MUZIKALE KRONIEK

De Matthäus-Passion uitveering van de Nederlandsche Bachvereeniging op Goede Vrijdag 1939.

Goede Vrijdag 1939. Eergister deed in de düor haar berichten onrust aanjagende dagbladpers het wel zeer sensalioneele bericht de ronde, dat in Engeland een Duitsche luchtaanval werd verwacht op Zaterdag vóór Paschen. De afgeloopen maanden hebben haast dagelijks soortgelijke berichten gebracht, al was het dan gewoonlijk minder sensationeel. Gister hoorde ik iemand zeggen: „Ik probeer ^elken dag om maar geen kranten te lezen, al die berichten brengen maar onrust. Maal* je kunt bet niet laten." Vandaag stilte, rust, beheersching, zich zelf vergeten, alles om zich heen vergeten en in het hooge stille kerkgebouw van Naai'den, waar nauwelijks eenig geluid van de buitenwereld doordringt luisteren naar Bach's werk, op zoo uitnemende wijze vertolkt. Luisteren met honderden anderen naar een compositie van twee eeuwen geleden. Waarom heeft deze onrustige, rumoerige tijd ©en open oor voor Bach's muziek, waarom worden juist nu, en niet een honderd jaar geleden, zijn composities algemeen gevraagd en uitgevoerd?

Er schuilt geloof ik veel waars in wat Philip, Wolfgang ergens zegt: „Es bedürfte der „Vorarbeit" eines Beethoven, eines Wagner". Bach staat in de ontwikkeling der muziek feitelijk niet vóór B: eetlioveu en Wagner en vele andere componisten, die na hem hebben geleefd, maar komt na hen, overtreft hen. Geen van hen hteeft al de mogelijkheden uitgeput, die in Bach's werken zijn gegeven. Daarom worden tegenwoordig door zoo velen de vocale en instrumentale werken van Bach met graagte gehoord en gereproducseerd. We kunnen hierbij' niet spreken van een dweepzieke vereering van het voorbijgegane, van ©en ontvluchten van de eigen hedendaagsclie cultuur, van archaïseerend© tendenties. Bach is zeer ijverig bestudeerd door die groote componisten van onzen tijd (heeft men van Honegger niet gezegd, dat hij een partituur van Bach in de wieg had? ), maar men heeft hem niet nagebootst of nagevolgd. Men kan terecht zeggen, dat Bach's werken nog springlevend en jong zijn, omdat ze beantwoorden aan de behoeften van onzen tijd.

Merkwaardig, dat de Nederlandsche Bachver^ eeniging jaar op jaar op Goeden Vrijdag ©en onverkorte uitvoering kan brengen van Bach's Matthaus-Passion, zonder dat de belangstelling vermindert. De luisteraars komen van all© kanten en laten zich niet terughouden door het feit, dat met het hooren van deze uitvoering een heel© dag gemoeid is en dat in onze onrustige dagen, . waarin men zoo heel moeilijk de menschen voor iets warm kan krijgen, vooral als het tijd vordert, want men heeft geen tijd. Alles moet vlot en vlug. Men moet op alles een beetje besnoeien en speciaal moet men niet vergen, dat de menschen lang achtereen' moeten luisteren. De spreker moet bet niet te lang maken, een vergadering moet vlug afgeloopen zijn, er is nog zoO' veel ander Vx^crk te doen. Voor deze uitvoering maakt men den heelen dag vrij. Want Bach heeft zijn werk geschreven voor vandaag en heeft zoo ontzaglijk veel te zeggen. Het is niet verouderd, het kan niet verbeterd, men kan er niet een gedeelte van missen zonder groote schade voor het geheel, het monu-mentale geheel, dat op zoo buitengewone wijze weergegeven wordt door deze vereeniging, die haar naam met eere voert.

Als solisten werkten mee: Jo Vincent, sopraan, Annie Woud, alt, Jan Schipper, tenor (evangelistenpartij), Henk Viskil, tenor, terwijl de verschillende baspartijen werden vertolkt door Max Kloos, Laurens Bogtman, Plerman Hülsmann, en Lucien Lou-' man. Verder werden de fluitsoli door Cor Kwant en O. van den Hurk gespeeld, de viool-soli door Jan Oellers en Jan Keessen, de soli voor oboe, oboe d'amore en oboe da caccia door Joh. Vinki en F. Pels, de viola da gamba-partij werd door Carel van Leeuwen Boomkamp en de clavecimbel en orgelpartij respectievelijk door Marie Landré en Valentijn Schoonderbeek vertolkt. Het jongens-

koor onder H. V. P. Sclioonderbeek werkte 's. morgens weer mee om de koralen te zingen en de verdere begeleiding was in handen van het Utreclitsch Stedelijk Orkest. Als elk jaar was het weer een goedl aaneensluitend geheel, dat een vertolking gaf, die het werk volkomen tot zijn recht deed komen. Aanmerkingen, och, die zijn altijd wel te maken, wanneer men zoeken wil. Zoo viel dit keer m.i. aria no. 19 wat minder goed uit en was even, heel in het begin, de vertolking van de evangelistenpartij wat minder goed, maar al heel spoe< lig kwam dat in orde.

Het geheel sprak weer van den grooten strijd voor alle tijden en eeuwen gestreden door Christus' lijden en sterven voor de zonden der wereld. Bach's diep geloovig vertrouwen, zoo treffend weergegeven in de koralen, die hij aan de gemeente te zingen geeft in dit werk (ik denk o.a. aan de slotregels van no. 31 „Wer Gott vertraut, fest auf ihn baut, den will er nicht verlassen" en koraal no. 53: „Befiehl du deine Wege") deden ondanks de tijdens de middagpauze opduikende oorlogsgeruchten weer rustig omhoog zien, want „Sehet, Jesu hat die Hand, uns zu fassen ausgespannt. Kommt in Jesu Armen sucht Erlösung, nehmt Erbarmen. Lebet, sterbet, ruhet hier, ih'r verlassnen Küchlein ihr, bleibet in Jesu Armen."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen