„Erfelijk belast”.

Sinds Lombroso heeft de uitdrukking „erfelijk belast" een zekere vermaardheid gekregen. Men gebruikte den term „erfelijk belast" in aJ die gevallen, waarin men ook placht te zeggen, dat de appel niet ver van den boom valt, in gevallen dus waar er een zekere overeenkomst placht te bestaan tusschen het gedrag der ouders en dat der kinderen en dan een overeenkomst In ongunstigen zin.

Sinds het midden van de vorige eeuw heeft men dezen term nog meer kracht pogen bij te zetten door de geschiedenissen van de familie Juke en van de familie liallikak.

Juke was een drankzuchtige boschbewoner in den staat New-York, die.om zijn onsociaal gedrag een zekere vermaardheid bezat en aan wien de herinnering nog voortleefde, toen zijn nakomelingen in het vijfde geslacht reeds volwassen waren. Met hel oog op het vraagstuk van de erfelijke belasting en niet minder om zekere gegevens te verkrijgen omtrent de psychische erfelijkheid, heeft men den levensloop van Juke's nakomelingen nagegaan. In vijf geslachten had Juke 709 kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen, enz.

Bij deze 709 personen waren 76 misdadigers, 170 publieke vrouwen en 183 levenden van ondersleuning uit de publieke kassen.

Ook van een zekeren Kallikak kon men de familiegeschiedenis gedurende vijf geslachten opteekenen. Kallikak was zelf een volkomen normaajl mensch en een kind van gezonde ouders; maar hij huwde met een zwakzinnig meisje en in de vijf volgende geslachten was 85 pet. van de kinderen achterlijk of zwakzinnig in verschillenden graad.

Op grond van deze gegevens, waarover bijna in elk iDoek, dat over erfelijke kwesties spreekt, wordt gehandeld, oordeelde men, dat toch wel met recht van een zekere „erfelijke belasting" mocht worden gesproken.

Inderdaad kan niet worden ontkend, dat de gegevens omtrent de familie Juke en omtrent de familie Kallikak wel vast staan; en toch behoeft de conclusie allerminst zoo somber te zijn als men aanvankelijk op grond van deze gegevens zou meenen. En dat ook, omdat gelukkig tallooze andeire gevallen bekend zijn, waarbij drankzuchtigen, die een a-sociaal leven, leidden, nakomelingen kregen, die schier allen volkomen maatschappelijk onbesproken leefden. En óók omdat het meermalen voorkomt, dat de nakomelingen van achterlijke mannen of vrouwen voor een belangrijk percentage volkomen, normaal zijn (op het feit, dat in dit laatste geval de cijfers toch nog vrij ongunstig blijven, komen we later nog terug; trouwens, het begrip „erfelijke belasting" wo-rdt meer betrokken op moreele dan op intellectueele afwijkingen), maar niet, zooals wij zeiden, in de eerste plaats om deze reden staat de zaak niet zoo ernstig als zij schijnt, bij hel vernemen van de geschiedenissen van Juke en Kalhkak. Immers, waarover gaat het eigenlijk bij het vraagstuk van de overerving? Inderdaad niet, zooals men dikwijls heeft gedacht, om de erfelijkheid van de eigenschappen zelve. Hoogstens vererft er een speciale aanleg in een bepaalde richting. Iets wat ook weer duidelijk is, als wij bedenken, dat een Tiind, dat door erfelijke invloeden muzikaal is, de muziekkennis en de muzikale vaardigheid niet erfde, maar alleen een bijzonderen aanleg om zich deze kennis en vaardigheid gemakkelijk eigen te maken. Als wij dan ook spreken over erfelijkheid van psychische eigenschappen, dan bedoelen wij daarmede, dat de aanleg in een bepaalde richting erfelijk is. En nu gevoelen wij onmiddellijk, dat er steeds een milieu noodig is om een aanleg tot openbaring te brengen of in een eigenschap om te zetten. Het is natuurlijk ook denkbaar, dat het milieu juist een middel is om een bepaalden aanleg te onderdrukken. Wij moeten natuurlijk niet denken, dat er niet meer menschen op de wereld zijn met een aanleg om schilder te worden dan die, welke ook daadwerkelijk als schilder naam maakten (waarmede nog weer niet gezegd is, , dat alle menschen, die schilderijen maken, ook werkelijk aanleg hadden om schilder te worden). In werkelijldheid staat de zaak zoo-, dat er zeker vele talenten nooit openbaar worden, omdat de aanleg door onderscheiden omstandigheden, niet als eigenschap voor den dag komt en de oefeningsgelegenheid ontbreekt.

Maar wanneer het nu zoo staat met het erfelijk verband tusschen ouders en kinderen, dan gevoelen wij wel dadelijk, dat, al is, het waar, dat.onder ongunstige omstandigheden een aanleg tot misdadigheid tot ontplooiing kan komen, het toch evenzeer mogelijk is, dat onder gunstige omstandigheden, door bepaalde zedelijke invloeden, door de kracht van een overtuiging en door andere oorzaken meer een bepaalde ongunstige aanleg kan worden onderdrukt.

Trouwens, één belangrijke 'factor moet bij een statistiek als die van de familie Juke niet worden vergeten. Ook wanneer de ouders hoogst fatsoenlijk zijn en naar uiterlijke omstandigheden te beoordeelen geen verkeerde erfelijke tendenzen aan het kind medegeven, komt het toch dikwijls voor, dat in een bepaald gezin verschillende kinderen den ver'keerden weg op gaan. Ook nu komt het voor, dat meer dan één kind uit een gezin, waai' de ouders op geen enkele wijze tot klachten aanleiding gaven, in een tuchtschool of een gevangenis terecht komt; terwijl eveneens uit overigens voorbeeldige gezinnen soms meer dan één dochter als publieke vrouw de straat onveilig maakt. Middelijkerwijs zijn hier allerlei factoren geweest, die het te betreuren gevolg veroorzaakten, maar nu gevoelt men wel, dat men ook niet het recht heeft bij een familie als die van Juke het immoreete gedrag der kinderen uitsluitend aan erfelijke invloeden toe te schrijven en daar te spreken van „erfelijke belasting" zonder ook rekening te houden met de mogelijkheid, dat ook indien stamfvader Juke een ander geweest ware in zijn leven, er toch misschien bij deze 709 personen nog wel onderscheiden misdadigers en dergelijke zouden zijn geweest.

Zeker geldt dit van de mogelijkheid, dat er verscheidene van de 709 menschen zouden kunnen ondersteund zijn uit de publieke kassen.

Wij zien hier dus, dat men met een conclusie inzake „erfelijke belasting" altijd uiterst voorzichtig moet zijn, zelfs wanneer statistieken worden aangeboden.

En in ieder geval staat de zaak zoo, dat nimmer de gedachte van de „erfelijke belasting" iemand tot wanhoop behoeft te brengen. Want stel eens een oogenblik voor, dat er bij hem inderdaad tengevolge van erfelijke invloeden verkeerde tendenzen zouden werken, dan nog behoeft hij niet moedeloos te zijn. Immers er bestaan te zijnen opzichte twee mogelijkheden: óf de aanleg kwam bij hem nog niet tot

ontwikkeling, 6f onder allerlei invloeden kwam deze wel tot ontwikkeling. In het eerste geval gemakkelijker dan in het tweede — het is waar — maar toch ook in het tweede geval is het waar, dat oen krachtig wilsleven naar de zedelijke wet, dat een door Gods Geest verlicht verstand en een door diea Geest omgebogen wil heerschen kunnen over de donkere beelden, die mede krachtens erfelijken aanleg in het voorstellingsleven van den z.g. erfelijk belaste zich opdringen. Ook hier geldt het, dat genade sterker is dan natuurkracht.

En niemand, die van God een normaal geestelijk leven ontving, kan met een beroep op zijn erfelijken aanleg en met een zuchten „ik ben nu eenmaal zoo" zijn zondig gedrag verdedigen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen