KUYPER-BIBLIOGRAFIE.

LXXVI.

66. Vliegend Blad, I, H en lü, 7 Juli, 21 Juli en 13 Augaistus 1880. Koninkl. Nederl. Stoom'-Ürukkerij, Warmioesstraat 106, Amsterdam.

De christelijke pers had in de laatste jaren breed haar wieken uitgeslagen. Aan alle hoeken des lands verschenen blaadjes om de publieke opinie te bewerken. Er bestond korten tijd zelfs een h u m o r i s-ti sch-antirevolutionair orgiaan. Recht door Zee genaamd, waarin een zekere Adolf met een zekeren Frans keuvelde.

Op de pers van Heraut en Standaard werd destijds een Vliegend Blad gedrukt, 't Was niet in den handel, nrtaar werd verspreid door de provinciale oorrespondenten en agenten der Vrije Universiteit. De schrijver noemde zich : EenManvan |het drievoudig gnoer, en schreef brieven uit Eleutheropolis.

Deze vliegende blaadjes, in zeer populairen toon geschreven, bepleitten de noodzakelijkheid (iev Vrije Universiteit. In dezer voege:

Wordt het niet langzamerhand een schrikkelijke toestand?

Voor ons goede geld vier groote Universiteiten onderhouden, die twee, drie ton 's jaars elk kosten, en dan te moeten zien, hoe de ergste godloc^ chenaars daar de eerste viool spelen, en al onze iongelni, de bloem der natie, waar naderhand alle posten mee bezet moeten worden, aldus overgeleverd worden aan een stelselmatige ondermijning van hun Christelij'k geloof, en ze te zien bewerken in een totaal on-christehjken geest, die hun conscientie voor Gods Woord toeschroeit?

Want weet nu wel, dat al die fonge mannen, naderhand als een stroom over heel het land uitgaan, om als burgemeester of notaris, als Minister of Kamerlid, als doctor of advci3aat, op alle manier in het dagelijksche leven ons arms volk van zijn God af te trekken en het Koningschap te ontzeggen aan Jezus onzen Heer!

En nu zou ik u toch willen vragen, lieve vriend, als de zaken zóó staan, mogen we dat dan nu zoo maar gaan laten?

Zouden we verantwoord zijn voor den Heere onzen God, indien we dat maar zoo lijdelijk aanzagen, hoe men ons volk aftrekt van Zijn dienst en eere?

En heeft onze Heiland, heeft onze dierbare Jezus dat aan ons verdiend, d^-t we Hem op een brutale manier het hart van ons volk ontstelen laten?

„O, mijn volk, wat heb Ik u gedaan, dat ge Mij de eerekroon, die de Vader Mij reikt, ten tweedemale voor een doornenkroon wilt uitruilen? " liet een oud KeiMied den Heiland klagen.

En als die Vrij« Universiteit op die klacht van den Heiland nu eens een antwoord der verootmoediging en der hope zocht te geven, zou ze dan nog wel zoo kwaad zijn?

Ik denk, al wie den Heiland liefheeft, moest haar dan liever .steunen met alle m/acht en alle toewijding.

Deze brief was gedateerd 7 Juli 1880.

Inmiddels verscheen 'bij C. H. Ei. Brej'^er te Utrecht een brochure: T)e „Bede" van D'r A. Kuyper, afgewezen door Dr A. W. Bronsveld.

Hiervan nu schreef de „Man van het drievoudig Snoer" op 21 Juli:

Ik vat maar aanstonds den draad weer op, waar ik die voor veertien dagen liggea liet.

Niet dat ik me in Bronsvelds geschil ga mengen. Zijn antwoord op Kuypters bede loopt over allerlei ditjes en datjes, maar glijdt over de hoofdquaestie, die voor ons arme volk in het spel is, met een ijskoud haxt heen.

Er worden heel wat vreemde boeken te pas en te onpas in aangehaald, maar , de groote vraag', die m(iji altijd op het hart weegt, namelijk: wat moet er gebeuren om de herders en leidslieden van ons volk aa n dien verderfelijken inv 1 o ed van de hoogere Staatsscholen te onttrekken en we er terug te brengen tot den Christus? daarover spreekt' deze altijd scherpe man geen woord.

Hem te antwoorden, laat ik dus, als het noodig is, stil aan Kuyper zelf over, en kom maar dadelij'ii weer op de 'Vrije Universiteit zelve.

Verder lezen we in dezen zelfden brief nog:

Zoo’n academie, die niets geen waarborg oplevert voor neutraal blijven van den professor; waar de dingen van den godsdienst, wel degelijk, en breed ook, moeten, behandeld worden, en waar de invloedrijkste personen van steden en dorpen vandaan moeten komen, lieve schepsel, hoe komt men er toch toe, om van zoa"n school te zeggen:

„Och, dat doet er niet toe of die voor of tegen Koning Jezus werkt. Dat is maar voor de geleerde lui!”

Neen, mijn lieve vriend, zoo masc ik vqor God niet spreken. En wil ik je eens wat zeggen; : Als de vrienden het maar eens hadden kunnen Worden, om er dat leelijke woord „Gereformeerd" af te laten, dan zou je eens gezien hebben, hoe die halve mannen wat warm mee hadden gedaan.

Ze hebben het zelf verklapt!

In dat „Gereformeerde" zit het eiereten. Maar j, uist daarom is het dan ook zoo leelij'k, dat ze anders praten als ze het meenen.

Dr Bronsveld nam deze zinsneden in zijn Kroniek over en schreef er onder:

Ik heb eenige vermoedens, w i e deze lasterlij'ke blaadjes schrijft. Zou hij den moed hebten, zelf zijii • naam bekend te maken?

Een en ander leidde tot een particuliere correspondentie tusschen Dr Kuyper en Dr Bronsveld.

Eerstgenoemde zond n.l. aan laatstgenoemde een paar regels voor de Stemmen, om hem' te zeggen, dat hij de schrijver van de geincrimineerde woorden was.

Dr Bronsveld weigerde echter iets van Dr Kuyper's hand in zijn tijdschrift op te nemen om „de beleedigende wijze" waarop deze over zijn antwoord op de „Bede" geschreven had. Tevens verklaarde Dr Bronsveld niet te zullen ingaan op wat D'r Kuyper tegen zijn „ditjes en datjes" zou inbrengen. Deze had n.l. in De Heraut van 11 JuU een korte aankondiging yan Dr Bronsveld's geschrift gegeven met de belofte om er na de zomerrust, in breeder .betoog op terug te zullen ko'm'en. Dr Bronsveld echter verklaarde nu reeds bij voorbaat, ., dat hij , aan Dr Kuyper het laatste woord liet.

In de weldra versohenen brochure „Strikt gé-'' • nomen", 'erkiende Dr Kuyper, dat de toon in het Vliegend Blaadje vriendelijker had kunnen zijn. Ook was hij bereid de gewraakte zinsneden terug te nemlen, zoodra Dr Bronsveld had aangetoond, dat daarin „gelasterd” was.

Maar Dr Bronsveld deed er het zwijgen toe.

Om het Vliegend Blad te adliterhalen verscheen echter ©en Loopend Bl^.d.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen