De waarheid in een gevaarlijk systeem.

Er is in den laatsten tijd op het terrein van die aieJkunde wel geen systeem geweest, dat zoozeer de aandacht trok dan dat van den Wieenscheu hoogleeraar Dr Sigmund Freud.

Vroeger merkten we reeds op, dat het langzamerhand een soort mode geworden is aan psychfinalyse te doen. Men analyseert en haalt uit elkaar het leven van zichzelf en van anderen op een wijze, waarbij men tenslotte krank en akelig wordt.

Nu is Freud niet zoo slecht als de moderne litteratuur, die zich van Freud heeft meester gemaakt, ons wel zou willen doen gelooven.

Men heeft echter van zijn systeem gebruik gemaakt om eigen perverse neigingen een zeker wetenschappelijk cachet te geven.

Het is merkwaardig, dat zooals gewoonlijk ook in het systeem van Freud, waarheid en verdichting door-elkaar-heen gemengd liggen.

Wat is toch eigenlijk de kern van Freud's opvatting ?

Freud begon met een reeds vóór hem verkondigde stelling uit te werken. Deze stelling hield •de gedachte in, dat zenuwziekten eigenlijk niets anders zijn dan z.g. psychosen. Wat is nu een psychose ? Wel, naar de onderhavige opvatting hebben wij die als volgt te verklaren. Er is in vroeger jaren in de ziel een verwonding geweest. Allerlei oorzaken kunnen deze verwonding hebben bewerkt. Deze verwonding (een trauma genaamd), kan veroorzaakt zijn door een gemoedsschok, hetzij die plotseling, hetzij die meer langzaam optrad, ©n kan zoowel stammen uit de prilste jeugd als uit latere tijden. Men zou kunnen zeggen, dat zulk een gemoedsschok werd ingeklemd en dan een aandoening veroorzaakte, die geen uitweg wist. Als gevolg daarvan zou dan heel het geestelijk leven worden geschokt en de psychose worden veroorzaakt.

Volgens Freud is nu het geheim van de behandeling der psychose, het loiswikkelen van die ingeklemde trauma. Daarom moet het zieleleven van den patiënt worden geanalyseerd om dien ingeklemden gevoelsschok gelegenheid te geven, zichzelve weer te bevrijden.

Later komen we nog wel eens terug op deze analyse.

Nu wiUen we er echter op wijzen dat er in de opvattingen van Freud ongetwijfeld dit waardevolle element rit, dat een schok in de jeugdjaren, heel het leven invloed kan blijven oefenen.

Mij is een geval bekend van een man, die als driejarig kind bijna verdronk. Na zijn vijf-en-twintigste jaar openbaarsjeii-«i«l« bij hem merkwaardige angstgevoelens, Angstdroomen begonnen zijn slaap te verstoreB. jarenlang leefde hij in een onbestemde vrees voor een duisternis die hem zou omsluiten. Langs psychanalystischen weg kwam men tot de conclusie, dat hier de schrik uit de jeugd een trauma veroorzaakt had, dat later de merkwaardige psychose tengevolge had.

Niet alleen in zulk een ergen vorm, ook in minder erge mate kan een jeugdbeleving heel de verdere levensontwikkeling beïnvloeden.

Zeer veel onberedeneerde afkeer tegen bepaalde situaties of belevingen, moeten tot een bepaald jeugdervaren worden teruggebracht. De allerlei min of meer toevallige omstandigheden kunnen oorzaak zijn, dat een bepaalde beleving in de jeugd, een soort trauma tengevolge heeft. We komen ook daarop later nog wel terug.

We willen er hier echter op wijzen, dat de theorie van den gevoelsschok een waarheid is in het overigens in velerlei opzicht gevaarlijke systeem van Freud.

Dat vooral bij de godsdienstige opvoeding deze dingen groote beteekenis kunnen hebben, moet duidelijk zijn.

Immers, hoe spoedig '^krijgt het kind in zijn eenvoudig, simpel Godsvertrouwen niet een schok, wanneer het merkt, dat bij de ouders dat vertrouwen afwezig is. Hoe gemakkelijk ontvangt het kind niet een schok, wanneer het merkt dat vader of moeder niet leven naar het gebod Gods, ofschoon zij dat gebod wel aan het kind voorhouden.

En al zal nu misschien de reactie zich niet onmiddellijk doen gevoelen, later kan deze stellig zich gaan openbaren.

Ze bewerken dan wel niet een psychose, maar wel een onberedeneerden afkeer van datgenei, wat vader en moeder heilig was.

Het is mijn ondervinding, dat heel veel weerstand, die de ouders bij hun godsdienstige opvoeding ondervinden, tot een dergelijken verdrongen gevoelsschok moet worden teruggevoerd.

Hoe teer en hoe gewichtig is het werk der godsdienstige opvoeding!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen