en dan met het Evangelie de ontredderde wereld in.

Is er voor haar nog redding mogelijk?

Zal het sociale leven tot rust komen?

God weet bet, niaar wij hebben onze ïoeping te vervullen, en wee ons, indien de m^aatschappij' meide door lde| schuld Ideï" belijders van den Christus verlonen gaat.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen