Een Katechismus-Preek uit het jaar 1863 van een Hongaarsch predikant.

Nu de band des geloofs miat dö Gereformeerde Kerk van Hongarije zóó sterk gaat trekken, dat bijna alle onze kerkelijke bladen als om strijd in hunne. kolommen wekelijks berichten geven of nadere mededeelingen doen uit het tegenwo'ordig'e en uit het verledene dezer kerk en naast het kerkelijk overzicht 1921 v.an de hand van één der beide redaciteurs in ons Jaarboek slechts modede'elihgen over de Hongaarsche Gerefor.mëe'rde Kerk als £arrag, Oi een plaa.tü hebben gévorid'en, kan men, dunkt mij-, het wel verstaan dat ik 'Wer iets miededeel van eeii i katechismuspreek uit de tweede helft der vorif, © eeuw, geleverd door een GerefO'mieerd predikaat Van Festh in Hongarije.

Dr Alabar Szabo', den lezers vast bij name wel bekend sinds hij in Ocitoher en November yan het vorige jaar zeven lezingen voor „onze menschen" over bet lijden en den strijd van dr Hongaa.rsche Gere.fO'rmeerde Kerk hield, heeh. o.a. ook in Utrecht een van de D.D. voor de c )rrespo'ndentie met da buiibenl. kerken leeren ke.anen, gelijk zijn verlangen en bedoelen was. Bij deze kennismaking werd hij door den D'eputaat, twens Redacteur van 'het Jaarboek, verzocht voor dit door duizenden getezen boekje iets over de Hongaarsche Gerefonmeerde Kerk te sohrijvet!.

Door Dr Szabo daartoe bereidwillig tie viitden, heeft Ds J. C. Rullmann ons een dienst bewezJenj ik denk van nog grooter dienst aan de HongaariSch'Cj kerk zelf en stellig alzoo niet weinig de inzameling bevorderd, ten behoeve waarvan een gestadige di oppeling langzamerhand een aardig bedrag doet inkomen aan het adres van Prof. Dr T. Hoeks! rSj Vloeddijk 13 te Kampen; W'olk adres tóch, naar ik vermoed, wel zal worden gevonden zionder de vermolding van den dijk, die Kampen thans niet meer behoeft te beschermen 'tegen de ho-og© vloeden, die de Zuiderzee van tijd tot tijd stuwt tot voor de p'Oorten dezejr .aloude stad en zonder die vaa da; t slecht ter falmie getal 13.

In genoemde mededeelingen nu lezen wij, dat ook in' Hongarije na de inzinking van het Gereformeerd belij'den en leven giedurende den loop' van de achttiende en d© eerste helft van de negentiende eeuw, een refarmatie in de laatste tientallen van jaren is ontstaan.

Deze reformatie beproeft men te leiden in de banen van de aloude Gereiformeerde Kerk, v/ijl deze een vrije kerk was, en in weerwil van staatssteun nag altijd een vrije kerk is, en in de tweede plaats, omdat de Gereformieerde kerk officieel haar oude leerstellingen nooit verloochende. Haar belijdenis is een der uitnemendste onder de .Gereformeerde symbolen: de Helvetiea posterior.

De Gerefoirmeerden van 'het oude keizer-koninkrijk worden immer aangeduid door de hoofdlette's C.H., dat is Confeissio 'Helvetica; de Lutherscbtn met de hjoofdMters CA., dat betieekient Confessio Augustana.

Nevens dit Gerefarm'eerd belij-denisschrift vonil ook de HeidelbergsChe Calechis'mus ingang.

Voor mij nu ligt een preek door een Hongaarse!predikant, met den ondar ons zoo go.ed klinkenden naam Van A n d e 1, geschireven voor 'n uügav© van 57 leerredenen oiver den Heidelbergschen Kat.echismus, uitgegieven bij gelegenheid van het 300-jarig bestaan van den Heidelbergsöhen Katechismus. Deze uitgave .geschiedde in het Hoogduitsch en werd geleverd door verschillende prO'fessoren en leerarein uit Gereformeerde kerken; daartoe uitgenoodigd door de predikanten der Gereformeerd© gemeente te Elberfeld.. Onder de samenstellers telde ik twee Nederlandsche theologen en worden ook Franschö en Zwilsersche gevonden len naast de overgroote mieerderheid van Diiitsche predikanten uit Hongairijie alleen Van And el uit Pesth.

Voordat ik iets nader mededeel van de leerred^e, door Van Andel geleverd, merk ik op dat er tóch nog in Duitschland wel iets, zoo niet zieJfs veel, zal zijn .overgebleven van den geest di© meerdere van deze predikatiën kenmerkt-. Wie weel oif de dag niet haast zal aanbreiken, dat ook in Duitschland een refarmatorisohe geest zal ontwaken, die t èiiigroiept tot Gods Woord en de waarheid, vroeger in zoovel© doelen van Duitschland zoo helder en klaar beleden. Wie weet of, , als er in dezen tijd ©en Weckruf weerklinkt, die Ru f niet in veler harte weer wakker zal roepen een herinnering aan beter en Wijder verleden in het leven der kerk!

Ds Van Andel dan heeft in ganoietade jubileumuitgave; welke oO'k in onze taal is uitgageven, een leerrede over 2 Korüithe 9 : 15: och Gode zij dank voor Zijne onuitsprekelijke gave, in aansluiting aan den tweeëndertigsten Zondag van den Heidelbergsqhen Kate-G'hismus.

De stereotype uitdrukking: in aansluiting aan ... is zonder twijfel van de hand deir sanuen stellerg. In verband m|et hlgtgeen dan in de leer-

rede over 2 Korintte 9 : 15 volgt, is zij niet juist en dat niet ten nadeele maar eer tot prijs van den Pesther teeiraar.

Om dezen tijd tocih meendein velen, dat inen beter deed om zicih niet te eng aan te sluiten bij de stp'f van de Cateahismus-afdeeling, maar liever '.eeii leeaTede te geven over een Sclhriftwoord of gedeelte der ScliTift, dat als bewijsplaats koai dienen voor de leer, begrepen in de Zondagsafdeeling.

Dit'gebruik meende ik te moieten gispen in mijn refer, aat, gehiouden op de laatste predikanten-vergadering te Utreciht, over de Caitecysmusprediking voor onzen üjd.

Ds Van Andel sclhijnt ook zelf van meening te zijn gewees', dat dit siieeds meer in zwang komend gebraik, door sonmaige homileiéai aanbevolen, zulk een aanbeveling niet verdient.

Hij behandelt in deze leerrede dan ook volstrekt niet den aangehaalden teksL, die aan het hoofd van zijn predikaie staat, en dit naar een oud gebruilc, dat ik meende geen aanbeveling te verdienen en dus beter achterwege kon worden gela, t8n.

De tekst komt dan ook niet tot zijn recht, indien deze leerrede werkelijk er eene bedoelde te zijn over de woorden boven geciteerd. Dil had de predilfer dan ook niiet voor!

Hij geeft ons echter wel degelijk een preek over den tweeënderiigsien Zondag en wel een preelf, die in zeer vele oipzichben een model mag heeten.

Zij is van gewonen omvang: bijna veieiraen bladzijden druks.'In de inleiding spreekt Ds Van Andel, in ruim twee bladzijden O'ver de dankbaarheid.

Al dadelijk treft ons hier een sterke overeenkomst tusschen zijn methode en die van wijlen Ds Hoekstra. Onze Christelijke godsdienst mag volgens den pred; lk©r met reciht de godsdienst der dankbaarheid worden genoemd.

Deze inleiding is schoon en van de meest gezonde en schriftuurlijke gedach'.e, doorvlodhiten van zulke bewijsplaasen als juist dienen ter bevestiging yan het geleerde. Dan behandelt hij in twee deelen de tweeënderligstei Zondagsafdeeling.

Het eerste deel draagt aan het hoofd de vraag: „Wat moet de verkondiging ©ri kennis van al datgene, wat Christus uit vrije genade voor ons, zondaren, geworden is en gedaan heeft, — van al datgene, wat hij ons verworven heeft en aanbiedt, bij ons menschen teweegbreng-.n? " •

Het antwoord wordt dan in vijf bladzijden gegeven, geïllustreerd met zeer juist' gekozen beelden en overvloedige bizonder passende teksten. Hij eindigt dit gedeelte met de navolgende dichtregelen, die vrij zijn van elke .anitjnp'miaansche smet:

't Geloof is niet waarachtig • ^öé'é; Tenzij het goed© werken doet; Het vangt daarmee niet later aan, Maar heeft ze reeds vanzelf gedaan. De warmte, die de vlammten spreiden. Is van 't vuur niet af te scheiden; Zoo ook kan men aan 't gelooven Nimmermeer de werken rooven.

In nauwe aansluiting bij de tweede vraag v..m de Cat.-afdeeling staat aan het hoofd van zijn tweede deel: „Het karakter en het lot van zulke menschen, die zich door de wonderbare liefde van God niet laten bewegiên, rfllaai; die in weerwil van alle betooning dier liefde in hunne ondankbaarheid volharden!"

De uiteenzetting van dit doel in zes bladzijden 35 leerstellig en practisch van dien aard, dat bijaldien deze prediking in eenige leeskerk werd voorgelezen, er voorzeker aandachtige hoorders z'ouden zijn, die gaarne zouden willen wiöten, van welken predikant deze leerrede todh: wel mooht wezen. Hij eindigt aldus: -'-

„Och, mocht toch de Heilige G'Clest ons de oogen openen, om-de gave Gods, del onuitsprekelijke gave, recht te erkennen; en mboht dezelfde Geest met kracht ons bewegen, om ons aan den Heere over te geven en ons gansche hart en leven Hem in dankbaarheid toe te wijden."

Als er voor ruim zestig jaren in Hongarije nog _op deze wijze werd gepreekt, dan kan het ons niet verwonderen, dat er thans bij ontwaking van het Gereformeerde leven aldaar weer vrage is naar de gezonde Gereformeerde prediking. Noode onihield ik mij van breede aanhaling.

Voetius telde onder zijn vrienden reeds Hongaarsche studenten.. Wij hopen, dat dra onze professoren weer Hongaren zullen tellen onder hun leerlingen en vrienden!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen